I.T.P: کارخانجات جوجه کشی به عنوان تولید کنندگان جوجه یکروزه بوده که مواد اولیه خود یعنی تخم مرغ نطفه دار را در یک فرآیند تولید 21 روزه تبدیل به محصول نهایی یعنی جوجه یکروزه می نمایند که نحوه فعالیت آنها همچون دیگر سیستم های تولیدی و شاید بسیار مهم تر و حساس تر از آنها تاثیر گذاری بر روی کیفیت محصول نهایی خواهد بود.
تولید کنندگان تخم مرغ نطفه دار (مزارع مرغ مادر) به عنوان تامین کنندگان مواد اولیه این کارخانجات بوده که محصول نهایی خود یعنی تخم مرغ نطفه دار را از اقصی نقاط دنیا به جهت فروش به این کارخانجات در اختیار کشورهای متفاوت قرار خواهند داد.
و اما نکته قابل توجه در این میان نوع خاص ارتباط میان این مزارع و کارخانجات جوجه کشی در کشور ماست که ماهیت فعالیت این کارخانجات را از تولیدی به خدماتی تغییر داده است و آن قدر این نوع خاص ارتباط مرسوم شده که امروز نامی از کارخانجات جوجه کشی به عنوان تولیدکنندگان جوجه یکروزه در هیچ محفلی به میان نمی آید واشتباه بزرگ تلقی نمودن مزارع مرغ مادر به عنوان تولیدکنندگان جوجه یکروزه امروزه بسیار معقول و منطقی و طبیعی به نظر می رسد.
و اما توضیح بیشتر اینکه نقش این کارخانجات تبدیل تخم مرغ های نطفه دار ارسالی از سوی مزارع مرغ مادر و تحویل جوجه یکروزه حاصل از آنها به این مزارع و دریافت مبلغ ناچیزی به عنوان کارمزد خدمات ارائه شده است.
و اما گوشه ای از عیوب بسیار بزرگ حاصل از این نوع ارتباط که سالها مشکلات عدیده ای را برای مرتبطین این صنعت (مزارع مرغ مادر، کارخانجات جوجه کشی و واحدهای گوشتی) ایجاد کرده به شرح زیر می باشد.
1- اختلاف همیشگی موجود میان کارخانجات جوجه کشی و مزارع مرغ مادر از لحاظ درصد هچ جوجه های درجه 1 تولیدی، میزان ضایعات هچ و جوجه های درجه 2، میزان تخم مرغ های حذفی ناشی از عملیات گردید و....
2- بروز اختلافات و سر درگمی ها میان 3گروه کارخانجات جوجه کشی، مزارع مرغ مادر واحد های گوشتی در صورت بروز تلفات بیش از حد در جوجه های یکروزه خریداری شده توسط واحد های گوشتی از لحاظ تشخیص عامل بروز تلفات
3- حساسیت پایین واحد های مادر گوشتی در بهبود شاخصه های کیفی تخم مرغ های تولیدی به علت عدم فروش تخم مرغ ها و در نتیجه عدم وجود هیچ گونه تعهد کیفی به طرف ثانی و در نتیجه پایین بودن سطح کیفی تخم مرغ های نطفه دار تولیدی در سطح کشور
4- عدم حساسیت کافی در مدیریت و پرسنل کارخانجات جوجه کشی به علت انجام فعالیت تولیدی فقط به صورت کارمزدی و در نتیجه عدم ارتقای سطح کیفی فعالیتهای تخصصی جوجه کشی
5- مشکلات زیاد در ردیابی محصولات تولیدی کارخانجات جوجه کشی (جوجه یکروزه) در واحد های گوشتی به جهت بررسی عوامل تاثیر گذار بوجود آمده در دوره انکوباسیون
و اما تمامی مطالب فوق الذکر به عنوان اصلی ترین عامل تمام ناملایمات و بی توجهی ها و بی رنگ شدن نقش و حضور کارخانجات جوجه کشی در عرصه تولید این صنعت می باشد، که همواره با سیاستهای غلط پی ریزی شده و اجرا شده در وزارت جهاد کشاورزی آینده را در مقابل این کارخانجات سیاه تر و ناامید کننده تر کرده است. در زمانی که حتی انجام فعالیت کارمزدی این کارخانجات نیز با توجه به نسبت مناسب ظرفیتشان به میزان تولید تخم مرغ نطفه دار در سطح کشور و هزینه های تولیدی حدودا یکدهه پیش منطقی و توجیهه پذیر به نظر می رسید پیاده سازی طرح آزاد سازی مجوزها از سوی این وزارتخانه و همچنین اتخاذ سیاست یکپارچگی مزارع مادر و کارخانجات جوجه کشی منجر به ارائه مجوزهای تاسیس بی رویه به افراد و مهمتر از همه به مزارع مرغ مادری گردید که تولید آنها در ماه به بیش از 10 درصد ظرفیت یک کارخانه متوسط جوجه کشی از لحاظ ظرفیت تولیدی نیز تامین نمی رسد لذا اجبار این کارخانجات تازه راه اندازی شده به جذب تخم مرغ از دیگر تولید کنندگان به صورت کارمزدی و خدماتی، افزایش بی رویه و یکباره ظرفیت جوجه کشی ها نسبت به تولید تخم مرغ نطفه دار و به هم رختن بالانس عرضه و تقاضا، ایجاد رقابتی کاذب منفی میان این کارخانجات ودر نتیجه از دست رفتن توجیه اقتصادی فعالیت جوجه کشی با افت شدید قیمت کارمزد در طول یک دهه اخیر نه تنها بسیاری از این کارخانجات را در ورطه ورشکستگی و نابودی با خالی ماندن بخش اعظمی از ظرفیت دستگاهها قرار داده است بلکه سطح کیفی تولیدات و فعالیتهای این کارخانجات را نیز به علت پایین بودن بیش از حد سطح درآمدی و عدم توان مالی در پیشبرد هزینه های جاری تولیدی با افت قابل ملاحظه ای مواجه کرده است.
در جایی که عدم امکان صادرات به کشورهای همسایه همزمان با اشباع شدن بازار داخلی به علت عدم وجود محصول برای این کارخانجات و ماهیت خدماتی آنها، نیاز به برقراری توازنی مطلوب مابین تولید تخم مرغ نطفه دار و ظرفیت جوجه کشی ها را با مدیریت متولیان این صنعت پیش از هر بخش دیگر تولیدی می طلبیده است بی توجهی ها و سو مدیریت ها کورسیه های امید را به روی کار آفرینان این بخش بسته است.
در حالی که دست و پنجه نرم کردن با مشکلات عدیده مالی و کاری موجود، توان رااز سرمایه گذاران این بخش گرفته است، اقدامات و تصمیمات وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های مربوط نمک بر زخم های عمیق زخم خوردگان این بخش است که از آن جمله می توان به قرارداد خرید وجمع آوری تخم مرغ ها ی نطفه دار از سوی سازمان پشتیبانی امور دام اشاره کرد که همه چیز جز خالی شدن بیش از پیش کارخانجات جوجه کشی، تشدید مشکلات نا امید کننده مالی موجود این کارخانجات و مبهم تر شدن سرنوشت اشتغال افراد شاغل در این بخش از تولید در آن لحاظ شده است.
نویسنده: مهندس دورزاد
