استرس گرمایی

استرس گرمایی
با توجه به فصل تابستان و افزایش درجه حرارت هوا یک از مهمترین مشکلاتی که مسئولین فارم ها با آن روبه رو  هستند بحث استرس گرمایی و تاثیرات منفی آن بر کیفیت عملکرد در جوجه های گوشتی (و سایر طیور تخمگذار و مادر) می باشد. بنابراین مدیریت صحیح این شرایط می تواند سهم بسزایی در کاهش مشکلات بوجود آمده و افزایش بازده اقتصادی در پایان دوره پرورش داشته باشد. در ابتدا به تعریف چند اصطلاح در این زمینه خواهیم پرداخت:
۱ - استرس(stress): واکنش سیستماتیک بدن به تنش وارده از محیط اطراف را استرس گویند.
۲ - نقطه آسایش حرارتیcomfort zone) (: به درجه حرارتی اطلاق می شود که جوجه هیچگونه انرژی را به طور مستقیم صرف گرم کردن یا خنک کردن بدن خود ننمایند و تغییری در مصرف خوراک ایجاد نشود.( نمودار1)



۳ - استرس گرمایی ( Heat stress): اگر به دلیل بالا بودن دمای محیط جوجه ها نتوانند بین حرارت تولیدی بدن و حرارت از دست رفته تعادل ایجاد نمایند گرمای تولیدی بیشتر از گرمای ازدست رفته می باشد و استرس گرمایی اتفاق می افتد.
۴ - مدیریت استرس گرمایی : به معنای کاهش مقدار حرارتی است که جوجه ها در معرض آن قرار گرفته اند( با توجه به تغییر صحیح در روش های مدیریتی). از جمله مشکلات بروز استرس گرمایی می توان به افزایش فشار خون، کاهش فعالیت سیستم لنفاوی و افزایش ترشح هرمون کرتیزول و در نتیجه تضیف سیستم ایمنی بدن و افزایش ریسک درگیری با بیماری ها را نام برد. به علاوه به دلیل له له زدن آلکالوز تنفسی( به هم خوردن تعادل آنیون – کاتیون در خون) اتفاق افتاده که به همراه کاهش مصرف خوراک و کاهش جذب مواد مغذی از سطح روده ها می تواند سبب ایجاد مشکلاتی مثل فلجی (مشکلات حرکتی)، کاهش رشد، افزایش ضریب تبدیل غذایی در پایان دوره (کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ، کاهش سطح تولید، کاهش جوجه درآوری و ...) و تلفات گردد. تصویر زیر نشان دهنده پاسخ فیزیولوژیکی جوجه های گوشتی به استرس گرمایی و تاثیر آن روی عملکرد جوجه های گوشتی می باشد.



جهت مدیریت صحیح استرس گرمایی شناخت روش های از دست دادن حرارت بدن ، منابع ایجاد حرارت در سالن و علائم استرس گرمایی ضروری به نظر می رسد که ادامه به شرح آن ها خواهیم پرداخت.
الف: روش های طبیعی از دست دادن حرارت بدن در جوجه های گوشتی عبارتند از: تابشی، تشعشعی، انتقالی، تبخیری و دفعی از طریق ادرار و مدفوع
ب: منابع ایجاد حرارت در سالن شامل: حرارت ناشی از تابش نور خورشید، هوای گرم ورودی به سالن و حرارت ناشی از سوخت و ساز( متابولیسم ) و فعالیت جوجه ها در سالن است.
ج: از علائم استرس گرمایی: می توان به له له زدن(Panting)، بازکردن یا افتادگی بال ها، جمع شدن یا خوابیدن کنار دیوار، کاهش مصرف خوراک و افزایش مصرف آب اشاره کرد. یک مدیر فارم توانا بایستی بداند هر جوجه در سالن یک نشانه (علامت) است. بنابراین شناخت و بررسی صحیح رفتار جوجه ها می تواند یک ابزار کارامد مدیریتی باشد (اهمیت مبحث رفتارشناسی طیور). راهکارهای مدیریت ( مقابله) با استرس گرمایی را می توان در سه بخش بررسی نمود که در ادامه به تشریح آن به صورت کاربردی خواهیم پرداخت:
1-مدیریت جیره غذایی ( خوراک): یک مدیر خوب بایستی به یاد داشته باشد اهمیت استفاده از مواد غذایی با کیفیت و قابلیت هضم بالا و روغن (به دلیل پایین بودن حرارت افزایشی (HI)، افزایش خوش خوراکی و جبران کاهش مصرف خوراک) در شرایط استرس گرمایی اهمیتی دوچندان پیدا خواهد کرد.کاهش سطح پروتئین خام جیره و افزایش سطح         اسید های آمینه سنتتیک ( لیزین ، متیونین و ترئونین در حال حاضر) نیز می تواند جزو راهکارهای عملی در این زمینه باشد. به یاد داشته باشیم سطح تمامی مواد مغذی جیره بایستی با توجه به سطح انرژی جیره تنظیم گردد بنابراین توصیه می گردد در این زمینه حتما با مشورت یک متخصص تغذیه عمل شود. تحقیقات انجام گرفته در این زمینه نشان می دهد افزایش سطح ویتامین های آ، د3، ای و نیاسین می تواند در کاهش اثرات استرس گرمایی موثر باشد. همچنین افزودن ترکیباتی مانند بتائین (اسمولاتیو آلی )، آسپرین ( افزایش تحمل گرما توسط جوجه)، گلوکز( تامین انرژی از دست رفته بدن)، بی کربنات سدیم یا جوش شیرین( جبران یون بی کربنات و  تا حدود ۰.۵ درصد)، کلرید پتاسیم (تامین پتاسیم وتعادل آنیون-کاتیون) و افزایش سطح عنصر روی (به دلیل نقش آنتی اکسیدانی و تاثیر مثبت بر عملکرد سیستم ایمنی بدن) در جیره غذایی می تواند موثر واقع شود. استفاده از خوراک پلت به دلیل هضم راحت تر، سرعت بیشتر مصرف خوراک، کاهش انرژی مورد نیاز جهت دریافت غذا و حرارت افزایشی کمتر در دستگاه گوارش نیز می تواند در فصول گرم مفید واقع شود.
2- مدیریت آب : توصیه می گردد در فصول گرم از یک منبع آب با مقدار سدیم پایین و دمای مناسب ( حدود 8 تا12 درجه سانتی گراد) استفاده گردد.جهت خنک کردن آب مصرفی می توان از قطعات یخ یا قرار دادن منبع آب در زیر یک سایه بان استفاده کرد. به یاد داشته باشیم که با افزایش هر یک درجه دمای هوا بالاتر از 21 نیاز به آب حدود 6.5 درصد افزایش        می یابد. استفاده از ترکیباتی مانند ویتامین ث( افزایش تحمل جوجه به گرما) و سرکه ( حدود 1 در هزار به عنوان منبع پتاسیم) به آب می تواند مفید واقع شود. افزایش تعداد آبخوری ها و سطح آب داخل آبخوری ( زنگوله ای)  و در شرایط حاد حذف جوش شیرین از جیره و اضافه کردن آن به میزان نیم گرم در لیتر از جمله راهکارهای موثر در این زمینه می باشند.
3- مدیریت عوامل محیطی و تجهیزات در سالن: از کاربردی ترین این موارد می توان به: سفید کردن سقف سالن و دیوارهای آفتاب گیر( جهت منعکس کردن نور)، عایق بندی سقف ودیوارها حدود 3 سانتی متر توسط فیبر یا پشم شیشه یا چوب، کاهش عمق بستر، کاهش تراکم جوجه ریزی در واحد سطح،  افزایش تهویه یا سرعت جریان هوا در سالن، استفاده از مه پاش و پد کولینگ به طور صحیح ( در شرایطی که دما بالاتر از 27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی هوا زیر 70 درصد باشد)اعمال خاموشی در ساعت گرم روز( شدت جریان نور به حدی باشد که دسترسی جوجه به آبخوری وجود داشته باشد)، قطع توزیع دان در سالن حدود 4-6 ساعت قبل از اوج گرما، قدم زدن آهسته در سالن و استفاده از سیرکولاتورهای عمودی و افقی اشاره نمود. افزایش درجه حرارت سالن روزانه به مدت 6 ساعت تا 35 درجه سانتی گراد و تا سن 5 روزگی می تواند در افزایش مقاومت جوجه ها به استرس گرمایی مفید باشد. 
•نکته مهم: در سالن هایی که سیستم تهویه ضعیف بوده یا امکان افزایش سرعت جریان هوا وجود ندارد می توان از بافل (پرده) جهت حل مشکل استفاده نمود (افزایش جریان هوا در اطراف بدن پرنده). 
•نکته مهم: در هوای گرم و به خصوص مرطوب خوراک و مواد غذایی زودتر فاسد شده (احتمال کپک زدگی و کاهش ارزش غذایی)، بنابراین جیره غذایی به روز آماده شود و شرایط مناسب دمایی و رطوبت انبار داری رعایت گردد.


در طیور تخمگذار تغذیه 1 ساعت خوراک در بین ساعات خاموشی، تغذیه مقداری پودر صدف یا کربنات کلسیم به صورت مازاد قبل از خاموشی و کاهش تراکم در قفس ها می تواند مفید باشد. در فارم های مادر بهتر است علاوه بر تغذیه کربنات کلسیم مازاد (در صورت نیاز) زمان جمع آوری تخم مرغ ها کاهش یافته یا دفعات جمع آوری افزایش یابد.
جدول زیر نشان دهنده ارتباط بین دما، رطوبت نسبی و سرعت جریان هوا در سالن می باشد. در پایان هم نمونه ای از یک برنامه نوری مناسب جوجه های گوشتی جهت استفاده در شرایط استرس گرمایی آورده شده است. 

04

05
New layer...
 
نظرات شما
  •  

    محمد رضا گفت : ۹۷/۰۱/۲۰

    سلام. بنده دو سوال دارم از خدمتتان دارم
    در حدود یک هفته پیش حدود چند تا جوجه مرغ زینتی خریداری کردم و دو مرغ کرچ (کپ) دارم و جوجه ها را زیر اونها گذاشتم.
    حال بعضی از جوجه ها مدفوع آنها به پشتشون میچسبه و بعضی از آنها موهای سرشون ریخته شده و انگار رشد نمکنند جسه کوچکی دارند
    در حالی که شرایط محیطی و آب خوبی دارند
    جوجه ها از نوع سبرایت، کوشین هستند
    لطفا راهنمایی کنید. با تشکر

    پاسخ...
نظر خود را ثبت نمایید
  • موارد زیر جهت نمایش تایید نخواهد شد:
  • ۱- در متن شماره همراه و آدرس الکترونیکی درج شود
  • ۲ - در متن از جملات و الفاظ غیر عرف استفاده شود
  • ۳ - متن انگلیسی یا پینگلیش تایپ شود
Copyright © 2006 - 2024 ITPNews.com