معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به وضعیت و تاریخچه بیماری سل دامی در ایران از تحت پوشش توبرکولیناسیون (تست تشخیص سل) بودن 9 درصد جمعیت گاوی کشور در سال‌های اخیر خبر داد.
دکتر محسن مشکوة که در سمینار یکروزه «سل، بیماری مشترک بین انسان و حیوان» در سالن شورای فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران سخن می‌گفت در خصوص وضعیت بیماری سل دامی در کشور اظهارکرد: عامل این بیماری در گاو، گونه مایکوباکتریوم بوویس از جنس و خانواده مایکوباکتریاسه بوده که نسبت به ضد عفونی کننده ها مقاومت نسبتا" بالایی دارد. به دلیل خاصیت آنتی ژنی مشترک با سایر مایکوباکتریوم ها، تشخیص سرولوژیکی آن بسیار مشکل بوده و کشت باکتری هنوز مطلوب ترین گزینه برای تشخیص قطعی این بیماری است. همچنین از آنجا که بسیاری از حیوانات اهلی و وحشی نسبت به این باکتری حساس هستند، کنترل و ریشه کنی بیماری با مشکلات بسیاری همراه است.
وی ادامه داد: سل در گاوهای نژاد شیری از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و می تواند علاوه بر تلفات باعث کاهش تولید شیر به میزان 10 تا 25 درصد شود. همچنین این بیماری از نظر بهداشت عمومی در جوامع انسانی نیز حائز اهمیت است.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور درباره سابقه سل گاوی در کشور عنوان کرد: بیماری سل گاوی برای نخستین بار در ایران در سال 1310 توسط یک دامپزشک فرانسوی به نام کارپانتیه با مشاهده ضایعات سلی در کشتارگاه تهران تشخیص داده شد. پس از وی، دامپزشکان ارتشی که مأمور نظارت و بازرسی گوشت در کشتارگاه بودند، وجود این ضایعات را به دفعات گزارش کرده و حتی نمونه‌هایی از آن ها را نگهداری کردند.
مشکوة در ادامه تصریح کرد: در بین دامداری‌ها ابتدا در سال 1319 بیماری سل در گاوهای مؤسسه دامپروری حیدر آباد کرج که برای اصلاح نژاد از فرانسه خریداری شده بودند مشاهده شد. بعدها به تدریج میزان مسلولین این مؤسسه دامپروری رو به افزایش گذاشت به طوری که در سال 1327 از تعداد 75 راس گاو این مؤسسه، تعداد 70 راس آن مسلول شناخته شد. پس از افزایش تعداد گاوداری‌ها در حومه تهران و عدم آشنایی دامداران به اجرای اصول بهداشتی- قرنطینه‌یی، این بیماری انتشار سریعی داشت.
وی با بیان اینکه در سال 1324 باسیل سل گاوی برای نخستین بار در مؤسسه رازی جدا شده و در همین سال بیماری در گاوهای مجتمع شرکت نفت آبادان و برخی از مناطق دیگر کشور گزارش شد، خاطرنشان کرد: مؤسسه رازی نیز ضایعات شدید سلی را در گاوهای بومی که جهت تهیه واکسن طاعون گاوی از شهرستان ها خریداری شده بودند مشاهده و ثبت کرد. همچنین در سال 1331 این بیماری با میزان آلودگی 15 درصدی در اطراف تهران و کرج گزارش شد. طبق گزارش کارشناسان خارجی از اکتبر سال 1952 تا ژوئن سال 1953 طی آزمایش توبرکولین در مناطق مختلف کشور مشخص شد که اکثر شهرهای کشور نتایج منفی داشته و کانون اصلی بیماری همان تهران و کرج بوده است. در همان زمان برای مشخص شدن اهمیت و نقش گونه گاوی در سل انسانی مطالعه ای به کمک مؤسسه رازی بر روی 30 نفر از مسلولان انسانی یک آسایشگاه نگهداری مسلولان انجام شد که مورد مثبتی مشاهده نشد.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور افزود: پس ازآن با توجه به شناسایی مناطق آلوده جدید، به تدریج استفاده از آزمون توبرکولین(نوعی فرآورده خالص پروتئینی میکروب سل و یا انواع دیگر آن که برای تشخیص بیماری به کار می رود) دامی مطرح و گسترش یافت که نهایتاً به ارائه و اجرای پروژه هایی با همکاری کارشناسان فائو و سازمان دامپزشکی کشور منجر شد. همچنین در ادامه در برنامه کنترل و ریشه کنی سل گاوی، ثبت مشخصات انفرادی گله های تحت پوشش، شناسایی گاوهای راکتور از طریق تست مقایسه ای توبرکولین و حذف -کشتار راکتورها به همراه اعمال اصول امنیت زیستی( اقدامات بهداشتی- قرنطینه‌یی، پاکسازی و ضدعفونی محیط، بهسازی جایگاه دام، رعایت تراکم دام ها با ظرفیت بالفعل واحد، محدودیت خرید و فروش گاو و گوساله و تردد دام های پرخطر و جوندگان در واحدهای اپیدمیولوژیک تحت پوشش) در دستور کار قرار گرفت.
به گزارش ایسنا، مشکوة با اشاره به صدور گواهینامه اعلام وضعیت گاوداری سه ماهه، شش ماهه و یک ساله در خصوص بازرسی بهداشتی کشتارگاه اظهار کرد: بازرس بهداشتی کشتارگاه موظف است به محض مشاهده لاشه گاو بیمار مبتلا به سل با عنوان گاو غیر توبرکولینه سلی ضمن نمونه برداری از لاشه مراتب را با ذکر آثار و جراحات و مشخصات گاو و نشانی مبداء اصلی حمل گاو به کشتارگاه به شبکه دامپزشکی مربوط اطلاع دهد و شبکه مزبور مبداء اصلی گاو یاد شده را مورد بررسی قرار داده و سایر گاوهای موجود در مبداء را مورد آزمایش قرار دهد. در صورتی که مبداء گاو خارج از پوشش شبکه باشد، شبکه موظف است مراتب را هر چه سریعتر به اداره کل دامپزشکی استان مربوط اطلاع دهد تا اقدامات لازم را بر اساس دستورالعمل های سازمان دامپزشکی اعمال
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در ادامه درباره تحلیلی بر مبارزه بر علیه سل گاوی عنوان کرد: اجرای برنامه مبارزه با سل گاوی از سال 1337 شروع شده ولی آمار رسمی سازمان دامپزشکی کشور از سال 1350 موجود است و از آن تاریخ به بعد برنامه به طور مستمر و پیوسته تاکنون ادامه دارد. نتیجه اجرای برنامه های مبارزه با سل گاوی، کاهش میزان آلودگی در گله های تحت پوشش برنامه از حدود 5 درصد در سال 1351 به حدود یکدهم درصد درسال های اخیر است همچنین علی رغم تلاش های بعمل آمده حدود 9 درصد جمعیت گاوی کشور ( 725 هزار راس از هشت میلیون راس ) و به بیان دیگر حدود 24 درصد جمعیت هدف ( 725 هزار راس از سه میلیون و صد هزار راس )، عملا تحت پوشش توبرکولیناسیون قرار دارند.
وی در پایان با اشاره به نقاط قوتی مانند پشتوانه قانونی، استفاده از آخرین دستاورد های علمی، ایجاد سیستم زنجیره سرد حمل، نگهداری، توزیع و مصرف فرآورده های بیولوژیکی و... و همچنین نقاط ضعفی مانند کمبود اعتبارات و منابع مالی متناسب با حجم کار، کمبود منابع انسانی، عدم امکان استفاده از توان بالقوه بخش خصوصی به دلیل کمبود منابع مالی و اعتبار وغیره راهبردهای موجود برای شناسایی دام‌های مسلول تصریح کرد: طراحی و اجرای سیستم شناسایی و تعیین هویت دام ها به منظور اعمال کنترل بهداشتی- قرنطینه ای و نظارت بر حمل و نقل و تردد دام ها، توسعه نظارت ها بر میادین و واسطه های خرید و فروش دام، توقف ایجاد و توسعه مجتمع های دامداری در اطراف شهر ها تا به وجود آمدن سیستم شناسایی، ردیابی جابجایی دام ها و از همه مهمتر تعیین نحوه اداره این قبیل مجتمع ها، ایجاد آزمایشگاه اختصاصی مایکوباکتریوم ها در شبکه آزمایشگاهی سازمان دامپزشکی کشور، برگزاری مستمر آموزش کارکنان فنی در سطوح استانی، ملی و بین المللی، تقویت واحد ریشه کنی سل گاوی در سازمان مرکزی و ادارات کل دامپزشکی استان ها، استمرار ملی بودن پروژه مبارزه با بیماری، استفاده از توان و ظرفیت بخش خصوصی دامپزشکی واجدشرایط در قالب خرید خدمات و اجرای دقیق پروژه‌هایی مانند پروژه تعیین میزان شیوع ( در صد آلودگی ) در جمعیت هدف، پروژه سونداژ واحد های اپیدمیولوژیک روستایی در شروع برنامه و تعیین تعداد واحد های آلوده و... از جمله راهبردها و پروژه‌های پیشنهادی مهم در این زمینه است.
دکتر محسن مشکوة که در سمینار یکروزه «سل، بیماری مشترک بین انسان و حیوان» در سالن شورای فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران سخن می‌گفت در خصوص وضعیت بیماری سل دامی در کشور اظهارکرد: عامل این بیماری در گاو، گونه مایکوباکتریوم بوویس از جنس و خانواده مایکوباکتریاسه بوده که نسبت به ضد عفونی کننده ها مقاومت نسبتا" بالایی دارد. به دلیل خاصیت آنتی ژنی مشترک با سایر مایکوباکتریوم ها، تشخیص سرولوژیکی آن بسیار مشکل بوده و کشت باکتری هنوز مطلوب ترین گزینه برای تشخیص قطعی این بیماری است. همچنین از آنجا که بسیاری از حیوانات اهلی و وحشی نسبت به این باکتری حساس هستند، کنترل و ریشه کنی بیماری با مشکلات بسیاری همراه است.
وی ادامه داد: سل در گاوهای نژاد شیری از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و می تواند علاوه بر تلفات باعث کاهش تولید شیر به میزان 10 تا 25 درصد شود. همچنین این بیماری از نظر بهداشت عمومی در جوامع انسانی نیز حائز اهمیت است.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور درباره سابقه سل گاوی در کشور عنوان کرد: بیماری سل گاوی برای نخستین بار در ایران در سال 1310 توسط یک دامپزشک فرانسوی به نام کارپانتیه با مشاهده ضایعات سلی در کشتارگاه تهران تشخیص داده شد. پس از وی، دامپزشکان ارتشی که مأمور نظارت و بازرسی گوشت در کشتارگاه بودند، وجود این ضایعات را به دفعات گزارش کرده و حتی نمونه‌هایی از آن ها را نگهداری کردند.
مشکوة در ادامه تصریح کرد: در بین دامداری‌ها ابتدا در سال 1319 بیماری سل در گاوهای مؤسسه دامپروری حیدر آباد کرج که برای اصلاح نژاد از فرانسه خریداری شده بودند مشاهده شد. بعدها به تدریج میزان مسلولین این مؤسسه دامپروری رو به افزایش گذاشت به طوری که در سال 1327 از تعداد 75 راس گاو این مؤسسه، تعداد 70 راس آن مسلول شناخته شد. پس از افزایش تعداد گاوداری‌ها در حومه تهران و عدم آشنایی دامداران به اجرای اصول بهداشتی- قرنطینه‌یی، این بیماری انتشار سریعی داشت.
وی با بیان اینکه در سال 1324 باسیل سل گاوی برای نخستین بار در مؤسسه رازی جدا شده و در همین سال بیماری در گاوهای مجتمع شرکت نفت آبادان و برخی از مناطق دیگر کشور گزارش شد، خاطرنشان کرد: مؤسسه رازی نیز ضایعات شدید سلی را در گاوهای بومی که جهت تهیه واکسن طاعون گاوی از شهرستان ها خریداری شده بودند مشاهده و ثبت کرد. همچنین در سال 1331 این بیماری با میزان آلودگی 15 درصدی در اطراف تهران و کرج گزارش شد. طبق گزارش کارشناسان خارجی از اکتبر سال 1952 تا ژوئن سال 1953 طی آزمایش توبرکولین در مناطق مختلف کشور مشخص شد که اکثر شهرهای کشور نتایج منفی داشته و کانون اصلی بیماری همان تهران و کرج بوده است. در همان زمان برای مشخص شدن اهمیت و نقش گونه گاوی در سل انسانی مطالعه ای به کمک مؤسسه رازی بر روی 30 نفر از مسلولان انسانی یک آسایشگاه نگهداری مسلولان انجام شد که مورد مثبتی مشاهده نشد.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور افزود: پس ازآن با توجه به شناسایی مناطق آلوده جدید، به تدریج استفاده از آزمون توبرکولین(نوعی فرآورده خالص پروتئینی میکروب سل و یا انواع دیگر آن که برای تشخیص بیماری به کار می رود) دامی مطرح و گسترش یافت که نهایتاً به ارائه و اجرای پروژه هایی با همکاری کارشناسان فائو و سازمان دامپزشکی کشور منجر شد. همچنین در ادامه در برنامه کنترل و ریشه کنی سل گاوی، ثبت مشخصات انفرادی گله های تحت پوشش، شناسایی گاوهای راکتور از طریق تست مقایسه ای توبرکولین و حذف -کشتار راکتورها به همراه اعمال اصول امنیت زیستی( اقدامات بهداشتی- قرنطینه‌یی، پاکسازی و ضدعفونی محیط، بهسازی جایگاه دام، رعایت تراکم دام ها با ظرفیت بالفعل واحد، محدودیت خرید و فروش گاو و گوساله و تردد دام های پرخطر و جوندگان در واحدهای اپیدمیولوژیک تحت پوشش) در دستور کار قرار گرفت.
به گزارش ایسنا، مشکوة با اشاره به صدور گواهینامه اعلام وضعیت گاوداری سه ماهه، شش ماهه و یک ساله در خصوص بازرسی بهداشتی کشتارگاه اظهار کرد: بازرس بهداشتی کشتارگاه موظف است به محض مشاهده لاشه گاو بیمار مبتلا به سل با عنوان گاو غیر توبرکولینه سلی ضمن نمونه برداری از لاشه مراتب را با ذکر آثار و جراحات و مشخصات گاو و نشانی مبداء اصلی حمل گاو به کشتارگاه به شبکه دامپزشکی مربوط اطلاع دهد و شبکه مزبور مبداء اصلی گاو یاد شده را مورد بررسی قرار داده و سایر گاوهای موجود در مبداء را مورد آزمایش قرار دهد. در صورتی که مبداء گاو خارج از پوشش شبکه باشد، شبکه موظف است مراتب را هر چه سریعتر به اداره کل دامپزشکی استان مربوط اطلاع دهد تا اقدامات لازم را بر اساس دستورالعمل های سازمان دامپزشکی اعمال
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در ادامه درباره تحلیلی بر مبارزه بر علیه سل گاوی عنوان کرد: اجرای برنامه مبارزه با سل گاوی از سال 1337 شروع شده ولی آمار رسمی سازمان دامپزشکی کشور از سال 1350 موجود است و از آن تاریخ به بعد برنامه به طور مستمر و پیوسته تاکنون ادامه دارد. نتیجه اجرای برنامه های مبارزه با سل گاوی، کاهش میزان آلودگی در گله های تحت پوشش برنامه از حدود 5 درصد در سال 1351 به حدود یکدهم درصد درسال های اخیر است همچنین علی رغم تلاش های بعمل آمده حدود 9 درصد جمعیت گاوی کشور ( 725 هزار راس از هشت میلیون راس ) و به بیان دیگر حدود 24 درصد جمعیت هدف ( 725 هزار راس از سه میلیون و صد هزار راس )، عملا تحت پوشش توبرکولیناسیون قرار دارند.
وی در پایان با اشاره به نقاط قوتی مانند پشتوانه قانونی، استفاده از آخرین دستاورد های علمی، ایجاد سیستم زنجیره سرد حمل، نگهداری، توزیع و مصرف فرآورده های بیولوژیکی و... و همچنین نقاط ضعفی مانند کمبود اعتبارات و منابع مالی متناسب با حجم کار، کمبود منابع انسانی، عدم امکان استفاده از توان بالقوه بخش خصوصی به دلیل کمبود منابع مالی و اعتبار وغیره راهبردهای موجود برای شناسایی دام‌های مسلول تصریح کرد: طراحی و اجرای سیستم شناسایی و تعیین هویت دام ها به منظور اعمال کنترل بهداشتی- قرنطینه ای و نظارت بر حمل و نقل و تردد دام ها، توسعه نظارت ها بر میادین و واسطه های خرید و فروش دام، توقف ایجاد و توسعه مجتمع های دامداری در اطراف شهر ها تا به وجود آمدن سیستم شناسایی، ردیابی جابجایی دام ها و از همه مهمتر تعیین نحوه اداره این قبیل مجتمع ها، ایجاد آزمایشگاه اختصاصی مایکوباکتریوم ها در شبکه آزمایشگاهی سازمان دامپزشکی کشور، برگزاری مستمر آموزش کارکنان فنی در سطوح استانی، ملی و بین المللی، تقویت واحد ریشه کنی سل گاوی در سازمان مرکزی و ادارات کل دامپزشکی استان ها، استمرار ملی بودن پروژه مبارزه با بیماری، استفاده از توان و ظرفیت بخش خصوصی دامپزشکی واجدشرایط در قالب خرید خدمات و اجرای دقیق پروژه‌هایی مانند پروژه تعیین میزان شیوع ( در صد آلودگی ) در جمعیت هدف، پروژه سونداژ واحد های اپیدمیولوژیک روستایی در شروع برنامه و تعیین تعداد واحد های آلوده و... از جمله راهبردها و پروژه‌های پیشنهادی مهم در این زمینه است.
