طرح پرواربندی یا زنجیره تولید گوشت قرمز به خاطر مزایای فراوان، صرفه جویی در ابعاد مختلف، سودآوری و اثربخشی سرمایه گذاری، به عنوان برگ زرینی در اقتصاد مقاومتی کشور محسوب می شود که نقطه آغاز آن در خراسان رضوی نقش بسته است.
منظور از پرواربندی، چاق کردن گوسفند و کسب حداکثر اضافه وزن یا تولید لاشه برای تامین گوشت است که دربرگیرنده مزایای فراوان از جمله جلوگیری از کشتار دام قبل از وزن مطلوب و حفظ مراتع با جلوگیری و کاهش فشار چرای دام می باشد.
علوه بر آن گوسفند حیوان به نسبت خوش بنیه است که آب و هوای متغییر و خشک را تحمل می کند و با فقیر ترین علوفه و غذاها راه رشد خود را ادامه می دهد و در مقایسه با سایر دام ها به جیره کمتری احتیاج دارد و بیشتر غذایی را که دریافت می کند صرف تولید و رشد و نمو خود می نماید.
* حضور پر قدرت عشایر در اقتصاد مقاومتی
در این میان عشایر و نقش آنان در عرصه اقتصادی، سیاسی و امنیتی با وجود سابقه تاریخی در این زمینه به خوبی روشن است، این قشر سختکوش این روزها به رغم کاهش جمعیتشان در عرصه اقتصاد مقاومتی حضور پر قدرت و بی مثال دارند.
گرچه هم اکنون 1.5 درصد از کل جمعیت ایران را عشایر تشکیل می دهند اما همین قشر، تولید 25 درصد مواد پروتئینی به ویژه گوشت قرمز و محصولات لبنی، حدود 40 درصد صنایع دستی و 28 درصد دام سبک کشور را در اختیار دارند.
ساختار جامعه عشایری مبتنی بر ایل و عشیره است و بر خلاف پیدایش تمام پدیده های نوظهور در دنیای مدرن، همچنان این ساختار بکر پابرجا مانده و مهمتر از آن فرهنگ اصیل کار و کوشش در این ساختار پایدار است.
در این میان عشایر خراسان رضوی به عنوان یکی از استانهای دارای مرز مشترک با 2 کشور، از اهمیت و حساسیت فراوان برخوردارند.
عشایر این استان در قالب 35 طایفه با دارا بودن 990 هزار راس دام و تولید سالانه 17 هزار تن فراورده های دامی شامل شیر، روغن، پشم، کرک و کود حیوانی و 41 هزار و 800 مترمربع صنایع دستی شامل گلیم، قالیچه، فرش و تابلو فرش نقش بسزایی در اقتصاد خراسان رضوی دارند.
* خراسان رضوی پیشرو در تولید کنستانتره ویژه
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی این استان و بکارگیری نیروهای خبره و متخصص در این زمینه تنها کارگاه تولید کنستانتره ویژه با فرمول اختصاصی در خراسان رضوی فعالیت دارد.
محمد نبوی فرد افزود: این کارگاه که به صورت منحصر به فرد اقدام به تولید می نمایند ظرفیت تولید 14هزار تن کنسانتره را دارد.
وی با اشاره به فواید استفاده از کنستانتره در پرواربندی دام سبک اظهار داشت: تقاضا برای دریافت این کنستانتره از سوی عشایر بسیار زیاد است و به همین دلیل در صدد راه اندازی دومین کارگاه تولید این محصول هستیم.
وی گفت: راه اندازی دومین کارگاه به 100 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که سعی می کنیم تنها اتحادیه عشایر بتواند این کارگاه را راه اندازی کند.
* کاهش زمان پرواربندی
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی با بیان اینکه در مناطق روستایی بره گوسفند 2 ماه شیر مادر می خورد و مدت پرواربندی هشت ماه است افزود: در این روند به ازای هر 12 کیلو علوفه، یک کیلو اضافه وزن محقق می گردد که به نام ضریب تبدیل شناخته می شود.
وی اظهار داشت: با اجرای طرح پرواربندی در جامعه عشایری خراسان رضوی و با استفاده از کنستانتره ویژه، مدت پرواربندی از هشت ماه به 120 روز کاهش یافته و در این مدت پرواربندی دام به صورت کامل انجام شده و به وزن مناسب برای کشتار می رسد.
وی گفت: در کنار کاهش مدت پرواربندی، ضریب تبدیل از 12 کیلوگرم مصرف علوفه به 6 کیلو مصرف کاهش یافته است.
نبوی فرد با بیان اینکه سال گذشته 53 هزار تن علوفه شامل 40 هزار تن جو و 13 هزار تن کنستانتره ویژه بین عشایر استان توزیع شد افزود: از ابتدای امسال تاکنون نیز 47 هزار تن علوفه شامل 14 هزار تن کنستانتره و 33 هزار تن جو بین عشایر استان توزیع شده است که نشان از استقبال عشایر از کنستانتره دارد.
وی اظهار داشت: از مجموع 12 هزار تن گوشت قرمز تولیدی عشایر استان 7500 تن به صورت مستقیم با مصرف کنستانتره تولید شده است.
* صرفه جویی 900 میلیارد ریالی
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی با بیان اینکه هر کیلو وزن گوسفند معادل 500 گرم گوشت دارد گفت: بر این اساس برای تولید هر کیلو گرم گوشت قرمز در جامعه روستایی 24 کیلو و در جامعه عشایری با پرواربندی معادل 12 کیلو علوفه مصرف می شود.
وی افزود: به این ترتیب سالانه 90 هزار تن علوفه یا جو کمتری برای تولید میزان مشخصی از گوشت قرمز تولیدی، مصرف شده است که این میزان برداشته شدن بار سنگینی از روی دوش دولت و حرکت در جهت اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.
وی اظهار داشت: بر این اساس 900 میلیارد ریال نیز صرفه جویی محقق شده و با توجه به مشکل خشکسالی دچار مشکل کمتری می شویم.
* صرفه جویی 120 میلیون متر مکعبی آب
نبوی فرد گفت: به ازای تولید هر کیلو جو باید 1300 لیتر آب مصرف شود که با توجه به صرفه جویی 90 هزار تنی در مصرف جو برای تولید گوشت قرمز در این طرح، حدود 120 میلیون متر مکعب آب صرفه جویی می شود.
وی افزود: با توجه به تنش آبی و خشکسالی در استان صرفه جویی این میزان آب نیز می تواند مصداق دیگری از تحقق اقتصاد مقاومتی باشد.
وی اظهار داشت: طبق محاسبات سامانه کارا به ازای هر 380 میلیون ریال یک شغل در مناطق عشایری و به ازای یک میلیارد و 500 میلیون ریال یک شغل در مناطق شهری ایجاد می شود بنابراین 900 میلیارد ریال صرفه جویی به معنای 2800 فرصت شغلی است.
نبوی فرد گفت: این امر همچنین از مهاجرت عشایر به شهرها و افزایش حاشیه نشینی جلوگیری می کند.
* اصلاح 650 هزار هکتار مراتع استان
مدیر کل امور عشایری خراسان رضوی افزود: با اجرای طرح پرواربندی دیگر نیازی به چرای دام در مراتع نیست و این امر در عین اینکه موجب تولید گوشت با کیفیت و به میزان مطلوب می شود از تخریب مراتع نیز جلوگیری می کند.
وی اظهار داشت: سال گذشته 310 هزار راس دام در مناطق عشایری استان پروار شد که وارد نشدن این تعداد دام به مراتع موجب اصلاح 650 هزار هکتار از عرصه های طبیعی و مراتع استان شد.
وی گفت: به همین دلیل اجرای طرح پرواربندی موجب صرفه جویی های فراوان، عایدات اقتصادی و سودآوری سرمایه گذاری عشایر و آثار اجتماعی و امنیتی بسیار است.
* تولید 6 درصد گوشت قرمز کشور
معاون توسعه مدیریت و منابع اداره کل امور عشایری خراسان رضوی نیز به اهمیت و نقش عشایر در تولید و تامین گوشت مصرفی اشاره کرد و گفت: 6 درصد از کل گوشت قرمز مصرفی ایران توسط عشایر این استان تولید می شود.
محمدحسین جعفری افزود: به این ترتیب گرچه عشایر جمعیت اندکی دارند اما در حوزه تولید گوشت قرمز نقش بزرگ و تعیین کننده ایفا می کنند.
وی اظهار داشت: سالانه 12 هزار تن گوشت قرمز از طریق نگهداری و پرورش 995 هزار واحد دامی توسط عشایر خراسان رضوی تولید می شود.
وی تولید سالانه گوشت قرمز توسط عشایر کشور را 200 هزار تن اعلام کرد و گفت: بر اساس اعلام مرکز آمار ایران هر نفر از جمعیت عشایر گوشت مصرفی 16 نفر را در ایران تولید می کند.
جعفری جمعیت عشایر خراسان رضوی را 2 درصد جمعیت روستایی این استان اعلام کرد و افزود: خراسان رضوی هفت هزار خانواده عشایری با جمعیت 35 هزار نفر دارد که 6 دهم درصد از کل جمعیت 6 میلیون و 400 هزار نفری استان را تشکیل می دهد.
وی اظهار داشت: جمعیت عشایر خراسان رضوی معادل 3.31 درصد جمعیت عشایر ایران است و هر سال 18 درصد اعتبارات سازمان امور عشایری جذب این قشر می شود.
منظور از پرواربندی، چاق کردن گوسفند و کسب حداکثر اضافه وزن یا تولید لاشه برای تامین گوشت است که دربرگیرنده مزایای فراوان از جمله جلوگیری از کشتار دام قبل از وزن مطلوب و حفظ مراتع با جلوگیری و کاهش فشار چرای دام می باشد.
علوه بر آن گوسفند حیوان به نسبت خوش بنیه است که آب و هوای متغییر و خشک را تحمل می کند و با فقیر ترین علوفه و غذاها راه رشد خود را ادامه می دهد و در مقایسه با سایر دام ها به جیره کمتری احتیاج دارد و بیشتر غذایی را که دریافت می کند صرف تولید و رشد و نمو خود می نماید.
* حضور پر قدرت عشایر در اقتصاد مقاومتی
در این میان عشایر و نقش آنان در عرصه اقتصادی، سیاسی و امنیتی با وجود سابقه تاریخی در این زمینه به خوبی روشن است، این قشر سختکوش این روزها به رغم کاهش جمعیتشان در عرصه اقتصاد مقاومتی حضور پر قدرت و بی مثال دارند.
گرچه هم اکنون 1.5 درصد از کل جمعیت ایران را عشایر تشکیل می دهند اما همین قشر، تولید 25 درصد مواد پروتئینی به ویژه گوشت قرمز و محصولات لبنی، حدود 40 درصد صنایع دستی و 28 درصد دام سبک کشور را در اختیار دارند.
ساختار جامعه عشایری مبتنی بر ایل و عشیره است و بر خلاف پیدایش تمام پدیده های نوظهور در دنیای مدرن، همچنان این ساختار بکر پابرجا مانده و مهمتر از آن فرهنگ اصیل کار و کوشش در این ساختار پایدار است.
در این میان عشایر خراسان رضوی به عنوان یکی از استانهای دارای مرز مشترک با 2 کشور، از اهمیت و حساسیت فراوان برخوردارند.
عشایر این استان در قالب 35 طایفه با دارا بودن 990 هزار راس دام و تولید سالانه 17 هزار تن فراورده های دامی شامل شیر، روغن، پشم، کرک و کود حیوانی و 41 هزار و 800 مترمربع صنایع دستی شامل گلیم، قالیچه، فرش و تابلو فرش نقش بسزایی در اقتصاد خراسان رضوی دارند.
* خراسان رضوی پیشرو در تولید کنستانتره ویژه
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی این استان و بکارگیری نیروهای خبره و متخصص در این زمینه تنها کارگاه تولید کنستانتره ویژه با فرمول اختصاصی در خراسان رضوی فعالیت دارد.
محمد نبوی فرد افزود: این کارگاه که به صورت منحصر به فرد اقدام به تولید می نمایند ظرفیت تولید 14هزار تن کنسانتره را دارد.
وی با اشاره به فواید استفاده از کنستانتره در پرواربندی دام سبک اظهار داشت: تقاضا برای دریافت این کنستانتره از سوی عشایر بسیار زیاد است و به همین دلیل در صدد راه اندازی دومین کارگاه تولید این محصول هستیم.
وی گفت: راه اندازی دومین کارگاه به 100 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که سعی می کنیم تنها اتحادیه عشایر بتواند این کارگاه را راه اندازی کند.
* کاهش زمان پرواربندی
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی با بیان اینکه در مناطق روستایی بره گوسفند 2 ماه شیر مادر می خورد و مدت پرواربندی هشت ماه است افزود: در این روند به ازای هر 12 کیلو علوفه، یک کیلو اضافه وزن محقق می گردد که به نام ضریب تبدیل شناخته می شود.
وی اظهار داشت: با اجرای طرح پرواربندی در جامعه عشایری خراسان رضوی و با استفاده از کنستانتره ویژه، مدت پرواربندی از هشت ماه به 120 روز کاهش یافته و در این مدت پرواربندی دام به صورت کامل انجام شده و به وزن مناسب برای کشتار می رسد.
وی گفت: در کنار کاهش مدت پرواربندی، ضریب تبدیل از 12 کیلوگرم مصرف علوفه به 6 کیلو مصرف کاهش یافته است.
نبوی فرد با بیان اینکه سال گذشته 53 هزار تن علوفه شامل 40 هزار تن جو و 13 هزار تن کنستانتره ویژه بین عشایر استان توزیع شد افزود: از ابتدای امسال تاکنون نیز 47 هزار تن علوفه شامل 14 هزار تن کنستانتره و 33 هزار تن جو بین عشایر استان توزیع شده است که نشان از استقبال عشایر از کنستانتره دارد.
وی اظهار داشت: از مجموع 12 هزار تن گوشت قرمز تولیدی عشایر استان 7500 تن به صورت مستقیم با مصرف کنستانتره تولید شده است.
* صرفه جویی 900 میلیارد ریالی
مدیرکل امور عشایری خراسان رضوی با بیان اینکه هر کیلو وزن گوسفند معادل 500 گرم گوشت دارد گفت: بر این اساس برای تولید هر کیلو گرم گوشت قرمز در جامعه روستایی 24 کیلو و در جامعه عشایری با پرواربندی معادل 12 کیلو علوفه مصرف می شود.
وی افزود: به این ترتیب سالانه 90 هزار تن علوفه یا جو کمتری برای تولید میزان مشخصی از گوشت قرمز تولیدی، مصرف شده است که این میزان برداشته شدن بار سنگینی از روی دوش دولت و حرکت در جهت اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.
وی اظهار داشت: بر این اساس 900 میلیارد ریال نیز صرفه جویی محقق شده و با توجه به مشکل خشکسالی دچار مشکل کمتری می شویم.
* صرفه جویی 120 میلیون متر مکعبی آب
نبوی فرد گفت: به ازای تولید هر کیلو جو باید 1300 لیتر آب مصرف شود که با توجه به صرفه جویی 90 هزار تنی در مصرف جو برای تولید گوشت قرمز در این طرح، حدود 120 میلیون متر مکعب آب صرفه جویی می شود.
وی افزود: با توجه به تنش آبی و خشکسالی در استان صرفه جویی این میزان آب نیز می تواند مصداق دیگری از تحقق اقتصاد مقاومتی باشد.
وی اظهار داشت: طبق محاسبات سامانه کارا به ازای هر 380 میلیون ریال یک شغل در مناطق عشایری و به ازای یک میلیارد و 500 میلیون ریال یک شغل در مناطق شهری ایجاد می شود بنابراین 900 میلیارد ریال صرفه جویی به معنای 2800 فرصت شغلی است.
نبوی فرد گفت: این امر همچنین از مهاجرت عشایر به شهرها و افزایش حاشیه نشینی جلوگیری می کند.
* اصلاح 650 هزار هکتار مراتع استان
مدیر کل امور عشایری خراسان رضوی افزود: با اجرای طرح پرواربندی دیگر نیازی به چرای دام در مراتع نیست و این امر در عین اینکه موجب تولید گوشت با کیفیت و به میزان مطلوب می شود از تخریب مراتع نیز جلوگیری می کند.
وی اظهار داشت: سال گذشته 310 هزار راس دام در مناطق عشایری استان پروار شد که وارد نشدن این تعداد دام به مراتع موجب اصلاح 650 هزار هکتار از عرصه های طبیعی و مراتع استان شد.
وی گفت: به همین دلیل اجرای طرح پرواربندی موجب صرفه جویی های فراوان، عایدات اقتصادی و سودآوری سرمایه گذاری عشایر و آثار اجتماعی و امنیتی بسیار است.
* تولید 6 درصد گوشت قرمز کشور
معاون توسعه مدیریت و منابع اداره کل امور عشایری خراسان رضوی نیز به اهمیت و نقش عشایر در تولید و تامین گوشت مصرفی اشاره کرد و گفت: 6 درصد از کل گوشت قرمز مصرفی ایران توسط عشایر این استان تولید می شود.
محمدحسین جعفری افزود: به این ترتیب گرچه عشایر جمعیت اندکی دارند اما در حوزه تولید گوشت قرمز نقش بزرگ و تعیین کننده ایفا می کنند.
وی اظهار داشت: سالانه 12 هزار تن گوشت قرمز از طریق نگهداری و پرورش 995 هزار واحد دامی توسط عشایر خراسان رضوی تولید می شود.
وی تولید سالانه گوشت قرمز توسط عشایر کشور را 200 هزار تن اعلام کرد و گفت: بر اساس اعلام مرکز آمار ایران هر نفر از جمعیت عشایر گوشت مصرفی 16 نفر را در ایران تولید می کند.
جعفری جمعیت عشایر خراسان رضوی را 2 درصد جمعیت روستایی این استان اعلام کرد و افزود: خراسان رضوی هفت هزار خانواده عشایری با جمعیت 35 هزار نفر دارد که 6 دهم درصد از کل جمعیت 6 میلیون و 400 هزار نفری استان را تشکیل می دهد.
وی اظهار داشت: جمعیت عشایر خراسان رضوی معادل 3.31 درصد جمعیت عشایر ایران است و هر سال 18 درصد اعتبارات سازمان امور عشایری جذب این قشر می شود.
