لیپیدها در تغذیه دام و طیور

لیپیدها در تغذیه دام و طیور
لیپیدها
گروهی از موادند که در بافت های حیوانی و گیاهی وجود دارند در آب نامحلول، در حلال های بنزین، اتروکلروفرم حل می شوند که شامل دو دسته چربی ها و لیپوییدها می شوند .
لیپوییدها از نظر تغذیه حیوانی به دسته های زیر تقسیم می شوند:
فسفاتیدها - سربروزیدها - استروییدها - کاروتنوییدها - صمغها - مومها که دارای اثرات متفاوتی در تغذیه می باشند و تا حدودی دارای اهمیت هستند ولی از نظر تولید انرژی بی اهمیت هستند.                                    

چربی ها
به علت دارا بودن انرژی زیاد و خاصیت ذخیره مهمترین منبع تولید انرژی برای نبات و حیوان هستند، ولی اگر بیش از حد وارد بدن شوند به صورت چربی در نقاط مختلف بدن ذخیره  می شوند. محل های ذخیره چربی بیشتر در زیر جلد اطراف کلیه ها و روده و به مقدار کم درون ماهیچه ها ذخیره می شود.        
اسیدهای چرب به دو دسته تقسیم می شوند:
اشباع - غیر اشباع

اسیدهای چرب اشباع شامل:
اسید بوتریک، اسید کاپروییک، اسید کاپریلیک، اسید کاپریک، اسید لارویک، اسید میرستیک، اسید پالمتیک، اسیداستئاریک

اسیدهای چرب غیر اشباع:
اسید اولئیک: بیش از سی درصد کل اسید چرب را در اکثر لیپیدها شامل می شود.
اسید لینولئیک: در روغن دانه های انگور و قهوه و روغن خوک یافت می شود.
اسید لینولنیک: در دانه های خشخاش و کتان و روغن بعضی ماهی ها یافت می شود.
اسید آراشیدونیک: در روغن کبد خوک یافت می شود.                                                                                
در بین چربی های حیوانی کره یک چربی متعادل است که در آن اسیدهای چرب اشباع شده کوچک مولکول نیز یافت می شوند در حالی که این گونه اسیدها در پیه گاو و چربی خوک یافت نمی شوند. هیدرولیز چربی ها در طبیعت تحت تاثیر آنزیم هایی که مجموعاً لیپاز نام دارند انجام می گیرد. اهمیت حیاتی چربی ها بیشتر به خاطر خاصیت ذخیره شدن آنهاست .

اهمیت چربی ذخیره با توجه به دلایل زیر است:
- تامین انرژی در مواقع کمبود
- عایق بودن برای حرارت بدن
- ذخیره ویتامین های محلول در چربی
مصرف چربی ها جذب ویتامین های محلول در چربی به خصوص ویتامین (آ) را تسهیل می کنند. مثلا در مرغ تخمگذار با افزایش چربی از 7% به 4% جذب کاروتین از 20 % به 60% افزایش یافته است.

هضم چربی ها
در حیوانات تک معده روده باریک تنها مکان هضم چربی هاست. اما در نشخوار کنندگان تری گلیسریدهای موجود درغذا در شکمبه توسط لیپاز باکتری ها هیدرولیز می شوند، این اسیدها توسط باکتری ها هیدروژنه شده اول به اسید چرب بایک اتصال دو گانه و بالاخره به اسید استئاریک تبدیل می شوند. اسیدهای چربی که در این مرحله تولید می شوند معمولا در چربی شیر و چربی بدن حیوان نشخوارکننده به کار گرفته می شوند. بر خلاف اسیدهای چرب با زنجیر کوتاه اسیدهای چربی که دارای زنجیر طویل کربن هستند، از شکمبه جذب نشده و به هنگام رسیدن به روده کوچک عمدتاً به صورت اشباع مورد استفاده قرار می گیرند. به هرحال چربی خوراک در حیوانات تک معده ای اثری بر روی چربی بدن می گذارد، در حالی که در حیوانات نشخوارکننده این طور نیست زیرا که عمده اسید چرب در چربی بدن آنها اسید استئاریک است که از هیدروژنه شدن اسیدهای چرب غیر اشباع بدست می آید. بنابراین می توان چربی های قابل مصرف در تغذیه نشخوارکنندگان را طوری عمل آورد که از حمله میکروبی در شکمبه مصون مانده و در عین حال توسط آنزیم های گوارشی هیدرولیز و از روده کوچک جذب شوند.

جذب چربی ها
حاصل نهایی هضم چربی در روده باریک به شکل میسل های مخلوط بوده که نحوه دقیق جذب آنها مشخص نیست، چنین پیشنهاد شده که میسل ها از طریق جذب غیرفعال و یا احتمالاً بلع سلولی به شکل اولیه جذب می شوند، اما اسیدهای با زنجیر کوتاه و متوسط مانند اسیدهای موجود در کره برای جذب نیازی به املاح صفراوی و یا تشکیل میسل را ندارند و می توانند به سرعت و به طور مستقیم از مجرای داخل روده به جریان خون سیاهرگی کبدی وارد شوند. ورود این اسیدها به خون بستگی به حضور سدیم و در جهت خلاف غلظت بوده بنابراین از طریق جذب فعال صورت می گیرد. در طیور جذب چربی از طریق مجاری لنفاوی ناچیز بوده و بخش عمده چربی به صورت لیپوپروتئین های سبک و به طور مستقیم به جریان خون سیاهرگ کبدی وارد می شود.

چربی ذخیره
- تقریبا 50% از چربی ذخیره در زیر جلد و تحت عنوان چربی زیر جلدی یافت می شود و بقیه در اطراف اعضای مختلف مانند کلیه ها ماهیچه ها و روده. در ترکیب چربی در بدن عمدتا تری گلیسریدها شرکت دارند و از اسیدهای چرب بخصوص اسید پالمتیک اسید استئاریک و اسید اولئیک نمایندگی دارند.
- عموما چربی هایی که در نزدیکی سطح بدن قرار دارند، دارای عدد یدی بیشتری هستند، بنابراین نرم تراند تا چربی های داخل بدن، حال اگر مقداری چربی ذخیره از محل ذخیره خود برای اهداف انرژی خواه خارج و به مصرف برسد به جای چربی ذخیره که مصرف شده فقط آب ذخیره می شود.
- ترکیب اسیدهای چربی که در سازندگی چربی ذخیره حیوانات تک معده ای به کار می روند می تواند به شدت تحت تاثیر چربی خوراک قرار گیرد که این امر جهت بازاریابی دارای اهمیت خاصی می باشد.
- کربوهیدرات ها در بدن حیوان نسبت به اکثر چربی های نباتی چربی سفت تری تولید می کنند.
- چنین نتیجه گیری می شود که با تغذیه آن دسته از مواد خوراکی که دارای اسیدهای چرب غیر اشباع به مقدار زیاد باشند می توان چربی نرم به دست آورد. 
- چربی سفت را فقط موقعی می توان تولید کرد که انسان از قدرت تحرک سریع چربی استفاده کرده و در 2 الی 4 هفته قبل از کشتار حیوان را به وسیله جیره هایی که دارای اسیدهای چرب اشباعی بیشتری هستند تغذیه کرد.

اثر چربی خوراک بر روی چربی ذخیره:

عدد ید

چربی بدن

چربی خوراک

نوع چربی

123

132

روغن سویا

114

124

روغن ذرت

107

108

ر ت پ

98

102

ر ب ز

72

63

پیه خوک

56

36

چربی کره


حد مجاز چربی
حد مجاز مقدار چربی مصرفی را به طور کلی برای گاو و سایر حیوانات شیرده 5% و برای خوک 5 تا 10% می باشد. ولی در اینجا هم طبیعتاً نوع چربی خود عامل تعیین کننده است، برای مثال مصرف مواد خوراکی که در چربی آنها اسیدهای چرب غیر اشباع زیاد است، در تغذیه گاوهای شیری مقدار چربی شیر را کاهش می دهد (برای مثال مصرف سیلوی ذرت و دانه ذرت در تغذیه گاوهای شیری). اصولاً با مصرف اسیدهای چرب غیراشباع احتیاج حیوان به ویتامین شدیداً افزایش می یابد بنابراین افزودن ویتامین به خوراک ضروری است. مقادیر زیاد چربی با اسیدهای کوتاه زنجیر بروز عارضه کتوز را مساعد می کند.
 
 
نظر خود را ثبت نمایید
  • موارد زیر جهت نمایش تایید نخواهد شد:
  • ۱- در متن شماره همراه و آدرس الکترونیکی درج شود
  • ۲ - در متن از جملات و الفاظ غیر عرف استفاده شود
  • ۳ - متن انگلیسی یا پینگلیش تایپ شود
Copyright © 2006 - 2024 ITPNews.com