بازار مرغ اگرچه به شدت به نوسان قیمت نهاده‌ها بستگی دارد، اما واسطه‌ها در تمام سال‌ها سود قابل توجهی از فروش مرغ به دست آورده‌اند که بسیار بالاتر از سود مرغدار است.
نوسان ممکن است در قیمت هر کالایی اتفاق بیفتد، اما مردم به خاطر نوسانی که در نرخ محصولات خوراکی رخ می‌دهد، کمی بیشتر نگران می‌شوند. نگاهی اجمالی به روند قیمت مرغ طی ۱۴ سال ( از ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۴) نشان می‌دهد که این عدد تقریبا همیشه به غیر از ۲ سال، سیر صعودی داشته است. البته رشد متوسط آن ۱۲,۸ درصد تخمین زده می‌شود. طبق جداول منتشر شده از طرف انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه، قیمت مرغ در سال ۸۰، در عمده‌فروشی‌ها حدود یکهزار و ۹۷ تومان در هر کیلوگرم بوده است. در حالی که همین عدد در سال ۹۴ به ۵ هزار و ۸۹۸ تومان می‌رسد. البته دلایل مختلفی را می‌توان برای این افزایش قیمت نام برد که مهم‌ترین آن ها قیمت خوراک و جوجه است. به گونه‌ای که می‌توان به راحتی منحنی مربوط به نرخ مرغ را بر منحنی‌های قیمت نهاده‌ها منطبق کرد. به عبارتی، ارتباط این دو، رابطه‌ای مستقیم تلقی می‌شود.
در سال ۸۰ که قیمت متوسط مرغ در عمده‌فروشی‌ها یک هزار و ۹۷ تومان بود، کنجاله سویا ۱۹۵ تومان و ذرت،۱۲۴ تومان در هر کیلوگرم عرضه می‌شد. در صورت تولید مرغ ۲,۵ کیلوگرمی در یک دوره پرورش با ضریب تبدیل ۲، حداقل به ۵ کیلوگرم خوراک نیاز خواهد بود که ۶۵ درصد آن را ذرت و تقریبا ۲۷ درصد را نیز کنجاله سویا تشکیل می‌دهد. این شرایط در حالی است که همان سال، مرغ زنده ۶۹۷ تومان به طور متوسط از درب مرغداری خریداری می‌شد. به عبارتی مرغ ۲.۵ کیلویی را یک هزار و ۷۴۲ تومان از مرغدار می‌خریدند. با تفریق هزینه خوراک و قیمت جوجه یک روزه (۲۰۷ تومان)، ۸۶۹ تومان به جیب مرغدار می‌رفت. البته باید از این مقدار، دستمزد کارگر، هزینه‌های جانبی مانند سوخت، انرژی و درمان را کم کرد. حال همین مرغ در عمده‌فروشی‌ها با سود ۴۰۰ تومانی در هر کیلو به دست مشتری می‌رسید. در نتیجه حلقه واسط (که اغلب تعدادشان نامشخص است) با فروش مرغ ۲.۵ کیلویی، حداقل یکهزار تومان سود می‌کرد.
دو صعود جهشی را می‌توان برای قیمت این محصول در بازار طی ۱۴ سال اخیر در نظر گرفت؛ یکی در سال ۸۷ که این نرخ از یک هزار و ۸۵۳ تومان در عمده‌فروشی‌ها با ۵۸۳ تومان افزایش به ۲ هزار و ۴۳۶ تومان رسید. البته باز هم باید دلیل آن را در بالا رفتن قیمت سویا و ذرت جست‌وجو کرد. زیرا اولی ۱۳۷ تومان و دومی، ۵۳ تومان در هر کیلوگرم صعود کرده است. دومین جهش نیز مربوط به سال ۹۱ است که ناگهان قیمت این کالای استراتژیک یک هزار و ۳۵۹ تومان افزایش یافت. در این سال هم نرخ سویا ۶۱۶ تومان و ذرت ۱۲۴ تومان بالا رفت.
البته اوج صعود نرخ ذرت، در سال ۹۳ اتفاق افتاد که ۹۰۱ تومان در هر کیلوگرم را تجربه کرد و در همین سال، کنجاله سویا نیز مرز یک هزار و ۷۰۳ تومان را رد کرد. در سال مورد نظر، قیمت مرغ زنده ۴ هزار و ۴۹۳ تومان و مرغ آماده طبخ، ۶ هزار و ۳۶۵ تومان شد. اگر ضریب تبدیل و میزان مصرف خوراک برای هر دوره را مانند سال ۸۰ در نظر بگیریم، برای تولید هر کیلوگرم مرغ زنده، ۵ هزار و ۲۲۸ تومان بابت خوراک و یک هزار و ۴۲ تومان نیز جهت خرید جوجه یکروزه هزینه شده است. باز هم تنها حدود ۴ هزار و ۹۶۲ تومان (بدون احتساب هزینه‌های جانبی) به مرغدار می‌رسید و ۴ هزار و ۶۸۲ تومان سهم واسطه‌ها از فروش مرغ ۲,۵ کیلویی بود. هرچند تقریبا در تمام سال‌ها سهم واسطه‌ها از سود بازار، بیشتر از مرغداری بود که با انواع هزینه‌ها و مخارج کلی و جزئی روبه‌رو است، اما وضعیت نسبت به سال ۸۰ که سود واسطه‌ها به طور علنی بالاتر از تولیدکننده‌ها بود، بهتر شده و این فاصله بهبود یافته است.
به غیر از سال ۸۴ که نرخ مرغ آماده طبخ، تنها حدود ۹ تومان کاهش یافت، در سال ۹۴ نیز افت ۷ درصدی نرخ این محصول اتفاق افتاد و از ۶ هزار و ۳۶۵ تومان به ۵ هزار و ۸۹۸ تومان تنزل پیدا کرد. هرچند که کارشناسان صنعت طیور، علت اصلی این کاهش را در عملکرد شرکت پشتیبانی می‌دانند، اما نباید فراموش کرد که در همان سال، نرخ ذرت و سویا نیز به ترتیب، ۱۹۰ و ۲۵۹ تومان پایین آمد و امکان نزول قیمت مرغ زنده را فراهم ساخت. در این سال نیز سود دلال، ۴ هزار و ۵۲۵ تومان و سود مرغدار ۴ هزار و ۸۹۳ تومان برآورد می‌شود.
در فاصله سال‌های بین ۸۰ تا ۹۴ قیمت جوجه یک روزه، ۱۲,۳ درصد، ذرت ۱۳.۲ درصد، کنجاله سویا ۱۵.۴ درصد و مرغ زنده ۱۳.۵ درصد به طور متوسط رشد داشته است. اما آمارها نشان می‌دهند که سود مرغداران با افزایش قیمت نهاده‌ها و تورمی که در کل اقتصاد ریشه دوانده، به نسبتی نیست که بتواند هزینه‌های جاری خود را جبران کند. بنابراین به ناچار وارد منطقه ضرر شده و محصول خود را با قیمتی پایین‌تر از آنچه که باید باشد، به فروش می‌رساند.
نوسان ممکن است در قیمت هر کالایی اتفاق بیفتد، اما مردم به خاطر نوسانی که در نرخ محصولات خوراکی رخ می‌دهد، کمی بیشتر نگران می‌شوند. نگاهی اجمالی به روند قیمت مرغ طی ۱۴ سال ( از ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۴) نشان می‌دهد که این عدد تقریبا همیشه به غیر از ۲ سال، سیر صعودی داشته است. البته رشد متوسط آن ۱۲,۸ درصد تخمین زده می‌شود. طبق جداول منتشر شده از طرف انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه، قیمت مرغ در سال ۸۰، در عمده‌فروشی‌ها حدود یکهزار و ۹۷ تومان در هر کیلوگرم بوده است. در حالی که همین عدد در سال ۹۴ به ۵ هزار و ۸۹۸ تومان می‌رسد. البته دلایل مختلفی را می‌توان برای این افزایش قیمت نام برد که مهم‌ترین آن ها قیمت خوراک و جوجه است. به گونه‌ای که می‌توان به راحتی منحنی مربوط به نرخ مرغ را بر منحنی‌های قیمت نهاده‌ها منطبق کرد. به عبارتی، ارتباط این دو، رابطه‌ای مستقیم تلقی می‌شود.
در سال ۸۰ که قیمت متوسط مرغ در عمده‌فروشی‌ها یک هزار و ۹۷ تومان بود، کنجاله سویا ۱۹۵ تومان و ذرت،۱۲۴ تومان در هر کیلوگرم عرضه می‌شد. در صورت تولید مرغ ۲,۵ کیلوگرمی در یک دوره پرورش با ضریب تبدیل ۲، حداقل به ۵ کیلوگرم خوراک نیاز خواهد بود که ۶۵ درصد آن را ذرت و تقریبا ۲۷ درصد را نیز کنجاله سویا تشکیل می‌دهد. این شرایط در حالی است که همان سال، مرغ زنده ۶۹۷ تومان به طور متوسط از درب مرغداری خریداری می‌شد. به عبارتی مرغ ۲.۵ کیلویی را یک هزار و ۷۴۲ تومان از مرغدار می‌خریدند. با تفریق هزینه خوراک و قیمت جوجه یک روزه (۲۰۷ تومان)، ۸۶۹ تومان به جیب مرغدار می‌رفت. البته باید از این مقدار، دستمزد کارگر، هزینه‌های جانبی مانند سوخت، انرژی و درمان را کم کرد. حال همین مرغ در عمده‌فروشی‌ها با سود ۴۰۰ تومانی در هر کیلو به دست مشتری می‌رسید. در نتیجه حلقه واسط (که اغلب تعدادشان نامشخص است) با فروش مرغ ۲.۵ کیلویی، حداقل یکهزار تومان سود می‌کرد.
دو صعود جهشی را می‌توان برای قیمت این محصول در بازار طی ۱۴ سال اخیر در نظر گرفت؛ یکی در سال ۸۷ که این نرخ از یک هزار و ۸۵۳ تومان در عمده‌فروشی‌ها با ۵۸۳ تومان افزایش به ۲ هزار و ۴۳۶ تومان رسید. البته باز هم باید دلیل آن را در بالا رفتن قیمت سویا و ذرت جست‌وجو کرد. زیرا اولی ۱۳۷ تومان و دومی، ۵۳ تومان در هر کیلوگرم صعود کرده است. دومین جهش نیز مربوط به سال ۹۱ است که ناگهان قیمت این کالای استراتژیک یک هزار و ۳۵۹ تومان افزایش یافت. در این سال هم نرخ سویا ۶۱۶ تومان و ذرت ۱۲۴ تومان بالا رفت.
البته اوج صعود نرخ ذرت، در سال ۹۳ اتفاق افتاد که ۹۰۱ تومان در هر کیلوگرم را تجربه کرد و در همین سال، کنجاله سویا نیز مرز یک هزار و ۷۰۳ تومان را رد کرد. در سال مورد نظر، قیمت مرغ زنده ۴ هزار و ۴۹۳ تومان و مرغ آماده طبخ، ۶ هزار و ۳۶۵ تومان شد. اگر ضریب تبدیل و میزان مصرف خوراک برای هر دوره را مانند سال ۸۰ در نظر بگیریم، برای تولید هر کیلوگرم مرغ زنده، ۵ هزار و ۲۲۸ تومان بابت خوراک و یک هزار و ۴۲ تومان نیز جهت خرید جوجه یکروزه هزینه شده است. باز هم تنها حدود ۴ هزار و ۹۶۲ تومان (بدون احتساب هزینه‌های جانبی) به مرغدار می‌رسید و ۴ هزار و ۶۸۲ تومان سهم واسطه‌ها از فروش مرغ ۲,۵ کیلویی بود. هرچند تقریبا در تمام سال‌ها سهم واسطه‌ها از سود بازار، بیشتر از مرغداری بود که با انواع هزینه‌ها و مخارج کلی و جزئی روبه‌رو است، اما وضعیت نسبت به سال ۸۰ که سود واسطه‌ها به طور علنی بالاتر از تولیدکننده‌ها بود، بهتر شده و این فاصله بهبود یافته است.
به غیر از سال ۸۴ که نرخ مرغ آماده طبخ، تنها حدود ۹ تومان کاهش یافت، در سال ۹۴ نیز افت ۷ درصدی نرخ این محصول اتفاق افتاد و از ۶ هزار و ۳۶۵ تومان به ۵ هزار و ۸۹۸ تومان تنزل پیدا کرد. هرچند که کارشناسان صنعت طیور، علت اصلی این کاهش را در عملکرد شرکت پشتیبانی می‌دانند، اما نباید فراموش کرد که در همان سال، نرخ ذرت و سویا نیز به ترتیب، ۱۹۰ و ۲۵۹ تومان پایین آمد و امکان نزول قیمت مرغ زنده را فراهم ساخت. در این سال نیز سود دلال، ۴ هزار و ۵۲۵ تومان و سود مرغدار ۴ هزار و ۸۹۳ تومان برآورد می‌شود.
در فاصله سال‌های بین ۸۰ تا ۹۴ قیمت جوجه یک روزه، ۱۲,۳ درصد، ذرت ۱۳.۲ درصد، کنجاله سویا ۱۵.۴ درصد و مرغ زنده ۱۳.۵ درصد به طور متوسط رشد داشته است. اما آمارها نشان می‌دهند که سود مرغداران با افزایش قیمت نهاده‌ها و تورمی که در کل اقتصاد ریشه دوانده، به نسبتی نیست که بتواند هزینه‌های جاری خود را جبران کند. بنابراین به ناچار وارد منطقه ضرر شده و محصول خود را با قیمتی پایین‌تر از آنچه که باید باشد، به فروش می‌رساند.
