مجموعه بیماری های تنفسی گاو

مجموعه بیماری های تنفسی گاو (BRDC)، که رینوتراکئیت عفونی گاو و پنومونی برونشی نیز نامیده می شود، توسط انواعی از ویروس ها و باکتری های بیماری زا ایجاد می شود.
این ویروس ها عبارتند از:
•    رینوتراکئیت عفونی
•    ویروس اسهال ویروسی گاو
•    ویروس سین‌سیشیال تنفسی گاو
•    سه نوع ویروس پارا آنفلوآنزا

باکتری ها عبارتند از:
•    مانهیمیا همولیتیکا
•    پاستورلا مالتوسیدا
•    هیستوفیلوس سومنی
•    مایکوپلاسما اس. پی. پی
•    کلامیدوفیلا اس. پی. پی
شرایط زیست محیطی منفی که حیوان را دچار استرس می کند ، موجب کاهش عملکرد مکانیسم دفاعی بدن حیوان می شود  که این امر نقش مهمی در پیشرفت مجموعه بیماری های تنفسی گاو دارد.
این وضعیت در حیواناتی که در معرض استرس های ناشی از حمل و نقل به مسیرهای دور دست قرار دارند ، رایج تر است و به همین دلیل این بیماری ، تب حمل و نقل نیز نامیده می شود. از میان تمام بیماری های دامی، بیماری های تنفسی بیشترین ضرر اقتصادی را به همراه دارند. اگرچه این بیماری عمدتاٌ بر مزارع گاوهای گوشتی تاثیر می گذارد اما می تواند در مزارع مربوط به تولید محصولات لبنی نیز ضررهای اقتصادی به بار بیاورد.
ویروس های مولد این بیماری ، اغلب جراحت های اولیه خفیفی ایجاد می کنند. در حالی که عفونت باکتریایی ثانویه ، جراحت های جدی به بار می آورد. بسیاری از حیوانات اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرند، با مرگ و میر مواجه می شوند. مانهیمیا همولیتیکا، پاستورلا مالتوسیدا و هیستوفیلوس سومنی ، از مهم ترین باکتری هایی هستند که نقش مهمی در ایجاد بیماری ایفا می کنند. باکتری های مایکوپلاسما ، به تنهایی عامل 50 درصد از موارد پنومونی می باشند.
با توجه به نوع ارگانیسمی که این بیماری را به وجود می آورد، مرگ و میر می تواند در یک یا دو روز بعد از پیشرفت علائم بیماری رخ دهد. حتی اگر حیوان جان سالم به در ببرد ، آسیب شدیدی به شش های او وارد می شود و این آسیب ماندگار خواهد بود.
در مواردی که فیبروز در حیوان پیشرفت کند و آبسه در اطراف شش ها  تشکیل شود، احتمال موفقیت آمیز بودن درمان کم می شود. چنین حیواناتی ضعیف شده و در نتیجه بازدهی آن ها کاهش می یابد.

علل بیماری
عوامل تشدید کننده عبارتند از: شوک از شیر گرفتن، شرایط غیرمعمولی ناشی از گرد و غبار، حمل و نقل طولانی مدت، تغییر در جیره ها، تهویه ضعیف،  نوسانات شدید دما و رطوبت وهمچنین عوامل از بین برنده ذخایر انرژی حیوان.
این عوامل ، مکانیسم دفاعی حیوان را از بین می برند و شرایط مطلوبی برای پیشرفت بیماری های تنفسی گاو فراهم می کنند.
علائم
پنومونی در گاو ها ، معمولا  10 تا 14 روز بعد از قرار گرفتنشان در معرض شرایط استرس زای شدید ، اتفاق می افتد. این علائم ممکن است دو تا سه هفته بعد از اولین مورد ثبت شده خود را نشان دهند و در طول این مدت ، نیمی از گله را درگیر کنند.
علائم بیماری ممکن است به چند طریق بروز پیدا کنند که این امر به سن حیوان و نوع عامل بیماری زا ، بستگی دارد. اولین علامت ، معمولا کاهش در میزان خوراک مصرفی است. دیگر علائم شامل موارد زیر می باشد:

•    تب
•    افسردگی
•    اشتهای کم
•    آبریزش از بینی و چشم ها
•    ترشحات چرکی بینی در موارد پیشرفته بیماری
•    تنفس سخت و سریع

حیوان ممکن است به سختی راه برود و سفت و خشک به نظر برسد. گاهی اسهال خفیفی هم رخ می دهد. در مراحل ابتدایی بیماری ممکن است سرفه کم و آرامی هم از گاو شنیده شود. البته در مراحل پیشرفته بیماری ، صدای سرفه ها بلند می شود. بیماری تنفسی پیشرفته با خونریزی از بینی همراه است و بینی گاو به دلیل از دست دادن آب بدن ، خشک و پوسته پوسته می شود.

روش های پیشگیری و کنترل
برای جلوگیری از بروز بیماری ، گاوها را واکسینه نمایید. با یک دامپزشک در مورد واکسیناسیون و چگونگی درمان حیوان بیمار مشورت کنید. حیواناتی که به پنومونی مبتلا هستند باید آنتی بیوتیک مصرف کنند و تحت درمان قرار گیرند.
عوامل تشدید کننده را باید از بین برد یا آن ها را کاهش داد. در 10 روز اول زایمان، گاوها معمولا تحت استرس قرار می گیرند. اگر در این زمان خوراک مصرفی گاو کاهش یابد و توازن انرژی منفی شود، دچار افسردگی شود، آب بدنش از بین برود و یا دمای بدنش صبح ها 40 درجه سانتی گراد باشد، احتمال آنکه دچار بیماری تنفسی شده باشد ، بالاست.