جوجه کشی یک مرحله ای : هنر یا علم ؟

جوجه کشی یک مرحله ای : هنر یا علم ؟

این مقاله در نظر ندارد تا دربارۀ بایدها و نبایدهای مدیریت جوجه کشی معمول و رایج صحبت کند . بلکه مدیران مرغداری را که به خوبی با جوجه آشنایی دارند و به این مقوله کاملاً آگاهند ، مخاطب قرار می دهد . گاهی اوقات عقاید و مفاهیمی منتشر می شود که تفاوت فاحشی میان یک جوجه کشی معمولی و عالی را منجر می گردد . اما به هرحال یک روزی مدیران صنایع مرغداری نیز همانند جوجه ها بایستی این پوستۀ تفکر قدیمی دور خود را بشکافند و پا را فراتر بگذارند و به کشف راههای بهتر و جدیدتر بپردازند .

مفهوم جوجه کشی آنگونه که همه بر این باورند نبایستی تنها به تهیۀ گرمای مطلوب، رطوبت کافی و ... برای جوجۀ یک روزه محدود گردد . علم جوجه کشی شامل رویکردی جامع و کامل است که در آن بایستی تمامی نیازها و توجهات مورد نیاز یک قطعه جوجۀ یک روزه تأمین گردد آنگاه می توان از آن به عنوان یک مدیریت جامع و مشروح و کارا تعبیر کرد.

در ابتدا بایستی بدانیم که از زمان لقاح، که تخم هنوز در بدن مرغ است تا سه هفته زمان جوجه کشی، در داخل تخم مرغ چه می گذرد. با پیشرفت و توسعۀ علم ژنتیک در صنعت جوجه کشی و مرغداری ، بایستی با درک و استنباط واکنش های فیزیولوژیک جوجه و حمایت از آن هر چه بیشتر از علم ژنتیک بهره ببریم . بنابراین در طول سه تا چهار هفتۀ اول بایستی تمامی تمرکز و تلاش بر روی پایه گذاری یک رشد خوب و یکدست بدن ، سیستم ایمنی سالم ، غدد داخلی فعال ، یک اسکلت بدنی محکم ، ظرفیت تغذیه و هضم مناسب با سن و در نهایت یک پوشش پر مناسب باشد . ما این رویه را یک "جوجه کشی مسئولانه" یا به عبارت بهتر یک جوجه کشی با استفاده از فرصت ها می نامیم .

 

§         دستگاه تنفسی

در صورتیکه رشد یکدست و مطلوب جوجه ها و اعضا و جوارح داخلی آنها در اولویت قرار بگیرد ، نیاز به اکسیژن به ویژه برای مرغ های گوشتی و گونۀ سنگین تر جوجه ها مثل مرغ مادر گوشتی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می گردد . اغلب مدیران تأمین گرما را به عنوان اولویت اول می شناسند و جوجه کشی را مساوی تأمین گرما می دانند . لازم نیست متذکر شویم که مدت زمان لازم برای رشد یک جوجۀ 40گرمی سه هفته است ، در این مدت واکنش های فیزیکی و شیمیایی متفاوتب از جوجه سر می زند که این فرایند مقدار زیادی اکسیژن مصرف می کند . تنها راهی که جوجه ها می توانند سهم مورد نیاز خود از اکسیژن را دریافت کنند دستگاه تنفسی است که شامل نای ، نایژه ، شش ها ، و کیسه های هوایی است . در طول دورۀ جوجه کشی بایستی این دستگاهها را از آلودگی هایی نظیر میکروارگانیسم ها ، گرد و خاک ، و گازهای سمی نظیر دی اکسید کربن ، مونواکسید کربن و گازآمونیاک دور نگه داشت . مونوکسید کربن که در اثر سوختن سوخت های مرسومی مثل زغال چوب آزاد می شود دودی متفاوت دارد ، بی بو و بی رنگ است و از آنجاییکه با اکسیژن مورد نیاز ترکیب می گردد بسیار پر خطر است . آلوده شدن بنای جوجه کشی به این قبیل آلاینده ها نه تنها بر روی رشد جوجه ها تأثیرگذار است بلکه منجر به معیوب شدن دستگاه تنفسی جوجۀ در حال رشد و بعدها زمینه ساز انواع بیماریهای تنفسی در مرغداری ها می گردد . ( هزینه ای که به پای عدم مدیریت مرغدار نوشته می شود اما ریشه آن شاید در زمان جوجه کشی و عدم رعایت مورد فوق باشد ){tor_sutitle}عفونت هایی که در روزهای اول عمر جوجه رخ می دهد، سیستم ایمنی جوجه را که در آینده بسیار به آن نیاز خواهد داشت را از بین خواهد برد{/tor_sutitle}

در خصوص سیستم تهویه و مدیریت دما ، هرگز استانداردهای انسانی را اعمال نکنید . برای روشن تر شدن موضوع مثالی می زنیم ؛ بینی انسان هنگامیکه وجود گاز آمونیاک را تشخیص می دهد که سطح آمونیاک موجود 20ppm و یا بیشتر باشد در صورتیکه در حدود 10 ppm آمونیاک به بافت ظریف دستگاه تنفسی و همچنین به ملتحمۀ چشم جوجه ها آسیب جدی می رساند . در واقع معیار و عامل تصمیم گیرنده را بایستی با جوجه مطابقت داد . حفظ حداقل رطوبت 70 درصد و یا حتی تا 80 درصد ، هم به حفظ غشاء مخاطی سالم در مسیر تنفسی کمک می کند و هم از خشک شدن آن جلوگیری به عمل می آورد . این غشاء مخاطی همانند مانع محافظتی در مقابل آلاینده هایی مثل میکروارگانیسم های بیماریزا عمل می کند .

 

§         حفظ سیستم ایمنی و بهداشت بیولوژیک

جوجه هایی که با سیستم ایمنی ضعیف سر از تخم در می آورند ، در طی هفته های اول بایستی به سیستم ایمنی مادر که در دوران جوجه کشی برایشان فراهم بوده اتکا کنند . بنابراین چنانچه تمایل دارید یک گله مرغ پرورشی یا تخمگذار با سیستم ایمنی سالم داشته باشید یک راه این است که از عدم سرایت آلودگی در دوران جوجه کشی که بسیار زیاد و متنوع هم هست مطمئن گردید . دومین راه ، اجرای یک سری دستورالعمل های شدید بهداشت بیولوژیکی در مزرعه است . برای این دو راه هیچ جایگزین دیگری وجود ندارد .

عفونت هایی که در روزهای اول عمر جوجه رخ می دهد، سیستم ایمنی جوجه را که در آینده بسیار به آن نیاز خواهد داشت را از بین خواهد برد و عاملی برای بیماریها و مشکلات دائمی آن می گردد . به زبان ساده تر ، سیستم ایمنی جوجه باید همراه با خود جوجه رشد کند ، یک سیستم ایمنی رشد نیافته همانند سربازی آموزش ندیده است که هر زمان در خطر حمله قرار دارد و بدون شک آن جوجه همیشه مستعد بیماری های مختلف خواهد بود . به علاوه ، در صورتیکه بیماریهای دوران جوجه کشی نظیر عفونت های ناف و کیسۀ زرده به وقوع بپیوندد ، نظافت و عفونت زدایی ساختمان جوجه کشی بی فایده است . به محض ورود عامل بیماریزا به محل جوجه کشی ، آنها بهترین موقعیت برای رشد و تکثیر و ادامۀ حیات را پیدا می کنند . در چنین شرایطی ، در صورت ظهور مجدد عامل بیماریزای باکتریایی و یا هر عامل بیماریزای دیگر ، نمی توان آب نوشیدنی یا هوا و یا سیستم بهداشتی را عامل مؤثر دانست . از جمله عواملی که به سیستم ایمنی جوجه ها آسیب می رساند استرس زیاد ، مسمومیت های خوراکی و سطح بالای گاز آمونیاک در محیط است .

§        
تبدیل آب و خوراک

به محض ورود به مزرعه ، جوجه ها اولین جرعۀ آب و یا اولین خرده خوراک خود را مصرف می کنند . دستگاه گوارش جوجه ظرفیت محدودی برای هضم و سوخت و ساز دارد . بنابراین با واداشتن جوجه ها برای مصرف آب و خوراک مطابق با نظام ساختاری شان – به ویژه در طی روزهای نخستین – در واقع به تمرین و آموزش دستگاه گوارش کمک کرده ایم .

سیستم تغذیۀ جوجه های بسیار جوان به صورت چند وعده در روز نیز روش خوبی برای رشد و پرورش یک دستگاه گوارشی سالم و فعال است.

 

§         استخوانبندی جوجه ها

رشد بخش عمدۀ استخوانبندی جوجه ها در حدود 12 هفته طول می کشد که 3 تا 4 هفتۀ اول نقش چشمگیری دارند . هنگامیکه جوجه ها در ظروف صاف و باز تغذیه می گردند بایستی آن قسمت از خوراکشان را که به صورت پودر شده می ماند از خوراک جدا کرد تا آلوده به فضولاتشان نگردد . اما از طرفی دیگر ، دقیقاً در همین بخش پودر شدۀ خوراک ، ویتامین ها و مواد معدنی لازم برای رشد استخوانی جوجه ها وجود دارد . همچنین طبیعی است که درصدی از جوجه ها رشدی کمتر از سایر جوجه ها داشته باشند و یا ضعیف تر و کوچک تر از سایرین باشند . این جوجه ها بایستی سریعاً جدا گردند و پیش از آنکه خیلی دیر شود مراقبت های ویژه اعمال گردد تا به الگوی صحیح رشدی خود برسند . بایستی خاطر نشان کرد که کنترل رشد صحیح استخوانی، بسیار سخت تر از کنترل وزن گوشتی و ماهیچه ای جوجه است . جوجه هایی با رشد استخوانی ضعیف معمولاً وزن گیری کمی خواهند داشت و بافت چربی بدن آنها بیشتر از ماهیچه استاندارد آن خواهد بود . این امر به ویژه در دستۀ مرغ مادر گوشتی صدق می کند .

 

§         پوشش پر

با رشد پرهای جوجه ها از هفتۀ اول به بعد ، کُرک در جوجه های یک روزه به سرعت شروع به ریزش می کند . یک پوشش پر خوب و سالم به حفظ دمای بدن کمک کرده و باعث ذخیرۀ انرژی بدن می گردد که در غیر اینصورت به قیمت از دست دادن وزن ، مجبور به حفظ دمای مناسب بدن می گردید . پس در واقع یک پوشش پر مناسب به برقراری دمای مناسب بدن کمک می کند که این امر به نوبۀ خود موجب ارتقاء سایر عملکرد های جوجه می شود . دانستن این نکته نیز حائز اهمیت است چرا که دمای بدن جوجه های جوان در طی چند روز اول چند درجه پایین تر از دمای بدن جوجه های بالغ است که معمولاً 7 / 41 درجۀ سانتیگراد است. دمای بدن جوجه بسیار زیاد به دمای محل جوجه کشی و محیط پیرامون بستگی دارد . علاوه بر این ، سه هفته طول می کشد تا دمای بدن جوجه به یک دمای ثابت و دائمی برسد . اینجاست که دمای یک جوجه کشی نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری را برای جوجه ها ایفا می کند .

 

مؤلف : Leo Antony ؛ مربی کارکنان مرغداری Suguna Foods – هند

 
نظرات شما
  •  

    زهرا جعفرپور گفت : ۹۲/۰۶/۰۳

    ممنون از مقاله ی ارسالیتون. برام مفید بود

    پاسخ...
  •  

    بهروز حسینی گفت : ۹۲/۰۶/۰۴

    خیلی عالی بود

    پاسخ...
نظر خود را ثبت نمایید
  • موارد زیر جهت نمایش تایید نخواهد شد:
  • ۱- در متن شماره همراه و آدرس الکترونیکی درج شود
  • ۲ - در متن از جملات و الفاظ غیر عرف استفاده شود
  • ۳ - متن انگلیسی یا پینگلیش تایپ شود
Copyright © 2006 - 2024 ITPNews.com