آفریقای زیرصحرایی (که به مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا اطلاق می شود) می تواند یکی از چالش برانگیزترین مناطق جهان برای تجارت باشد. اما در 10 سال گذشته، تولید ناخالص داخلی آفریقای زیرصحرایی 60 درصد افزایش داشته است و طبقه متوسط جامعه 90 درصد گسترش یافته است. این رشدی بسیار سریع در دنیاست که هیچ رقیب دیگری جز منطقه جنوب آسیا ندارد. اقتصاد و رشد بالای جمعیت در این منطقه موجب شده که تقاضا برای کالاهای کشاورزی افزایش یابد؛ قطعا بازار این قاره را نمی توان نادیده گرفت.
در ابتدای دهه 2000 میلادی، تیم باچر (Tim Butcher)، خبرنگار آفریقایی روزنامه دیلی تلگراف، فکری حماسه آفرین به ذهنش رسید. وی می خواست با سفر کردن، راه هنری استنلی را ادامه دهد که در سال 1870 میلادی با یک اروپایی ملاقات کرده و برای اولین بار از شرق آفریقا به غرب آفریقا سفر کرده بود. باچر با این سفر در واقع سفری شبیه به سفر مادر خود را تجربه می کرد که در سال 1958 این کار را انجام داده بود. سفر 999 روز استنلی بسیار سخت و دشوار بود؛ مادر باچر سفری لذت بخش را تجربه کرد؛ اما باچر، اگرچه سفری 44 روزه را تجربه کرده بود اما سفرش بیشتر شبیه سفر استنلی بود تا سفر مادرش.
وی شرح ماجراجویی خود را در کتابی به نام Blood River: A Journey to Africa’s Broken Heart در سال 2007 به چاپ رساند. او در این کتاب توصیف می کند که مادرش در سفر خود از چیزهایی لذت برده است که دیگر وجود ندارند مانند کشتی های بخار و قطارها و از آنجایی که امنیت شخصی در این منطقه از بین رفته است سفرش چیزی شبیه به سفر استنلی بوده است.
می توان گفت که 45 کشوری که در آفریقای زیرصحرایی قرار دارند، با مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فاجعه باری رو به رو هستند (به غیر از آفریقای جنوبی). پس چرا به این برهه زمانی به چشم موقعیتی مثبت برای صادرات غذا و تکنولوژی نگاه می شود؟ با وجود مشکلات بالا، انتظار می رود در 35 سال آینده رشد عظیم جمعیت دنیا در 9 کشور متمرکز شود که 5 کشور آن از قاره آفریقا می باشند: نیجریه، جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی ، اوگاندا و تانزانیا.
به گفته سازمان ملل متحد، آفریقا با بالاترین میزان رشد جمعیت، بین سال های 2015 تا 2050 نیمی از رشد جمعیت جهان را به خود اختصاص خواهد داد.
پیش بینی می شود در طول این مدت، جمعیت 28 کشور آفریقایی دو برابر شود و تا سال 2100 میلادی، 10 کشور آفریقایی حداقل افزایش جمعیت 5 برابری خواهند داشت. این 10 کشور عبارتند از: آنگولا، بوروندی، کنگو، مالاوی، مالی، نیجر، سومالی، اوگاندا، تانزانیا و زامبیا.
در این مقاله، مطالبی از جان ون دن برگ (Jan van den Berg) مدیر شرکت سرمایه گذاری African Merchant Capital را نیز آورده ایم. وی در مورد پتانسیل صنایع گوشت آفریقا بسیار خوشبین است.
رشد قوی
اشتهای نگران کننده آفریقای زیرصحرایی به محصولات کشاورزی وارداتی نتیجه مستقیم رشد قوی این منطقه در تولید ناخالص داخلی و رشد جمعیت است. در سال 2014، آفریقای زیر صحرایی 5 / 48 بیلیون دلار واردات محصولات غذایی و کشاورزی داشته است؛ بر اساس گزارش وزارت کشاورزی آمریکا این میزان واردات در 2 دهه گذشته رشدی بسیار سریع داشته است. اگرچه صادرات آمریکا به منطقه زیرصحرایی اخیرا کاهش داشته (از رکورد 0 / 3 بیلیون دلار در سال 2012 به 3 / 2 بیلیون دلار در سال 2014 رسیده است) اما به دلایل متعددی صادرات آمریکا به کشورهای زیرصحرایی ادامه خواهد داشت و این کشور برای موفقیت آینده در منطقه نقشه هایی را طراحی کرده است. کاری که آمریکا در آفریقا به انجام رسانده است دیگر کشورها نیز می توانند انجام دهند.
در 10 سال گذشته، تولید ناخالص داخلی در آفریقای زیر صحرایی 60 درصد رشد داشته و طبقه متوسط در این منطقه 90 درصد گسترش یافته است. این رشدی بسیار سریع در دنیاست که هیچ رقیب دیگری جز منطقه جنوب آسیا ندارد. رشد اقتصادی این منطقه موجب افزایش چشمگیر تقاضا برای محصولات کشاورزی شده است.
در 2 دهه گذشته، واردات محصولات کشاورزی از سوی آفریقای زیرصحرایی رشدی بسیار سریع داشته است - به طور متوسط سالانه بیش از 13 درصد - در سال 2014، میزان کل واردات به 5 / 48 بیلیون دلار رسید که از نظر ثبت رکورد دومین جایگاه را داشته است. در مقابل، هند که 300 میلیون نفر بیشتر از آفریقای زیرصحرایی جمعیت دارد، فقط 6 / 17بیلیون واردات محصولات کشاورزی داشته است. میزان کل واردات کشاورزی آفریقای صحرایی از سایر کشورهای آفریقا 7 / 11 بیلیون دلار و از کشورهای جهان 8 / 36 بیلیون دلار بوده است.
در 5 سال گذشته، رشد تجارت درون منطقه ای از واردات بیرون از منطقه آفریقای زیرصحرایی سبقت گرفته است (نسبت آن 100 به 60 درصد بوده است.)
در سال 2011، واردات کشاورزی آفریقای زیرصحرایی ناگهان آرام شد. بر خلاف اینکه از سال 1994 تا 2011 به طور متوسط رشد سالانه 16 درصدی داشت، بعد از آن متوسط رشد سالانه این منطقه 2 درصد بوده است. از سال 2013 تا 2014، واردات کاهش و ارزش و حجم واردات محصولات کشاورزی نیز کاهش یافت. اگرچه سخت است که این کاهش را به عاملی خاص نسبت دهیم اما کاهش واردات سالانه 4 کشور از 6 کشور بزرگ آفریقای زیرصحرایی از سال 2011 تا 2014، بر کشورهای اطراف منطقه تاثیرگذار بوده است.
این افت فقط کاهشی جزئی است. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آینده صادرات محصولات کشاورزی به آفریقای زیرصحرایی روشن است زیرا انتظار می رود طبقه متوسط این منطقه تا سال 2024 میلادی 90 درصد گسترش داشته باشد و فروش محصولات غذایی نیز افزایشی 60 درصدی داشته باشد. این پیش بینی برای بازار جهانی یک منطقه بسیار مثبت و تنها رقیب آن را جنوب آسیا شمرد .
بالاترین واردات آفریقای زیرصحرایی محصولات مصرف کننده محور می باشند (محصولاتی مانند غذاهای آماده، لبنیات، طیور و سبزیجات). واردات کالاهای مصرف کننده محور در 5 سال گذشته 70 درصد رشد داشته است و اکنون بیش از 40 درصد واردات کل منطقه را به خود اختصاص می دهد. واردات محصولات واسطه، به ویژه روغن پالم و شکر، به سرعت رشد داشته است.
آمریکا حضوری گسترده در آفریقای زیرصحرایی دارد و در چندین بازار خوب منطقه پیشرفت هایی داشته است. صادرات محصولات کشاورزی آمریکا که در منطقه با افزایش تقاضا رو به رو شده است، در سال 2014 میلادی به 3 / 2 بیلیون دلار رسید – یعنی در طول 5 سال 20 درصد افزایش داشته است.
واردات طیور
به طور کلی، محصولات مصرف کننده محور بالاترین رشد را در میان محصولات وارداتی به کشورهای زیرصحرایی داشته اند. موفق ترین آنها نیز مرغ صادراتی آمریکا بوده که بیشترین تقاضا را از آنگولا داشته است. در سال 2014، آفریقای زیرصحرایی سومین بازار بزرگ برای مرغ آمریکا بود و در 5 سال گذشته 30 درصد رشد را تجربه کرده است.
در حالی که بعضی از محصولات صادراتی آمریکا در آفریقای زیرصحرایی موفقیت را تجربه کرده است، اما بازار کلی آمریکا منقبض شده و از 15 درصد به فقط 5 درصد در 2 دهه قبل رسیده است. زمانی که رشد واردات محصولات کشاورزی در آفریقای زیرصحرایی در سال 2011 شروع به کاهش کرد، صادرات آمریکا به این منطقه 23 درصد کاهش یافت. در طول این مدت، واردات از اتحادیه اروپا 13 درصد و از تایلند 23 درصد افزایش یافته است.
در حالی که علت کاهش واردات از آمریکا می تواند مربوط به عوامل اقتصادی مانند نرخ دلار و کاهش قیمت های کالاها باشد، افزایش رقابت در صحنه تجارت میان منطقه ای بزرگترین چالش برای صادرکنندگان آمریکایی بوده است.
قاره آفریقا جنبشی جدید به سوی تجارت درون منطقه ای را مشاهده کرده است. برای مثال، بلوک های تجاری مهم منطقه – یعنی بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا (COMESA)، جامعه شرق آفریقا (EAC) و جامعه توسعه جنوب آفریقا (SADC) – در سال 2015 منطقه آزاد تجاری سه جانبه ای را تشکیل دادند.
اطلاعات تجاری اخیر نیز افزایش تجارت درون منطقه ای را گزارش داده است. از آنجایی که محموله های کشاورزی از خارج از آفریقای زیرصحرایی از سال 2011 تا 2014، تغییری نداشته، تجارت درون منطقه ای به رشد خود ادامه داده است. آفریقای جنوبی و زیمباوه در بازاریابی غذاهای آماده، میوه و سبزیجات و طیور به دیگر کشورهای آفریقای زیرصحرایی موفق بوده اند. این صادرات مستقیما با صادرات آمریکا رقابت می کند.
علاوه بر رقابت درون منطقه ای، اقتصاد در حال توسعه تایلند، هند، مالزی و اندونزی نیز به صادرکنندگان عمده به آفریقای زیرصحرایی تبدیل شده اند. این چهار کشور مذکور با یکدیگر بیش از 30 درصد کل صادرات کشاورزی خارجی به آفریقای زیرصحرایی را به خود اختصاص داده اند.
اخیرا، اتحادیه اروپا و برزیل نیز از رقیبان بزرگ آمریکا در آفریقای زیرصحرایی هستند. اتحادیه اروپا با صادراتی به ارزش 7 / 11 بیلیون دلار در سال 2014، یک چهارم واردات کشاورزی منطقه را در اختیار دارد که بیشترین سهم آن کالاهای مصرف کننده محور از جمله غذاهای آماده ( 9 / 1 بیلیون دلار)،لبنیات ( 5 / 1بیلیون دلار) و طیور (800 بیلیون دلار) است. اما اتحادیه اروپا نیز مانند آمریکا دچار لغزش سهام در بازار شده است - از تقریبا 50 درصد در سال 2004 به بالاتر از 25 درصد در سال 2014 رسیده است.
واردات محصولات فرآوری شده
اگرچه بیشتر کشورهای قاره آفریقا به عنوان بازاری با پتانسیل بالا برای واردات طیور شناخته می شوند، اما بسیاری کشورها در این منطقه شروع به مدرنیزه کردن محصولات طیور خود کرده اند. به گفته شرکت مارل استورک (Marel Stork) که در آفریقا فعالیت دارد، بازارهای مختلفی در غرب، مرکز و شرق آفریقا از شکل بازار سنتی مواد تازه بیرون آمدند و شیوه ای صنعتی تر را در فرآوری طیور به کار گرفته اند.
پیشرفت در این بازارهای نوظهور به دلیل جمعیت رو به رشد و جوان و همچنین پیشرفت در شهرنشینی آن است. در این بازارها، طبقه متوسط قوی تری وجود دارد که زمان کمتر و پول بیشتری برای صرف کردن دارند.مصرف کننده ها تقاضای بیشتر و تمایل به غذای سالم تر دارند و زنجیره های خرده فروشی در این منطقه محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند.
رستوران های فست فود بین المللی مانند KFC و McDonald در آفریقای زیرصحرایی حضور دارند. این شرکت ها به دنبال کیفیت بالا و تولید پایدار هستند. امنیت غذایی، بازده تولید و تنوع محصول اهمیت بسیاری پیدا کرده اند.
در میان محصولات مختلف، محصولات تازه و منجمد محبوب تر شده اند، به ویژه برای تامین نیازهای رستوران ها. دولت ها تولید صنعتی محلی را تشویق می کنند تا شغل ایجاد شود ، اقتصاد منطقه تحریک می شود و منبع خوبی برای پروتئین های با کیفیت ارائه می کند. زیرساخت ها بهبود می یابند و زنجیره های غذایی سرد موثرتر می شوند.
شرایط کشورها با هم یکسان نیست
آفریقای زیرصحرایی بازار واردات یکپارچه ای ندارد. هر کدام از 45 کشور این منطقه، مجموعه ای منحصر به فرد از تقاضاها و چالش ها دارد. شش کشور تقریبا نیمی از واردات کشاورزی منطقه را به خود اختصاص داده اند. کشورهای آفریقای جنوبی، نیجریه، آنگولا، بنین، غنا و کنیا موقعیت های بسیار خوب صادرات در این بازارها هستند.
نیجریه: واردات کشاورزی نیجریه در طول 5 سال با دو برابر سرعت بیشتر نسبت به آفریقای جنوبی افزایش داشته است (نیجریه 52 درصد و آفریقای جنوبی 27 درصد افزایش داشته است) و به 8 / 5 بیلیون دلار در سال 2014 رسیده است. بر اساس روند فعلی، نیجریه در منطقه آفریقای زیرصحرایی در واردات از آفریقای جنوبی پیشی خواهد گرفت که دلیل عمده آن بازار کالاهای مصرف کننده محور است. اگر چه واردات کالاهای فله ای (به ویژه گندم و برنج) توسط نیجریه به شدت نوسان دارد، تقاضای رو به رشد برای کالاهای مصرف کننده محور برای صادرکنندگان آمریکایی نشانه ای خوب است. لبنیات، غذاهای آماده و ادویه جات و انواع سس ها پتانسیل رشد بالایی دارند.
آنگولا: با وجود اعلامیه های دولت آنگولا مبنی بر اینکه این کشور به شدت به واردات کشاورزی از خارج وابسته است، اما در سال 2014 واردات کشاورزی آنگولا با 1 / 4 بیلیون دلار واردات، رکورد به ثبت رساند. آمریکا با 55 درصد صادرات هنوز بزرگترین صادرکننده طیور به آنگولا و مشهورترین کشور از نظر کیفیت بالای گوشت است. در حال حاضر بیشتر صادرات طیور آمریکا تکه های منجمد جوجه است؛ صادرات تکه های منجمد بوقلمون آمریکا نیز در حال افزایش است و به این ترتیب ناامیدی آمریکایی ها از کاهش تقاضا برای این محصول در شرق آسیا را از بین می برد.
به علاوه، آمریکا اقبال خوبی برای صادرات انواع گوشت گاو، غذاهای آماده، محصولات لبنی و فرآورده های خوک دارد. بزرگترین رقیب آمریکا، اتحادیه اروپا است که 40 درصد از بازار واردات آنگولا را به خود اختصاص داده است.
بنین: کشور بنین نقطه استراتژیک انتقال محموله ها بین دو کشتی و انتقال آنها به کشورهای بزرگ غرب آفریقا و محصور در خشکی است، یعنی مالی،نیجر، بورکینا فاسو و چاد، به همین دلیل موجب شده که این کشور واردکننده منحصر به فرد آفریقا باشد. برای مثال، صادرکنندگان گزارش کرده اند که 2 / 2 بیلیون دلار صادرات کشاورزی به بنین در سال 2014 انجام شده است اما خود کشور بنین فقط 426 میلیون دلار واردات را گزارش داده است، یعنی 7 / 1 بیلیون دلار کالا از طریق بنین به دیگر کشورها ارسال شده است.
غنا: کشور غنا بازاری جدید برای صادرکنندگان آمریکایی است. در سال 2014، صادرکنندگان آمریکا فقط 7 درصد از سهم 8 / 1 بیلیون دلاری واردات کشاورزی غنا را به خود اختصاص داده بودند. آمریکا بزرگترین صادرکننده طیور به غنا است، رشد ثابت اقتصادی موجب افزایش تقاضا برای محصولات مصرف کننده محور از جمله طیور، گوشت گاو، لبنیات و غذاهای آماده در میان قشر متوسطی شده که رو به افزایش می باشند.
آفریقای زیرصحرایی بازاری متنوع و چالش برانگیز دارد که رشد اقتصادی رو به افزایش آن برای واردات محصولات کشاورزی تقاضاها را افزایش داده است.
جالب آنجاست که بر خلاف همه مشکلاتی که آفریقای زیرصحرایی دارد، هنوز چشم انداز اقتصادی قوی ای دارد و طبقه متوسط و تقاضا برای محصولات مصرف کننده محور در آن رو به افزایش است که همه اینها بیانگر آن است که آفریقای زیرصحرایی همچنان به رشد سریع خود در واردات محصولات غذایی ادامه می دهد و اگر فقط مردم آفریقا بتوانند نهادهای سیاسی را در اختیار بگیرند، این قاره به قدرتمندترین اقتصاد جهان تبدیل می شود.
در ابتدای دهه 2000 میلادی، تیم باچر (Tim Butcher)، خبرنگار آفریقایی روزنامه دیلی تلگراف، فکری حماسه آفرین به ذهنش رسید. وی می خواست با سفر کردن، راه هنری استنلی را ادامه دهد که در سال 1870 میلادی با یک اروپایی ملاقات کرده و برای اولین بار از شرق آفریقا به غرب آفریقا سفر کرده بود. باچر با این سفر در واقع سفری شبیه به سفر مادر خود را تجربه می کرد که در سال 1958 این کار را انجام داده بود. سفر 999 روز استنلی بسیار سخت و دشوار بود؛ مادر باچر سفری لذت بخش را تجربه کرد؛ اما باچر، اگرچه سفری 44 روزه را تجربه کرده بود اما سفرش بیشتر شبیه سفر استنلی بود تا سفر مادرش.
وی شرح ماجراجویی خود را در کتابی به نام Blood River: A Journey to Africa’s Broken Heart در سال 2007 به چاپ رساند. او در این کتاب توصیف می کند که مادرش در سفر خود از چیزهایی لذت برده است که دیگر وجود ندارند مانند کشتی های بخار و قطارها و از آنجایی که امنیت شخصی در این منطقه از بین رفته است سفرش چیزی شبیه به سفر استنلی بوده است.
می توان گفت که 45 کشوری که در آفریقای زیرصحرایی قرار دارند، با مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فاجعه باری رو به رو هستند (به غیر از آفریقای جنوبی). پس چرا به این برهه زمانی به چشم موقعیتی مثبت برای صادرات غذا و تکنولوژی نگاه می شود؟ با وجود مشکلات بالا، انتظار می رود در 35 سال آینده رشد عظیم جمعیت دنیا در 9 کشور متمرکز شود که 5 کشور آن از قاره آفریقا می باشند: نیجریه، جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی ، اوگاندا و تانزانیا.
به گفته سازمان ملل متحد، آفریقا با بالاترین میزان رشد جمعیت، بین سال های 2015 تا 2050 نیمی از رشد جمعیت جهان را به خود اختصاص خواهد داد.
پیش بینی می شود در طول این مدت، جمعیت 28 کشور آفریقایی دو برابر شود و تا سال 2100 میلادی، 10 کشور آفریقایی حداقل افزایش جمعیت 5 برابری خواهند داشت. این 10 کشور عبارتند از: آنگولا، بوروندی، کنگو، مالاوی، مالی، نیجر، سومالی، اوگاندا، تانزانیا و زامبیا.
در این مقاله، مطالبی از جان ون دن برگ (Jan van den Berg) مدیر شرکت سرمایه گذاری African Merchant Capital را نیز آورده ایم. وی در مورد پتانسیل صنایع گوشت آفریقا بسیار خوشبین است.
رشد قوی
اشتهای نگران کننده آفریقای زیرصحرایی به محصولات کشاورزی وارداتی نتیجه مستقیم رشد قوی این منطقه در تولید ناخالص داخلی و رشد جمعیت است. در سال 2014، آفریقای زیر صحرایی 5 / 48 بیلیون دلار واردات محصولات غذایی و کشاورزی داشته است؛ بر اساس گزارش وزارت کشاورزی آمریکا این میزان واردات در 2 دهه گذشته رشدی بسیار سریع داشته است. اگرچه صادرات آمریکا به منطقه زیرصحرایی اخیرا کاهش داشته (از رکورد 0 / 3 بیلیون دلار در سال 2012 به 3 / 2 بیلیون دلار در سال 2014 رسیده است) اما به دلایل متعددی صادرات آمریکا به کشورهای زیرصحرایی ادامه خواهد داشت و این کشور برای موفقیت آینده در منطقه نقشه هایی را طراحی کرده است. کاری که آمریکا در آفریقا به انجام رسانده است دیگر کشورها نیز می توانند انجام دهند.
در 10 سال گذشته، تولید ناخالص داخلی در آفریقای زیر صحرایی 60 درصد رشد داشته و طبقه متوسط در این منطقه 90 درصد گسترش یافته است. این رشدی بسیار سریع در دنیاست که هیچ رقیب دیگری جز منطقه جنوب آسیا ندارد. رشد اقتصادی این منطقه موجب افزایش چشمگیر تقاضا برای محصولات کشاورزی شده است.
در 2 دهه گذشته، واردات محصولات کشاورزی از سوی آفریقای زیرصحرایی رشدی بسیار سریع داشته است - به طور متوسط سالانه بیش از 13 درصد - در سال 2014، میزان کل واردات به 5 / 48 بیلیون دلار رسید که از نظر ثبت رکورد دومین جایگاه را داشته است. در مقابل، هند که 300 میلیون نفر بیشتر از آفریقای زیرصحرایی جمعیت دارد، فقط 6 / 17بیلیون واردات محصولات کشاورزی داشته است. میزان کل واردات کشاورزی آفریقای صحرایی از سایر کشورهای آفریقا 7 / 11 بیلیون دلار و از کشورهای جهان 8 / 36 بیلیون دلار بوده است.
در 5 سال گذشته، رشد تجارت درون منطقه ای از واردات بیرون از منطقه آفریقای زیرصحرایی سبقت گرفته است (نسبت آن 100 به 60 درصد بوده است.)
در سال 2011، واردات کشاورزی آفریقای زیرصحرایی ناگهان آرام شد. بر خلاف اینکه از سال 1994 تا 2011 به طور متوسط رشد سالانه 16 درصدی داشت، بعد از آن متوسط رشد سالانه این منطقه 2 درصد بوده است. از سال 2013 تا 2014، واردات کاهش و ارزش و حجم واردات محصولات کشاورزی نیز کاهش یافت. اگرچه سخت است که این کاهش را به عاملی خاص نسبت دهیم اما کاهش واردات سالانه 4 کشور از 6 کشور بزرگ آفریقای زیرصحرایی از سال 2011 تا 2014، بر کشورهای اطراف منطقه تاثیرگذار بوده است.
این افت فقط کاهشی جزئی است. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آینده صادرات محصولات کشاورزی به آفریقای زیرصحرایی روشن است زیرا انتظار می رود طبقه متوسط این منطقه تا سال 2024 میلادی 90 درصد گسترش داشته باشد و فروش محصولات غذایی نیز افزایشی 60 درصدی داشته باشد. این پیش بینی برای بازار جهانی یک منطقه بسیار مثبت و تنها رقیب آن را جنوب آسیا شمرد .
بالاترین واردات آفریقای زیرصحرایی محصولات مصرف کننده محور می باشند (محصولاتی مانند غذاهای آماده، لبنیات، طیور و سبزیجات). واردات کالاهای مصرف کننده محور در 5 سال گذشته 70 درصد رشد داشته است و اکنون بیش از 40 درصد واردات کل منطقه را به خود اختصاص می دهد. واردات محصولات واسطه، به ویژه روغن پالم و شکر، به سرعت رشد داشته است.
آمریکا حضوری گسترده در آفریقای زیرصحرایی دارد و در چندین بازار خوب منطقه پیشرفت هایی داشته است. صادرات محصولات کشاورزی آمریکا که در منطقه با افزایش تقاضا رو به رو شده است، در سال 2014 میلادی به 3 / 2 بیلیون دلار رسید – یعنی در طول 5 سال 20 درصد افزایش داشته است.
واردات طیور
به طور کلی، محصولات مصرف کننده محور بالاترین رشد را در میان محصولات وارداتی به کشورهای زیرصحرایی داشته اند. موفق ترین آنها نیز مرغ صادراتی آمریکا بوده که بیشترین تقاضا را از آنگولا داشته است. در سال 2014، آفریقای زیرصحرایی سومین بازار بزرگ برای مرغ آمریکا بود و در 5 سال گذشته 30 درصد رشد را تجربه کرده است.
در حالی که بعضی از محصولات صادراتی آمریکا در آفریقای زیرصحرایی موفقیت را تجربه کرده است، اما بازار کلی آمریکا منقبض شده و از 15 درصد به فقط 5 درصد در 2 دهه قبل رسیده است. زمانی که رشد واردات محصولات کشاورزی در آفریقای زیرصحرایی در سال 2011 شروع به کاهش کرد، صادرات آمریکا به این منطقه 23 درصد کاهش یافت. در طول این مدت، واردات از اتحادیه اروپا 13 درصد و از تایلند 23 درصد افزایش یافته است.
در حالی که علت کاهش واردات از آمریکا می تواند مربوط به عوامل اقتصادی مانند نرخ دلار و کاهش قیمت های کالاها باشد، افزایش رقابت در صحنه تجارت میان منطقه ای بزرگترین چالش برای صادرکنندگان آمریکایی بوده است.
قاره آفریقا جنبشی جدید به سوی تجارت درون منطقه ای را مشاهده کرده است. برای مثال، بلوک های تجاری مهم منطقه – یعنی بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا (COMESA)، جامعه شرق آفریقا (EAC) و جامعه توسعه جنوب آفریقا (SADC) – در سال 2015 منطقه آزاد تجاری سه جانبه ای را تشکیل دادند.
اطلاعات تجاری اخیر نیز افزایش تجارت درون منطقه ای را گزارش داده است. از آنجایی که محموله های کشاورزی از خارج از آفریقای زیرصحرایی از سال 2011 تا 2014، تغییری نداشته، تجارت درون منطقه ای به رشد خود ادامه داده است. آفریقای جنوبی و زیمباوه در بازاریابی غذاهای آماده، میوه و سبزیجات و طیور به دیگر کشورهای آفریقای زیرصحرایی موفق بوده اند. این صادرات مستقیما با صادرات آمریکا رقابت می کند.
علاوه بر رقابت درون منطقه ای، اقتصاد در حال توسعه تایلند، هند، مالزی و اندونزی نیز به صادرکنندگان عمده به آفریقای زیرصحرایی تبدیل شده اند. این چهار کشور مذکور با یکدیگر بیش از 30 درصد کل صادرات کشاورزی خارجی به آفریقای زیرصحرایی را به خود اختصاص داده اند.
اخیرا، اتحادیه اروپا و برزیل نیز از رقیبان بزرگ آمریکا در آفریقای زیرصحرایی هستند. اتحادیه اروپا با صادراتی به ارزش 7 / 11 بیلیون دلار در سال 2014، یک چهارم واردات کشاورزی منطقه را در اختیار دارد که بیشترین سهم آن کالاهای مصرف کننده محور از جمله غذاهای آماده ( 9 / 1 بیلیون دلار)،لبنیات ( 5 / 1بیلیون دلار) و طیور (800 بیلیون دلار) است. اما اتحادیه اروپا نیز مانند آمریکا دچار لغزش سهام در بازار شده است - از تقریبا 50 درصد در سال 2004 به بالاتر از 25 درصد در سال 2014 رسیده است.
واردات محصولات فرآوری شده
اگرچه بیشتر کشورهای قاره آفریقا به عنوان بازاری با پتانسیل بالا برای واردات طیور شناخته می شوند، اما بسیاری کشورها در این منطقه شروع به مدرنیزه کردن محصولات طیور خود کرده اند. به گفته شرکت مارل استورک (Marel Stork) که در آفریقا فعالیت دارد، بازارهای مختلفی در غرب، مرکز و شرق آفریقا از شکل بازار سنتی مواد تازه بیرون آمدند و شیوه ای صنعتی تر را در فرآوری طیور به کار گرفته اند.
پیشرفت در این بازارهای نوظهور به دلیل جمعیت رو به رشد و جوان و همچنین پیشرفت در شهرنشینی آن است. در این بازارها، طبقه متوسط قوی تری وجود دارد که زمان کمتر و پول بیشتری برای صرف کردن دارند.مصرف کننده ها تقاضای بیشتر و تمایل به غذای سالم تر دارند و زنجیره های خرده فروشی در این منطقه محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند.
رستوران های فست فود بین المللی مانند KFC و McDonald در آفریقای زیرصحرایی حضور دارند. این شرکت ها به دنبال کیفیت بالا و تولید پایدار هستند. امنیت غذایی، بازده تولید و تنوع محصول اهمیت بسیاری پیدا کرده اند.
در میان محصولات مختلف، محصولات تازه و منجمد محبوب تر شده اند، به ویژه برای تامین نیازهای رستوران ها. دولت ها تولید صنعتی محلی را تشویق می کنند تا شغل ایجاد شود ، اقتصاد منطقه تحریک می شود و منبع خوبی برای پروتئین های با کیفیت ارائه می کند. زیرساخت ها بهبود می یابند و زنجیره های غذایی سرد موثرتر می شوند.
شرایط کشورها با هم یکسان نیست
آفریقای زیرصحرایی بازار واردات یکپارچه ای ندارد. هر کدام از 45 کشور این منطقه، مجموعه ای منحصر به فرد از تقاضاها و چالش ها دارد. شش کشور تقریبا نیمی از واردات کشاورزی منطقه را به خود اختصاص داده اند. کشورهای آفریقای جنوبی، نیجریه، آنگولا، بنین، غنا و کنیا موقعیت های بسیار خوب صادرات در این بازارها هستند.
نیجریه: واردات کشاورزی نیجریه در طول 5 سال با دو برابر سرعت بیشتر نسبت به آفریقای جنوبی افزایش داشته است (نیجریه 52 درصد و آفریقای جنوبی 27 درصد افزایش داشته است) و به 8 / 5 بیلیون دلار در سال 2014 رسیده است. بر اساس روند فعلی، نیجریه در منطقه آفریقای زیرصحرایی در واردات از آفریقای جنوبی پیشی خواهد گرفت که دلیل عمده آن بازار کالاهای مصرف کننده محور است. اگر چه واردات کالاهای فله ای (به ویژه گندم و برنج) توسط نیجریه به شدت نوسان دارد، تقاضای رو به رشد برای کالاهای مصرف کننده محور برای صادرکنندگان آمریکایی نشانه ای خوب است. لبنیات، غذاهای آماده و ادویه جات و انواع سس ها پتانسیل رشد بالایی دارند.
آنگولا: با وجود اعلامیه های دولت آنگولا مبنی بر اینکه این کشور به شدت به واردات کشاورزی از خارج وابسته است، اما در سال 2014 واردات کشاورزی آنگولا با 1 / 4 بیلیون دلار واردات، رکورد به ثبت رساند. آمریکا با 55 درصد صادرات هنوز بزرگترین صادرکننده طیور به آنگولا و مشهورترین کشور از نظر کیفیت بالای گوشت است. در حال حاضر بیشتر صادرات طیور آمریکا تکه های منجمد جوجه است؛ صادرات تکه های منجمد بوقلمون آمریکا نیز در حال افزایش است و به این ترتیب ناامیدی آمریکایی ها از کاهش تقاضا برای این محصول در شرق آسیا را از بین می برد.
به علاوه، آمریکا اقبال خوبی برای صادرات انواع گوشت گاو، غذاهای آماده، محصولات لبنی و فرآورده های خوک دارد. بزرگترین رقیب آمریکا، اتحادیه اروپا است که 40 درصد از بازار واردات آنگولا را به خود اختصاص داده است.
بنین: کشور بنین نقطه استراتژیک انتقال محموله ها بین دو کشتی و انتقال آنها به کشورهای بزرگ غرب آفریقا و محصور در خشکی است، یعنی مالی،نیجر، بورکینا فاسو و چاد، به همین دلیل موجب شده که این کشور واردکننده منحصر به فرد آفریقا باشد. برای مثال، صادرکنندگان گزارش کرده اند که 2 / 2 بیلیون دلار صادرات کشاورزی به بنین در سال 2014 انجام شده است اما خود کشور بنین فقط 426 میلیون دلار واردات را گزارش داده است، یعنی 7 / 1 بیلیون دلار کالا از طریق بنین به دیگر کشورها ارسال شده است.
غنا: کشور غنا بازاری جدید برای صادرکنندگان آمریکایی است. در سال 2014، صادرکنندگان آمریکا فقط 7 درصد از سهم 8 / 1 بیلیون دلاری واردات کشاورزی غنا را به خود اختصاص داده بودند. آمریکا بزرگترین صادرکننده طیور به غنا است، رشد ثابت اقتصادی موجب افزایش تقاضا برای محصولات مصرف کننده محور از جمله طیور، گوشت گاو، لبنیات و غذاهای آماده در میان قشر متوسطی شده که رو به افزایش می باشند.
آفریقای زیرصحرایی بازاری متنوع و چالش برانگیز دارد که رشد اقتصادی رو به افزایش آن برای واردات محصولات کشاورزی تقاضاها را افزایش داده است.
جالب آنجاست که بر خلاف همه مشکلاتی که آفریقای زیرصحرایی دارد، هنوز چشم انداز اقتصادی قوی ای دارد و طبقه متوسط و تقاضا برای محصولات مصرف کننده محور در آن رو به افزایش است که همه اینها بیانگر آن است که آفریقای زیرصحرایی همچنان به رشد سریع خود در واردات محصولات غذایی ادامه می دهد و اگر فقط مردم آفریقا بتوانند نهادهای سیاسی را در اختیار بگیرند، این قاره به قدرتمندترین اقتصاد جهان تبدیل می شود.
.jpg?t=bb9bf4bcee81188695b611fbd38bb18c)
