مهمترین امر برای دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و بهداشت در طیور، استفاده از یک جیره بالانس میباشد. یکی از عمده مشکلات گله های طیور، بالانس نبودن جیره غذای و در پی آن کمبود مواد معدنی و ویتامین هاست. ویتامین ها و مواد معدنی از مهمترین اجزاء جیره طیور محسوب گردیده و در صورت بالانس نبودن جیره، مرغ دچار کمبود خواهد شد.
بدن طیور به تمام ویتامین ها به جز آسکوربیک اسید ( C ) نیاز دارد. همانطور که میدانیم برخی ویتامین ها محلول در چربی و برخی دیگر محلول در آب میباشند.در زیر به برخی از علائم کمبود ویتامین ها اشاره خواهیم کرد :
علائم ناشی از کمبود ویتامین های محلول در چربی
ویتامین A : کاهش تولید تخم مرغ، ضعف و لاغری، توقف رشد
ویتامین D: کاهش ضخامت پوسته تخم مرغ، کاهش تولید تخم مرغ، تاخیر در رشد، نرمی استخوان
ویتامین E : عدم تعادل، فلجی، انسفالومالاسی (بیماری جوجه دیوانه)
ویتامین K : لخته شدن طولانی مدت خون، خونمردگی زیر پوست
علائم ناشی از کمبود ویتامین های محلول در آب
تیامین (B¹) : کاهش اشتها و مرگ
ریبوفلاوین (B²) : رشد و تولید تخم مرغ ضعیف، فلجی پنجه پا
اسید پانتوتنیک : ایجاد درماتیت ( اگزومای پوستی ) و ضایعات در دهان و پا
نیاسین : التهاب در دهان و حفره زبان، خم شدن پاها
کولین : رشد ضعیف، کبد چرب، کاهش تولید تخم مرغ
ویتامین (B¹²) : کم خونی، کاهش رشد، مرگ و میر جنین
فولیک اسید : کاهش رشد، کم خونی، پردرآوری ضعیف و کاهش تولید تخم مرغ
بیوتین : درماتیت ( اگزمای پوستی ) در پاها و اطراف چشم و نوک
مواد معدنی نیز یکی از اجزاء مهم جیره بشمار می آیند و برای رشد و سلامتی طیور الزامی هستند. در زیر لیست برخی از مواد معدنی مهم و علائم کمبود آنها بیان شده است.
کمبود ناشی از مواد معدنی در تغذیه طیور
کلسیم : کاهش ضخامت پوسته تخم مرغ، جوجه درآوری ضعیف، نرمی استخوان
فسفر : نرمی استخوان، کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ، جوجه درآوری ضعیف
منیزیم : سندرم مرگ ناگهانی ( SDS)
منگنز : کاهش جوجه درآوری، تغییر شکل استخوان پا (Perosis )
آهن : کم خونی
مس : کم خونی
ید : گواتر
روی : پردرآوری ضعیف، رشد ضعیف استخوان ها
کبالت : رشد آهسته، مرگ و میر، کاهش جوجه درآوری
همانطور که در بالا مشاهده شد، کمبود مواد معدنی و ویتامین ها میتواند موجب مشکلات جدی برای سلامت طیور و در برخی موارد منجر به مرگ پرنده شود.
بنابراین برای جلوگیری از اینگونه کمبود های تغذیه ای و یا وقتی که علائم این کمبود ها مشاهده شد، جهت رفع مشکل میبایست از جیره ای استفاده کرد که از نقطه نظر مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز مرغ کاملا بالانس باشد.
Source: Dan L. Cunningham www.poultryventilation.com University of Georgia College of Agricultural and Environmental Sciences MAY 2008