بررسی و علل یابی مشکلات مربوط به باروری در گله های مادر گوشتی

مقدمه:

بر اساس تحقیقات کشاورزی- ایالتی اخیر، متوسط جوجه در آوری گله های مادر گوشتی در ایالات متحده آمریکا، حدود 83% بوده است که ممکن است در مواردی به 86-85 درصد برسد، در حالیکه این شاخص در کشور های دیگر فقط 80-79 درصد می باشد. بخشی از این تفاوت  نتایج، می تواند در ارتباط با مشکلات حمل و نقل ، جابجایی تخم مرغ و مدیریت هچری باشد. دلیل عمده ی این تفاوت ها، اغلب مربوط به باروری نامناسب گله می باشد.  علل ممکنه دیگر عبارتند از : نسبت جنسی ( نسبت خروس به مرغ) و برنامه ی نامناسب کنترل وزن بدن خروس.

هدف از تدوین این بولتن فنی، تهیه و بررسی لیستی از علل دخیل و موثر در مشکلات باروری گله های مادر گوشتی می باشد، که در چهار قسمت گروه بندی می شود: 1- مشکلات زود رس و اولیه. 2- پیک تولید. 3- مشکلات اواسط دوره تولید و 4- مشکلات اواخر تولید. اهداف باروری و جوجه درآوری در سنین مشخص در جدول 1 نشان داده شده است. در زیر این جدول نسبت های جنسی پیشنهادی ( راهنمای مدیریت مرغ مادر هوبارد برای مدیریت عمومی  و اهداف وزن بدن خروس ) توضیح داده شده است.

هچ های اولیه - هفته های 28-26

1)  تعداد خروس فعال ناکافی:
 4 تا 5 قطعه خروس فعال به ازای هر 100 قطعه مرغ در شروع دوره جفتگیری پیشنهاد می شود.

A)   عقیمی فیزیولوژیکی:  برخی از خروس ها ظاهرا" طبیعی هستند، اما ممکن است از نظر فیزیولوژیکی بطور موقت یا حتی دایم ،بدلیل استرس های خیلی شدید عقیم شده باشند. علل ممکنه عقیمی فیزیولوژیکی:

(1) وزن بدن برخی از خروس ها بطور انفرادی زیر وزن آستانه بحرانی است ( 455 گرم پایین تردر هفته چهارم).

(2) رشد و تکامل نامنظم وزن یدن (نمودار زیگزاگی وزن بدن )، بویژه در اوایل و اواسط دوره رشد.

(3) بیماری های روده ای ، سموم و متعاقبا"  اثرات منفی آنها بر رشد و تکامل وزن بدن.

(4) استرس دمایی شدید در اواخر دوره رشد ( یا بطور کوتاه مدت پس از انتقال یه دوره تولید)

 

B ) غیر یکنواختی ظاهری در بین خروس ها در دوره پرورش.  بیش از حد بودن خروس های حذفی، خروس های کوچک و خروس های سر کلاغی " crow- head" . تعدادی از خروس ها ممکن است بطور دایم آسیب ببینند. علل احتمالی:

(1) پایین تر بودن متوسط وزن واقعی بدن نسبت به اوزان هدف پیشتهادی برای یک دوره طولانی مدت ، پیش از انتقال خروس ها به سالن تولید ( پیش از اختلاط).

(2) فضای ناکافی دانخوری و کف سالن. این موضوع اغلب زمانی اتفاق می افتد که پولت ها در تراکم بالا پرورش یابند ( بیش از 7 قطعه پرنده در متر مربع).

(3) بیماری ها و مشکلات مربوط به پای خروس ها.

 

2) رفتار تهاجمی خروس:

 مرغ های ترسانده شده (ترسو) روی اسلت ها می مانند و یا خودشان را در لانه ها مخفی می کنند، که این منتج به کاهش فعالیت جفتگیری ها و متعاقبا" باروری خواهد شد. بیشتر از 5-4 قطعه خروس به ازای 100 قطعه مرغ در شروع دوره جفتگیری پیشنهاد نمی شود. برخی از علل احتمالی:

A ) بیش از حد بودن نسبت  خروس به مرغ در زمان اختلاط خروس .

B ) بیش از حد بودن متوسط وزن بدن خروس نسبت به اهداف وزنی پیشتهادی در زمان اختلاط خروس و استمرار سریع  افزایش وزن بدلیل تخصیص دان بیش از حد و دان دزدی خروس ها از دانخوری مرغ ها. این منتج به ایجاد تعدای خروس بسیار فعال برای چند مرغی در ابتدا می شود که اولین تخم ها را می گذارند. توجه: برای کاهش دان دزدی خروس از دانخوری مرغ ها پیشنهاد می شود که (a) تاج خروس را اصلاح نکنند. (b) استفاده از گریل با ابعاد سوراخ مناسب(57 میلی متر ارتفاع * 44 میلی متر عرض) یا ( 64*43 mm )روی تراف دانخوری مرغ.

 (Cتقریبا" نرمال بودن متوسط وزن بدن خروس در زمان اختلاط. اما بنابه دلایلی مشابهی که در بالا ذکر شد اجازه دهید تا وزن خروس بسرعت افزایش یابد – با نتایج مشابه.

 (Dتعدادی از خروس ها مدت کوتاهی پس از اختلاط ، قادر به مصرف کافی دان نخواهند بود در نتیجه افزایش وزن مناسبی نخواهند داشت و خیلی مضطرب و پریشان حال می شوند که می تواند باعث بروز رفتار تهاجمی شود. این عمل بطور نامرتب و گهگاه اتفاق می افتد. علل احتمالی می تواند تغذیه ناکافی خروس ها بدلیل گذاشتن میله های " Noz- Bon"در سوراخ بینی خروس ( جهت پیشگیری از دان دزدی خروس های با سر کوچک از سوراخ گریل ها) یا ناکافی بودن دسترسی به آب باشد---- معمولا" با آبخوری های نوع پلاسون .

 

3) ست نمودن تخم مرغ های گله پیش از رسیدن به سن 25 تا 2/1-25 هفته

دامنه ی قابل انتظار جوجه درآوری برای تخم مرغ های ست شده ی گله های با سن 25-24 هفته ممکن است فقط 73-65 درصد با باروری 88-83 درصد شود--- وقتی که عوامل تاثیر گذار بغرنج دیگری وجود نداشته باشد.

 

پیک جوجه درآوری

برخی از علل ممکنه برای کاهش باروری گله در دوره ی پیک جوجه درآوری عبارتند از:

1) ناکافی بودن خروس فعال یا رفتار تهاجمی خروس: اثرات این مشکلات که  در طی اوایل دوره جفتگیری اتفاق می افتد، عموما" در دوره ی زمانی پیک هچ ظهور می نماید.

2) کاهش مصرف دان خروس: این موضوع باعث حذف برخی از خروس ها از گله می شود در حالیکه برخی دیگر که ظاهرا" نرمال بنظر میرسند به دلیل اتلاف وزن بدن، تولید منی در آنها متوقف شده است که نهایتا" باعث کاهش باروری می شود. این افت وزن، زمانی می تواند رخ دهد که افزایشی در سرانه دان خروس ها در زمانیکه دیگر قادر به دان دزدی مرغ ها نیستند( به دلیل افزایش سایز سر خروس ) بوجود نیاید در نتیجه خروس ها با یک کاهش ناگهانی مصرف دان روبرو می شوند.

3) ناکافی بودن مصرف آب: این موضوع؛ بویژه زمانی بوقوع می پیوندد که خروس ها دارای  " Noz- Bon" در سوراخ بینی خود بوده و بطور مشترک با مرغ ها از آبخوری های پلاسون روی اسلت ها استفده می کنند . توجه: بهتر است در هر شرایطی از آبخوری روی بستر برای خروس ها استفاده شود.

4) بیماری ها یا بروز مشکلات پا در خروس ها.

5) تراکم بالا ( فضای کف سالن): تراکم بالای پرنده در سالن می تواند فعالیت جفتگیری خروس را بعلاوه ی تولید تخم مرغ، تحت تاثیر قرار دهد. تراکم بیشتر از 6 قطعه مرغ در متر مربع در سالن های با کف اسلت ، توصیه نمی شود.

6) فضای دانخوری خروس: کاهش هچ ،گاهی بدلیل اختصاص یک بشقاب دانخوری به  13-12 قطعه خروس به جای 10-9 قطعه خروس می باشد، که متعاقبا" باعث کاهش مصرف کافی دان می شود؛ بخصوص برای خروس های جوانیکه بعدا" برای بهبود باروری  به گله پیر تزریق می شوند و ترسو می باشند.

 

هچ مربوط به اواسط دوره تولید ( سن گله 50- 40 هففته)

علل ممکنه:

1) کاهش مصرف دان خروس.

2) ناکافی بودن مصرف آب خروس.

3) بیماری ها و مشکلات پا در خروس ها.

4) تراکم و ازذحام بالای گله در واحد سطح.

5) ناکافی بودن فضای دانخوری خروس.

6) ناکافی بودن خروس فعال: معمولا" در این سن نیاز به تزریق 3-2 % خروس جوان به گله می باشد ( اسپایکینگ) تا درصد خروس کل در گله به 5/8 تا 5/9 درصد رسانده شود.

7) رفتار تهاجمی خروس: علل توضیح داده شده ی بخش قبلی را ببینید. رفتار تهاجمی در خروس ها اغلب در اوایل دوره جفتگیری و اختلاط دیده می شود. بروز رفتار تهاجمی در خروس ها، معمولا" با مشاهده ی مرغ های ترسو ؛ مرغ های پشت و بغل پاره ، ماندن مرغ ها روی اسلت و مخفی شدنشان در لانه ها همراه می باشد.

8) پرریزی بیش از حد: مرغ های پشت لخت با ماندن روی اسلت ها یا مخفی شدن در لانه ها از جفتگیری و پذیرش خروس اجتناب می کنند. علل احتمالی پرریزی بیش از حد می تواند ترکیبی از عوامل مانند: پایین بودن مصرف دان، پایین یا مرزی بودن سطح انرژی و یا پروتیین جیره( اسی آمینه ها)، سردی هوا ( که باید نیاز انرژی افزایش داده شود) و غیره.

9) گرمی هوا: که می تواند هم به تولید و هم به باروری آسیب برساند.

توجه: علل پنجگانه ی فوق در بخش مربوط به " پیک هچ" توضیح داده شده است.

 

مشکلات هچ مربوط به اواخر دوره تولید ( سن گله 50- 65 هفته)

افت باروری در این دوره سنی ، بدلیل کاهش فعالیت جفتگیری ناشی از افزایش سن، کاهش کمیت و کیفیت منی و غیره می باشد. برای داشتن 8-7 درصد خروس فعال و مفید در گله ، 5/9-9 درصد خروس کل در این دوره ی پایانی نیاز می باشد. علل احتمالی کاهش باروری در این دوره :

1) عموما" علل قبلی ذکر شده در طی دوره ی 50-40 هفته.

2) بیش از حد بودن وزن مرغ: مرغ ها نیز می توانند در باروری تاثیر داشته باشند ؛ بخصوص در آب و هوای گرم  یا مرطوب.

3) بیش از حد بودن وزن خروس: متوسط وزن بدن خروس نباید بیشتر از 54/4 کیلوگرم باشد ( 4/4 تا 45/4 کیلوگرم بهتر است). احتمالا" در این سن خروس های با وزن بیشتر از 2/5 کیلوگرم فعال نیستند.

 

جدول 1) اهداف درصد باروری و هچ (جوجه درآوری)

( متوسط هفتگی)

  

نسبت خروس به مرغ ( نسبت جنسی) پیشنهادی

1) همچنانکه متوسط وزن بدن خروس افزایش می یابد، بیشتر خروس   ها به سطح وزنی آستانه بلوغ جنسی خواهند رسید، تقریبا" 7-/+ پوند ( 178/3 -/+کیلو گرم).

2) در زمان اختلاط خروس، 5/9 – 5/8 درصد خروص مخلوط نمایید.

 

3) متوسط وزن بدن خروس مطابق با اهداف وزنی استاندارد تامین شود، نسبت جنسی پیشنهادی برای خروس بایستی 5-4 خروس فعال برای 100 قطعه مرغ در سن 24-23 هفته منظور شود. اختلاط اولیه خروس در شروع با نسبت بیشتر از نسبت ذکر شده،  باعث ایجاد رفتار تهاجمی در خروس ها می شود.

4) درصد کل خروس مخلوط شده بایستی 5/9 – 5/8 درصد باشد تا بتواند سطح پیشنهادی 8-7 خروس فعال و مفید را برای هر 100 مرغ تا 28 هفتگی فراهم نماید.   

5) تعداد 8-7 قطعه خروس فعال برای هر 100 قطعه مرغ در سرتاسر باقی مانده ی دوره تولید  بایستی حفظ شود. این کار ممکن است نیازمند داشتن 5/9-9 درصد خروس کل پس از 50 هفتگی جهت داشتن هچ های مناسب انتهایی باشد.

6) پرهیز از داشتن بیش از 10 درصد خروس در هر زمانی جهت جلوگیری از تداخل های احتمالی جفتگیری.

 

توجه:

1) گاهی اوقات، بالا بودن تلفات اولیه  جنینی ممکن است به غلط به عنوان باروری پایین ( بی نطفه) تفسیر شود.

2) عموما"، باروری پایین در ارتباط با افزایش تلفات واقعی اولیه جنینی می باشد (صفحه زاینده ضعیف).

 

 

 

 

Reference:

James A. Ranson. Troubleshooting flock fertility problems.Jan 2005. www.hubbardbreeders.com