الف.ضوابط بهداشتی جایگاه پرندگان گوشتی
1.رعایت ضوابط نظام دامداری در تاسیس مرغداری الزامی است؛
2.زمین محل ساخت مرغداری باید در جاهایی در نظر گرفته شود که از نظر زیست جوندگان ( انواع موش ) عاری یا بسیار کم و محدود باشد؛
3.وجود حصار در اطراف سالن ها و دیگر تاسیسات، به منظور جلوگیری از ورود حیوانات و افراد متفرقه الزامی است؛
4.وجود حوضچه های ضدعفونی در ورودی های مجموعه مرغداری و در صورت چند سنی بودن، در ورودی تاسیسات هر گله نیز الزامی است. در صورت وجود کارخانه تهیه خوراک در مرغداری، وجود حوضچه ضدعفونی در ابتدای ورودی آن نیز ضروری است؛
5.ساخت دفتر اداری و سرویس های بهداشتی در ابتدای ورودی مرغداری الزامی است؛
6.اتاق مناسب برای ضدعفونی کالاهای لازم واحد، در ابتدای ورودی در نظر گرفته شود؛
7.فاصله بین سالن ها بین 10 تا 15 متر و فاصله سالن ها از حصار اطراف حداقل به اندازه عرض سالن ها باشد و کمتر از 12 متر نباشد؛
8.ساخت پارکینگ در خارج از محوطه مرغداری، به منظور جلوگیری از ورود خودروهای متفرقه ضروری است؛
9.سطوح داخلی و خارجی همه سالن ها و تاسیسات باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی بوده، همچنین تا ارتفاع مناسب قابل سوراندن باشد؛
10.به منظور جلوگیری از ورود پرندگان، نصب توری بر روی همه پنجره ها و منافذ ورود و خروج هوای سالن های مرغداری و دیگر تاسیسات الزامی است؛
11.سالن ها و دیگر تاسیسات باید به نحوی ساخته شود که از نفوذ جوندگان و دیگر حیوانات جلوگیری کند؛
12.محوطه مرغداری ( بین سالن ها و اطراف سالن های پرورش ) تا شعاع 12 متری باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی و شعله دادن باشد؛
13.محوطه مرغداری باید نقاط کور و کنترل ناپذیر نداشته باشد و از هرگونه تاسیسات اضافی و ضایعات ( وسایل مستعمل و فرسوده ) عاری باشد؛
14.باید در فاصله 3 تا 5 متری از حصار دور تا دور مرغداری چند ردیف درختکاری شود، منوط به اینکه فاصله 12 متر فضای قابل شستشو از آخرین سالن رعایت شده باشد؛
15.در مجتمع های بزرگ مرغداری ( چند سنی ) بین مزرعه ها، درختکاری انبوه یا جنگل کاری شود؛
16.آب مصرفی:
16,1.منابع آب بهداشتی باید کافی و قابل تامین باشد؛
16,2.منابع آب شبکه آبرسانی درون مرغداری ( هوایی و زمینی ) نفوذ ناپذیر باشد؛
16,3.منابع آب شبکه آبرسانی کنترل پذیر، شستشو پذیر، قابل لایروبی و ضدعفونی باشد؛
17.چاه فاضلاب و چاه تلفات باید دارای موقعیت مناسب و فاصله لازم از منابع آب و شبکه آبرسانی باشد؛
18.مرغداری باید دارای شبکه برق رسانی کافی برای سالن ها و دیگر تاسیسات باشد؛ علاوه بر این، وجود موتور برق اضطراری در واحدهایی که از شبکه های برق رسانی استفاده می کنند نیز ضروری است؛
19.کوره لاشه سوز و چاه تلفات غیرقابل دسترس حیوانات باشد و با در نظر گرفتن جهت وزش باد در دورترین نقطه از سالن ها احداث شود، به نحوی که در بهداشت منطقه و واحد مرغداری تاثیر منفی نداشته باشد؛
20.اتاق کالبد گشایی به تناسب ظرفیت هر مزرعه در محل مناسب و نزدیک به محل دفع تلفات تاسیس شود و شستشوپذیر و قابل ضدعفونی کردن باشد؛
21.واحد مرغداری باید دارای منابع سوخت کافی با ظرفیت مناسب باشد و منابع مذکور در جوار حصار مرغداری تعبیه شود، به نحوی که برای تخلیه سوخت، به ورود وسیله نقلیه به مرغداری نیاز نباشد؛
22.فاصله لازم بین منابع تامین سوخت و آب مصرفی مرغداری به منظور جلوگیری از نشت مواد سوختی به شبکه آبرسانی رعایت شود؛
23.دیوارها و سقف سالن های پرورش باید عایق بندی مناسب داشته باشد؛
24.کف سالن ها و تاسیسات از سطح زمین محوطه بیرونی به منظور جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت و عوارض بعدی آن بالاتر قرار گیرد؛
25.طول، عرض و ارتفاع سالن ها بسته به آب و هوای مختلف و سیستم پرورشی، به منظور تامین تهویه مناسب و جلوگیری از تغییرات شدید حرارت در نظر گرفته شود؛
26.برای هر سالن، اتاق سرویس برای جلوگیری از ورود مستقیم هوای بیرونی؛ نصب مخزن برای آب دارویی و اقدامات کنترلی گله و دیگر تجهیزات در محل مناسب در نظر گرفته شود؛
27.در سیستم تهویه سالن های پرورش مواد زیر به عنوان نکات لازم برای طراحی سیستم تهویه پیشنهاد می شود:
27,1.میزان هوای لازم بر اساس وزن زنده پایان دوره، حداکثر گرمای محیط و وضعیت رطوبت در طول سال باید در نظر گرفته شود تا هوای لازم تامین شود؛
27,2.سرعت جریان هوا در سالن حداکثر 2,0 متر در ثانیه باشد؛
27,3.نحوه ورود هوا به نحوی تنظیم شود که ضمن رعایت بند 1 و 2 از ایجاد کوران در سالن جلوگیری کند؛
27,4.کارشناسان ذیربط با توجه به شرایط آب و هوای منطقه ای و نکات فوق سیستم های تهویه را به صورت مناسب طراحی کنند؛
27,5.وضعیت خروجی سیستم تهویه باید دارای شرایط زیر باشد:
الف.به منظور جلوگیری از پخش هوای داخل بر روی هواکش ها، نصب کانال فلزی ( داکت ) توصیه می شود؛
ب.حفاظ کنترل پذیر داشته باشد؛
ج.در زیر محل خروجی هوا، حوضچه های مناسب حاوی آب و ماده ضدعفونی برای جلوگیری از پخش گرد و غبار تعبیه شود.
28.رطوبت نسبی هوا برای سالن های پرورش با توجه به شرایط آب و هوای منطقه به میزان 55 تا 75 درصد تامین شود؛
29.سیستم خنک کننده و گرمازا:
-منبع تامین حرارت اتاقک، خارج از سالن باشد؛
-هوای گرم و سالم به وسیله کانال های مناسب به سالن وارد شده و در تمام طول سالن هوای گرم به طور یکنواخت توزیع شود؛
-منبع تامین حرارت به حدی در نظر گرفته شود ( ظرفیت تولید گرما ) که در زمان جوجه ریزی با توجه به سیستم تهویه مناسب، دمای 35 درجه سانتی گراد در سالن تامین شود؛
-سیستم خنک کننده بر حسب شرایط جغرافیایی باید به گونه ای باشد که در گرم ترین فصل، دمای هوای درون سالن را کاهش بدهد، به نحوی که از تنفس دهانی جوجه ها ( Panting ) جلوگیری کند.
ب.ضوابط مدیریت بهداشتی پرندگان گوشتی
1.خروج تلفات و ضایعات از مرغداری ها ممنوع است؛
2.همه مرغداران موظف اند نسبت به دفع تلفات و ضایعات از طریق چاه یا لاشه سوز اقدام کنند؛
3.حمل کود باید طبق ضوابط تعیین شده انجام شود؛
4.آماده سازی سالن و تجهیزات:
نظافت کامل، شستشو، ضدعفونی سالن و تاسیسات و تجهیزات و محوطه باید پیش از جوجه ریزی برابر دستورالعمل انجام شود؛
5.نگهداری هرگونه پرنده زینتی – بومی و دیگر ماکیان و حیوانات دیگر در محوطه مرغداری ممنوع و نگهداری سگ های نگهبان تحت شرایط خاص بهداشتی مجاز است؛
6.مرغداران ملزم به تهیه لباس کار مناسب، کلاه، چکمه و ماسک برای پرسنل و بازدیدکنندگان و واکسیناتورها هستند؛
7.همه مرغداران باید دارای امکانات حمل و نقل مناسب واکسن و همچنین یخچال برای نگهداری واکسن در مرغداری و لوازم و وسایل مناسب جهت استفاده واکسن باشند؛
8.همه کارگران مرغداری باید از شبکه های بهداشت و درمان استان خود، کارت بهداشت دریافت کنند؛
9.شستشو و گاز دادن یا ضدعفونی همه لوازمو تجهیزات از قبیل: دان خوری، آبخوری، کیسه های حمل دان و لباس ها و... به ویژه وسایلی که از دوره گذشته استفاده شده، الزامی است؛
10.مواد متشکله خوراک طیور از داخل واحد خارج نشده و به نحو مناسب ضدعفونی شود؛
11.حداقل فاصله جوجه ریزی بعدی از زمان تخلیه کود در شرایط عادی 15روز تعیین شده است؛
12.حداقل فاصله بین جوجه ربزی در شرایط غیرعادی، به ویژه در مناطق متراکم بسته به نوع بیماری، به وسیله اداره دامپزشکی اعلام خواهد شد؛
13.استفاده از کارت اطلاعات پرورشی برای هر گله به طور مجزا برای هر سالن توصیه می شود. این کارت باید حاوی: عناوین تعداد جوجه ریزی تاریخ جوجه ریزی، تلفات روزانه، واکسیناسیون، مقدار دان مصرفی روزانه، داروی مصرفی و همه مسائل مدیریتی باشد؛
14.وجود تجهیزات آماده سازی و شستشوی سالن ها از قبیل: دستگاه سمپاش و شعله افکن، پمپ تحت فشار و... در واحدهای پرورشی به صورت اختصاصی ضروری است؛
15.وجود تجزیه شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی در مرغداری حداقل به طور سالیانه برای رفع کاستی های ممکن ضروری است؛
16.برای جلوگیری از عوارض سوء رشد و ایجاد زمینه های مساعد کننده بروز بیماری ها باید از مواد اولیه خوراک طیور منطبق بر استانداردهای ملی استفاده شود؛
17.پساب و فاضلاب مرغداری ها هدایت شود. مسیر هدایت فاضلاب باید دارای پوشش مناسب و کنترل پذیر باشد؛
18.نصب کنتور آب در مبداء ورودی آب به هر سالن به منظور ثبت میزان مصرف آب روزانه ضروری است؛
19.نصب دماسنج و رطوبت سنج به منظور کنترل دما و رطوبت در محل و ارتفاع مناسب، به تعداد کافی ضروری است؛
20.برای غوطه ور کردن وسایل مرغداری باید در محوطه، حوضچه مناسب احداث شود.
1.رعایت ضوابط نظام دامداری در تاسیس مرغداری الزامی است؛
2.زمین محل ساخت مرغداری باید در جاهایی در نظر گرفته شود که از نظر زیست جوندگان ( انواع موش ) عاری یا بسیار کم و محدود باشد؛
3.وجود حصار در اطراف سالن ها و دیگر تاسیسات، به منظور جلوگیری از ورود حیوانات و افراد متفرقه الزامی است؛
4.وجود حوضچه های ضدعفونی در ورودی های مجموعه مرغداری و در صورت چند سنی بودن، در ورودی تاسیسات هر گله نیز الزامی است. در صورت وجود کارخانه تهیه خوراک در مرغداری، وجود حوضچه ضدعفونی در ابتدای ورودی آن نیز ضروری است؛
5.ساخت دفتر اداری و سرویس های بهداشتی در ابتدای ورودی مرغداری الزامی است؛
6.اتاق مناسب برای ضدعفونی کالاهای لازم واحد، در ابتدای ورودی در نظر گرفته شود؛
7.فاصله بین سالن ها بین 10 تا 15 متر و فاصله سالن ها از حصار اطراف حداقل به اندازه عرض سالن ها باشد و کمتر از 12 متر نباشد؛
8.ساخت پارکینگ در خارج از محوطه مرغداری، به منظور جلوگیری از ورود خودروهای متفرقه ضروری است؛
9.سطوح داخلی و خارجی همه سالن ها و تاسیسات باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی بوده، همچنین تا ارتفاع مناسب قابل سوراندن باشد؛
10.به منظور جلوگیری از ورود پرندگان، نصب توری بر روی همه پنجره ها و منافذ ورود و خروج هوای سالن های مرغداری و دیگر تاسیسات الزامی است؛
11.سالن ها و دیگر تاسیسات باید به نحوی ساخته شود که از نفوذ جوندگان و دیگر حیوانات جلوگیری کند؛
12.محوطه مرغداری ( بین سالن ها و اطراف سالن های پرورش ) تا شعاع 12 متری باید شستشو پذیر و قابل ضدعفونی و شعله دادن باشد؛
13.محوطه مرغداری باید نقاط کور و کنترل ناپذیر نداشته باشد و از هرگونه تاسیسات اضافی و ضایعات ( وسایل مستعمل و فرسوده ) عاری باشد؛
14.باید در فاصله 3 تا 5 متری از حصار دور تا دور مرغداری چند ردیف درختکاری شود، منوط به اینکه فاصله 12 متر فضای قابل شستشو از آخرین سالن رعایت شده باشد؛
15.در مجتمع های بزرگ مرغداری ( چند سنی ) بین مزرعه ها، درختکاری انبوه یا جنگل کاری شود؛
16.آب مصرفی:
16,1.منابع آب بهداشتی باید کافی و قابل تامین باشد؛
16,2.منابع آب شبکه آبرسانی درون مرغداری ( هوایی و زمینی ) نفوذ ناپذیر باشد؛
16,3.منابع آب شبکه آبرسانی کنترل پذیر، شستشو پذیر، قابل لایروبی و ضدعفونی باشد؛
17.چاه فاضلاب و چاه تلفات باید دارای موقعیت مناسب و فاصله لازم از منابع آب و شبکه آبرسانی باشد؛
18.مرغداری باید دارای شبکه برق رسانی کافی برای سالن ها و دیگر تاسیسات باشد؛ علاوه بر این، وجود موتور برق اضطراری در واحدهایی که از شبکه های برق رسانی استفاده می کنند نیز ضروری است؛
19.کوره لاشه سوز و چاه تلفات غیرقابل دسترس حیوانات باشد و با در نظر گرفتن جهت وزش باد در دورترین نقطه از سالن ها احداث شود، به نحوی که در بهداشت منطقه و واحد مرغداری تاثیر منفی نداشته باشد؛
20.اتاق کالبد گشایی به تناسب ظرفیت هر مزرعه در محل مناسب و نزدیک به محل دفع تلفات تاسیس شود و شستشوپذیر و قابل ضدعفونی کردن باشد؛
21.واحد مرغداری باید دارای منابع سوخت کافی با ظرفیت مناسب باشد و منابع مذکور در جوار حصار مرغداری تعبیه شود، به نحوی که برای تخلیه سوخت، به ورود وسیله نقلیه به مرغداری نیاز نباشد؛
22.فاصله لازم بین منابع تامین سوخت و آب مصرفی مرغداری به منظور جلوگیری از نشت مواد سوختی به شبکه آبرسانی رعایت شود؛
23.دیوارها و سقف سالن های پرورش باید عایق بندی مناسب داشته باشد؛
24.کف سالن ها و تاسیسات از سطح زمین محوطه بیرونی به منظور جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت و عوارض بعدی آن بالاتر قرار گیرد؛
25.طول، عرض و ارتفاع سالن ها بسته به آب و هوای مختلف و سیستم پرورشی، به منظور تامین تهویه مناسب و جلوگیری از تغییرات شدید حرارت در نظر گرفته شود؛
26.برای هر سالن، اتاق سرویس برای جلوگیری از ورود مستقیم هوای بیرونی؛ نصب مخزن برای آب دارویی و اقدامات کنترلی گله و دیگر تجهیزات در محل مناسب در نظر گرفته شود؛
27.در سیستم تهویه سالن های پرورش مواد زیر به عنوان نکات لازم برای طراحی سیستم تهویه پیشنهاد می شود:
27,1.میزان هوای لازم بر اساس وزن زنده پایان دوره، حداکثر گرمای محیط و وضعیت رطوبت در طول سال باید در نظر گرفته شود تا هوای لازم تامین شود؛
27,2.سرعت جریان هوا در سالن حداکثر 2,0 متر در ثانیه باشد؛
27,3.نحوه ورود هوا به نحوی تنظیم شود که ضمن رعایت بند 1 و 2 از ایجاد کوران در سالن جلوگیری کند؛
27,4.کارشناسان ذیربط با توجه به شرایط آب و هوای منطقه ای و نکات فوق سیستم های تهویه را به صورت مناسب طراحی کنند؛
27,5.وضعیت خروجی سیستم تهویه باید دارای شرایط زیر باشد:
الف.به منظور جلوگیری از پخش هوای داخل بر روی هواکش ها، نصب کانال فلزی ( داکت ) توصیه می شود؛
ب.حفاظ کنترل پذیر داشته باشد؛
ج.در زیر محل خروجی هوا، حوضچه های مناسب حاوی آب و ماده ضدعفونی برای جلوگیری از پخش گرد و غبار تعبیه شود.
28.رطوبت نسبی هوا برای سالن های پرورش با توجه به شرایط آب و هوای منطقه به میزان 55 تا 75 درصد تامین شود؛
29.سیستم خنک کننده و گرمازا:
-منبع تامین حرارت اتاقک، خارج از سالن باشد؛
-هوای گرم و سالم به وسیله کانال های مناسب به سالن وارد شده و در تمام طول سالن هوای گرم به طور یکنواخت توزیع شود؛
-منبع تامین حرارت به حدی در نظر گرفته شود ( ظرفیت تولید گرما ) که در زمان جوجه ریزی با توجه به سیستم تهویه مناسب، دمای 35 درجه سانتی گراد در سالن تامین شود؛
-سیستم خنک کننده بر حسب شرایط جغرافیایی باید به گونه ای باشد که در گرم ترین فصل، دمای هوای درون سالن را کاهش بدهد، به نحوی که از تنفس دهانی جوجه ها ( Panting ) جلوگیری کند.
ب.ضوابط مدیریت بهداشتی پرندگان گوشتی
1.خروج تلفات و ضایعات از مرغداری ها ممنوع است؛
2.همه مرغداران موظف اند نسبت به دفع تلفات و ضایعات از طریق چاه یا لاشه سوز اقدام کنند؛
3.حمل کود باید طبق ضوابط تعیین شده انجام شود؛
4.آماده سازی سالن و تجهیزات:
نظافت کامل، شستشو، ضدعفونی سالن و تاسیسات و تجهیزات و محوطه باید پیش از جوجه ریزی برابر دستورالعمل انجام شود؛
5.نگهداری هرگونه پرنده زینتی – بومی و دیگر ماکیان و حیوانات دیگر در محوطه مرغداری ممنوع و نگهداری سگ های نگهبان تحت شرایط خاص بهداشتی مجاز است؛
6.مرغداران ملزم به تهیه لباس کار مناسب، کلاه، چکمه و ماسک برای پرسنل و بازدیدکنندگان و واکسیناتورها هستند؛
7.همه مرغداران باید دارای امکانات حمل و نقل مناسب واکسن و همچنین یخچال برای نگهداری واکسن در مرغداری و لوازم و وسایل مناسب جهت استفاده واکسن باشند؛
8.همه کارگران مرغداری باید از شبکه های بهداشت و درمان استان خود، کارت بهداشت دریافت کنند؛
9.شستشو و گاز دادن یا ضدعفونی همه لوازمو تجهیزات از قبیل: دان خوری، آبخوری، کیسه های حمل دان و لباس ها و... به ویژه وسایلی که از دوره گذشته استفاده شده، الزامی است؛
10.مواد متشکله خوراک طیور از داخل واحد خارج نشده و به نحو مناسب ضدعفونی شود؛
11.حداقل فاصله جوجه ریزی بعدی از زمان تخلیه کود در شرایط عادی 15روز تعیین شده است؛
12.حداقل فاصله بین جوجه ربزی در شرایط غیرعادی، به ویژه در مناطق متراکم بسته به نوع بیماری، به وسیله اداره دامپزشکی اعلام خواهد شد؛
13.استفاده از کارت اطلاعات پرورشی برای هر گله به طور مجزا برای هر سالن توصیه می شود. این کارت باید حاوی: عناوین تعداد جوجه ریزی تاریخ جوجه ریزی، تلفات روزانه، واکسیناسیون، مقدار دان مصرفی روزانه، داروی مصرفی و همه مسائل مدیریتی باشد؛
14.وجود تجهیزات آماده سازی و شستشوی سالن ها از قبیل: دستگاه سمپاش و شعله افکن، پمپ تحت فشار و... در واحدهای پرورشی به صورت اختصاصی ضروری است؛
15.وجود تجزیه شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی در مرغداری حداقل به طور سالیانه برای رفع کاستی های ممکن ضروری است؛
16.برای جلوگیری از عوارض سوء رشد و ایجاد زمینه های مساعد کننده بروز بیماری ها باید از مواد اولیه خوراک طیور منطبق بر استانداردهای ملی استفاده شود؛
17.پساب و فاضلاب مرغداری ها هدایت شود. مسیر هدایت فاضلاب باید دارای پوشش مناسب و کنترل پذیر باشد؛
18.نصب کنتور آب در مبداء ورودی آب به هر سالن به منظور ثبت میزان مصرف آب روزانه ضروری است؛
19.نصب دماسنج و رطوبت سنج به منظور کنترل دما و رطوبت در محل و ارتفاع مناسب، به تعداد کافی ضروری است؛
20.برای غوطه ور کردن وسایل مرغداری باید در محوطه، حوضچه مناسب احداث شود.
