عوامل موثر در بهره وری در مزارع پرورش طیور

عوامل موثر در بهره وری در مزارع پرورش طیور
طبق بررسی هایی که در ایران بطور پراکنده در مرغداریها نشان داده است که سطح بهروری وراندمان در ایران پایین تر از استاندارد می باشد ، زیرا در مراحل مختلف ضایعات بیش از حد معقول است.  برای اینکه وضع ضایعات وعلل آن روشن شود می توان ضایعات صنعت مرغداری را به سه دوره یا مرحله بشرح زیر تقسیم نمود
اول ـ ضایعات در مرحله تولید
برای اینکه به میزان پایین بودن راندمان و در نتیجه ضایعات در این مرحله پی برد باید استاندارد قابل قبولی در دست داشت تا با مقایسه باآن وضع راندمان مرغداری  را در مرحله تولید ارزیابی نمود .از نظر تولید گوشت سویه های تجاری که در ایران وجود دارد وضعیت تولیدشان مورد بررسی قرار گرفته وبدین قرار است :
وزن متوسط در 8 هفتگی 1700 گرم ، ضریب تبدیل غذایی 2 / 2 کیلوگرم ، تلفات 2 / 5 درصد.از نظر تولید تخم مرغ بررسی های انجام شده که د رشرایط مناسب در مرغداری های تجاری میزان بهروری وراندمان به قرار زیر است .
سن شروع تخم گذاری 5 ماهگی ، میزان متوسط 255 عدد تخم مرغ ، وزن متوسط تخم مرغ 60 / 4 گرم ضریب تبدیل غذا به تخم مرغ 2 / 7 تلفات در دوره رشد 4 / 5% تلفات در مرحله تخمگذاری 10 / 3 درصد مجموع تلفات از روز اول تا پایان تخمگذاری 14 / 8 درصد.
تلفات در کشور ما چه در جوجه ها ی گوشتی وچه در جوجه های تخمی متأ سفانه بیش از ارقام استاندارد است بطوریکه طبق مدارک موجود و همچنین مطالعات انجام شده،حد متوسط تلفات در مورد نژاد های تخمی در هنگام پرورش 12درصد ودر دوره تخمگذاری 18 درصد و مجموعا" 30 درصد ذکر شده است بدین ترتیب رقم تلفات در گله های تخمی در کشور ما دو برابر استاندارد است در مورد گله های گوشتی نیز این صادق است و طبق آمار نیمه رسمی تلفات در جوجه های گوشتی در حدود 7-10 در صد می باشد .

ضایعات غذا
همانطور که در ابتدا اشاره شد نسبت تبدیل غذا به گوشت بطور استاندارد حداکثر 2 / 2 می باشد ونسبت تبدیل غذا به تخم مرغ 2 / 7 است .
در حالیکه در ایران مطالعات ابتدایی نشان داده است که ضریب تبدیل غذا به گوشت مرغداری ها خوب  حدود 2 / 5 حتی 2 / 7 و نسبت تبدیل غذا به تخم مرغ 3 کیلو می باشد .بدین ترتیب ما به ازای هر کیلو گوشت 300-500 گرم ودر ازای هر کیلو تخم مرغ نیز 300 گرم غذای اضافی مصرف نموده ایم.{tor_sutitle}وجود بیماری درگله های طیور اغلب سبب کاهش بازدهی غذا به میزان 3-7 درصد می شود{/tor_sutitle}
علل ضایعات در ایران به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم دیده می شود عواملی که به طور مستقیم  تأثیر دارد را می توان تحت عنوان ریخت و پاش دسته بندی کرد این امر اغلب در اثر روشهای غلط نگاهداری غذا پخش غذا نا مناسب بودن دان خوری ها وجود پرندگان و حشرات  عدم آگاهی ودلسوزی کار گران میباشد بطوریکه در اثر عدم توجه به این نکات ساده اغلب بین 5-7 درصد از غذا در مرغداری های عمومی ممکن تلف شود
 
تلف شدن غیر مستقیم غذا( پرت دان)
علاوه بر تلف شدن مستقیم غذا بعلت ریخت وپاش غذاممکن است بطور غیر مستقیم نیز تلف شود در نتیجه ضریب تبدیل غذایی و راندمان غذا کاهش یابد این علل بطور اختصار عبارتند از:
اول)کم بازده غذا در اثر بیماری
وجود بیماری درگله های طیور اغلب سبب کاهش بازدهی غذا به میزان 3-7 درصد می شود مثلا در بیماری کوکسیدوز کرم ها ی انگلی پس از درمان گله .چون دستگاه گوارش مجروح میشود و عوارض در سلولهای اپی تلیال روده بوجود می آید در نتیجه روده ها پس از بهبودی نیز نمی توانند مانند سابق غذا را هضم وجذب کنند د رنتیجه مقدار قابل توجهی غذا که وارد دستگاه گوارش می شود بدون استفاده به صورت مدفوع از بدن خارج می شود و راندمان غذا کاهش می یابد
1- هزینه سرانه مربوط به جوجه:
 اگر قیمت جوجه یک روزه - / 50 ریال باشد و جوجه کبابی را در وزن یک کیلوگرم به بازار ارائه می دهیم، از نظر مخارج مربوط به خرید جوجه در یک کیلوگرم وزن زنده 50 ریال و اگر در وزن 5 / 1 کیلوگرم به بازار بفرستیم 35 ریال و اگر همین جوجه گوشتی را به وزن 2 کیلوگرم به بازار ارسال دارند هزینه سرانه جوجه 25 ریال به ازاء هر کیلو گوشت تولید شده تمام می شود و توجه به این مسئله یک رقم قابل توجه از نظر کم کردن مخارج تولید خواهد شد. از طرف دیگر سبب صرفه جویی در تولید جوجه یک روزه خواهد شد.
2-  هزینه سرانه مربوط به کارگر:
معمولاً نگاهداری جوجه در هفته های اول مشکل تر بوده و احتیاج به دقت و مراقبت و کار بیشتری دارد در صورتیکه در سنین بالاتر نگاهداری جوجه احتیاج به دقت و کار کمتری دارد. از طرفی چون با پرورش جوجه کبابی در سنین بالاتر تعداد کمتری سری در سال می توان نگاهداشت، از این رو از نظر عملیات ورود جوجه یک روزه و همچنین ارسال جوجه های گوشتی به بازار تعداد دفعات ضد عفونی کردن لانه احتیاج به کار کمتری خواهد داشت، در نتیجه میزان کار در واحد تولید کمتر گردیده و سبب کاهش هزینه سرانه مربوط به کارگر می گردد.
3- هزینه مربوط به سوخت:
معمولاً در پنج هفته اول احتیاج به حرارت مصنوعی است در صورتی که در سنین بالاتر مخارج مربوط به سوخت حذف می شود. از این رو هر چه جوجه های سنین پائین و کم وزن به بازار ارسال شود، هزینه سرانه و مصرف سوخت بیشتر می خواهد تا هنگامی که جوجه در سنین بالاتر و در وزن بالاتر به بازار ارسال گردد. زیرا در مدت اضافی نگاهداری احتیاج به هزینه مربوط به سوخت نیست.
 
4- هزینه های مربوط به واکسیناسیون و دارو تلفات:
 با توجه به اینکه دو نوبت واکسیناسیون بر علیه بیماری نیوکاسل برای جوجه های گوشتی توصیه می شود و این دو نوبت نیز در سنین پائین است، از این رو مخارج واکسیناسیون و دارو در جوجه های با وزن کمتر و جوجه های با وزن بیشتر یکسان خواهد بود. در نتیجه هزینه سرانه واکسیناسیون در واحد وزن در جوجه های سنگینتر ارزانتر تمام می شود. از نظر تلفات نیز طبق مطالعات انجام شده، اغلب تلفات در جوجه های گوشتی در چند هفته اول زندگی است از این رو به طور کلی در واحد وزن درصد تلفات در جوجه گوشتی سنگین کمتر از جوجه  کبابی های سبکتر می باشد.
5- مخارج مربوط به بستر جوجه ها :
چون برای هر سری جوجه معمولاً فقط یک بار از بستر استفاده می شود، از این رو مخارج مربوط به بستر در جوجه های سبک و سنگین یکسان است. بدین ترتیب هزینه سرانه مربوط به بستر برای تولید یک کیلو گوشت در جوجه های سنگین به مراتب ارزانتر از جوجه های سبک وزن می باشد.
 6- هزینه مربوط به غذا:
 راندمان تبدیل غذا به گوشت هر چه سن جوجه بیشتر می شود کمتر می گردد ولی این کاهش راندمان به حدی نیست که از نظر اقتصادی به صرفه نباشد این امر البته بسته به نژاد، نوع غذا و طرز غذا دادن فرق می کند. معمولاً چون در سنین بالاتر از نظر کیفیت تغییراتی در جیره غذائی داده می شود و درصد پروتئین کاهش می یابد جیره غذائی ارزان تر تمام می شود از این رو تا حدی ارزان تمام شدن جیره غذائی جبران کاهش راندمان غذائی را می نماید. از این رو هر چه جوجه های گوشتی ارسال شده به بازار بیشتر نزدیک به وزن استاندارد (1700 گرم) باشد، احتیاج کمتری به جوجه یک روزه و سوخت و بستر و دارو و واکسن و کار بوده و برعکس چنانچه این مسئله رعایت نشود، ضایعات مواد مزبور بیشتر خواهد بود.
 
دوم ) ضایعات در مرحله بهره برداری :
در مورد جوجه گوشتی این مرحله شامل کشتار بسته بنندی و عرضه به بازار و در صورت لزوم ذخیره کردن در سردخانه می باشد و در مورد مرغ تخمگذار شامل جمع آوری تخم مرغها، درجه بندی کردن و عرضه به بازار است. ضایعاتی که در این مرحله وجود دارد به دین قرار است:
1- ضایعات مربوط به شکستن تخم مرغ : 
طبق مطالعات انجام شده در حدود 3 / 7  درصد از کل تخم مرغ تولید شده دچار شکستگی شده و غیر قابل مصرف می گردد. به دین ترتیب که 6 / 3 درصد در مزرعه و 7 / 3 درصد در هنگام درجه بندی کردن و حمل و نقل و فرستادن به بازار می شکند. مطالعات مقدماتی در ایران نشان داده که شکستگی تخم مرغ در ایران بیش از 10 درصد می باشد که قسمتی از آن در اثر نازک بودن پوسته تخم مرغهای تولید شده و قسمت اعظم آن در اثر غلط بودن وضع مارکتینگ است. علت نازک بودن پوسته تخم مرغها را در ایران می توان به علت گرمای محیطی و تغذیه نامناسب از نظر میزان کلسیم و فسفر و بالاخره شرایط نگاهداری و ساختمان لانه دانست.
  2- کم شدن بازده غذا در اثر حرارت :
بهترین حرارت برای مرغ ها در حدود 18-15 درجه است. بالا رفتن حرارت و پائین آمدن آن هر دو سبب کاهش راندمان غذا می شود. بالا رفتن حرارت از میزان مناسب ذکر شده بیشتر در کاهش راندمان غذا اثر دارد. تجربه نشان داده است که هر قدر درجه حرارت محیطی بالا می رود = میزان خوردن غذا و همچنین ضریب تبدیل آن به بهره کاهش می یابد. علت این امر این است که از نظر فیزیولوژیکی مرغ تا زمانی که احتیاجاتش از نظر انرژی تأمین نشده از خوردن دست نمی کشد لذا اگر هوا گرم باشد چون انرژی مورد احتیاج طیور کم است لذا مرغ غذای کمتری می خورد و چون در مقدار غذای خورده شده مقدار کافی پروتئین و سایر مواد غذائی موجود نیست لذا احتیاجات مرغ کاملاً تأمین نشده و میوان محصول کاهش می یابد. عکس این امر در مورد کاهش حرارت مشاهده می شود از این رو برای رفع این اشکال باید دو فرمول غذای طیور در زمستان و تابستان داده شود تا از نظر ضریب تبدیل غذائی اختلال بوجود نیاید. بدین جهت معمولاً جیره مرغهای تخمی در تابستان باید دارای پروتئین بیشتر و انرژی کمتر و در زمستان پروتئین کمتر و انرژی بیشتر داشته باشد.
3- کم شدن بازده غذائی در اثر فرموله نکردن یا نامناسب فرموله نمودن خوراک :
نکته دیگری که به میزان زیاد سبب کم شدن راندمان غذا می گردد نامناسب بودن ترکیب جیره غذائی است.
افزایش و کاهش نسبتهای معین شده برای جیره غذائی طیور هر دو سبب کم شدن استفاده از غذا می گردد.
4- وجود ضایعات در اثر رعایت نکردن محدودیت غذائی در نیمچه های تخمی.
5- کم شدن بازده غذائی در اثر عدم توجه به درصد تولید :
 چنانچه در تمام مدت تخم گذاری بدون توجه به درصد تولید جیره غذائی یکنواخت در اختیار گله مرغ قرار داده شود راندمان غذا پائین می آید، زیرا اگر جیوه یکنواخت و مثلاً براساس 15 درصد پروتئین باشد در هنگامی که درصد تولید پائین است (کمتر از 65 درصد) مقدار بیشتری پروتئین در اختیار مرغ قرار می گیرد که سبب اتلاف غذا شده و اقتصادی نیست. برعکس هنگامی که تولید بالاست میزان پروتئین به اندازه کافی نیست از این رو چون احتیاجات مرغ به طور کامل تأمین نمی شود درصد تولید پائین می آید که در هر صورت سبب کاهش راندمان غذا به بهره می گردد، از این رو باید بسته به میزان درصدتخمگذاری تغییرات لازم را در جیره غذائی داد و متأسفانه چنین چیزی در ایران متداول نیست. بدین ترتیب عوامل ذکر شده در فوق سبب می شود که راندمان غذا کاهش یافته و ضایعات بالا رود.
 ضایعات ناشی از فرستادن جوجه در وزنهای پائین به کشتارگاه :
مسئله اینکه جوجه کبابی گوشتی در چه سن و در چه وزنی به بازار ارسال گردد عامل مهمی از نظر ضایعات به شمار می رود. معمولاً از نظر اقتصادی بهترین وزن برای فرستادن جوجه ها به بازار وزن متوسط 1800 گرم می باشد. در این وزن حداکثر بهره وری حاصل می شود در صورتی که در ایران عملاً وزن جوجه های ارسال شده به بازار به مراتب کمتر از این حد است.

ضایعات در مراحل مختلف :
در این مرحله ضایعات شامل بقایای طیور می گردد که متأسفانه چنانچه باید و شاید در ایران مورد استفاده قرار نمی گیرد. این ضایعات به اختصار به قرار زیر است:
1- ضایعات باقیمانده کارخانجات جوجه کشی :
بقایای کارخانه جوجه کشی معمولاً از پوست تخم مرغهای جوجه شده، تخم مرغهای بی نطفه، تخم مرغهای نطفه مرده، تخم مرغهای جنین مرده و جوجه های وازده و تلف شده تشکیل شده است، به اضافه در بعضی تشکیلات جوجه کشی که جوجه های تخمی را به صورت سکس شده می فروشند جوجه خروسها را به دور می ریزند، مقدار زیادی جوجه خروس یکروزه به این بقایا اضافه می شود در ایران این بقایا به دور ریخته می شود حتی برای معدوم کردن آن نیز هزینه های زیادی صرف می شود.
طبق بررسی ها و مطالعات، پودر بقایای کارخانجات جوجه کشی دارای 27 درصد پروتئین و 21 درصد کلسیم و 65 / 0 درصد فسفر و مقدار زیادی مواد غذائی دیگر است که به سهولت می توان از آن برای تغذیه مرغهای تخمی استفاده نمود.
2- ضایعات بقایای کشتارگاههای طیور:
 در هنگام کشتار معمولاً 3 درصد سر و 5 درصد پا و به طور کلی 22 درصد بقایا وجود دارد و چنانچه شاهپرها را نیز جزو این بقایا حساب کنیم، روی هم رقم 23 درصد از لاشه شامل بقایا می گردد. پودر این بقایا معمولاً شامل 70 درصد پروتئین است که منبع بسیار خوبی از نظر لیزین و سیستین و متونین به شمار می رود و میزان چربی آن حدود 15 درصد می باشد. نسبت درصد ترکیبات پودر بقایای کشتارگاهها به قرار زیر می باشد:
رطوبت 3 / 9 ، پروتئین 5 / 71، عصاره اتری 2 / 15، مواد هیدروکربنه 5 / 0 ، خاکستری 5 / 3 و انرژی متابولیسم در کیلو 1720.
از نظر اسید امینه ترکیبات آن به قرار زیر می باشد:
آرژنین 55 / 4 ، سیستین 15 / 3 ، گلیسین 22 / 6 ، هستیدین 15 / 1 ، لوسین 85 / 5 ، ایزولوسین 2 / 3 ، لیزین 93 / 2 ، تی یوتی 49 / 1.
متأسفانه با وجود کمبود شدید مواد اولیه پروتئینی در جیره غذائی طیور هیچ گونه استفاده ای از این بقایا به علت نبودن کشتارگاههای مجهز در ایران نشده است و در حقیقت جزو ضایعات به شمار می رود، در حالی که پودر این مواد از نظر تغذیه می تواند به راحتی جانشین قسمت زیادی از پودر ماهی وارداتی گردد.

منبع :
1- پرورش علمی عملی دکتر جواد پوررضا انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان
2- تغذیه مرغ اسکات
3- پرورش طیور گلیان (انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
4- تغذیه دام مکدونالد 
 
نظرات شما
  •  

    امیر گفت : ۹۱/۰۹/۱۴

    عالیه لذیت بردم

    پاسخ...
  •  

    حسن گفت : ۹۱/۱۰/۱۴

    جالب بود متشکرم

    پاسخ...
نظر خود را ثبت نمایید
  • موارد زیر جهت نمایش تایید نخواهد شد:
  • ۱- در متن شماره همراه و آدرس الکترونیکی درج شود
  • ۲ - در متن از جملات و الفاظ غیر عرف استفاده شود
  • ۳ - متن انگلیسی یا پینگلیش تایپ شود
Copyright © 2006 - 2024 ITPNews.com