این روزها افزایش عرضه و تقاضا در صنعت مرغداری، میدانهای جدیدی را در مقابل تولیدکنندگان طیور و فعالان این صنعت گشوده است. البته این افزایش تقاضا فرصتها و چالشهایی را نیز برای تولیدکنندگان و فعالان این صنعت به همراه داشته است، فرصتها و تهدیدهایی که به آنها کمک میکند تا فضای بازار این صنعت را هم چنان رقابتی و پایدار حفظ کنند.
در سالهای گذشته، شیوع بیماری آنفولانزای طیور (HPAI) آثار نامطلوبی بر این صنعت داشته است و فعالان این صنعت را مجبور به پرداخت هزینههای سنگین برای ریشهکن کردن و کنترل این بیماری کرده است.
این خسارتها که به دنبال مرگومیر طیور، کاهش بازدهی، هزینههای مربوط به ریشهکن کردن و کنترل بیماری و آشفتگیهای طولانیمدت در بازار به وجود آمده بود تا به امروز نیز از اصلیترین چالشهای پیش رو پرورشدهندگان طیور است.
در سالهای گذشته، شیوع بیماری آنفولانزای طیور (HPAI) آثار نامطلوبی بر این صنعت داشته است و فعالان این صنعت را مجبور به پرداخت هزینههای سنگین برای ریشهکن کردن و کنترل این بیماری کرده است.
این خسارتها که به دنبال مرگومیر طیور، کاهش بازدهی، هزینههای مربوط به ریشهکن کردن و کنترل بیماری و آشفتگیهای طولانیمدت در بازار به وجود آمده بود تا به امروز نیز از اصلیترین چالشهای پیش رو پرورشدهندگان طیور است.
آنفولانزای طیور؛عاملی برای بیثباتی بازار
با استناد به گزارشهای Rabobank(بررسیها و گزارشهای فصلی از دسامبر 2017 تا فصل اول 2018 میلادی) میتوان گفت که چشمانداز صنعت مرغداری جهان امیدوارکننده است؛ اما این مسئله مهم را نباید فراموش کرد که با همه امیدی که در این صنعت به چشم میخورد اما ادامه بیثباتی زاییده شده از آنفولانزای طیور در این صنعت، یک امر مهم و نگرانکننده است چراکه میتواند تأثیراتی مخرب بر بازار و سیاستهای کنترلی این صنعت داشته باشد.
افزایش تقاضای مصرفکنندگان و در پی آن کاهش میزان ذخایر گوشت مرغ و تخممرغ در جهان، نهتنها منجر به سودآوری و بهبود شرایط کارهایی میشود که با استانداردهای بالای امنیت زیستی مطابقت دارند،بلکه باعث رشد و تقویت میزان واردات گوشت مرغ و تخممرغ از کشورهای عاری از آنفولانزا میشود . همچنین این مسئله بر لزوم پذیرش اصول و قوانین سازمان جهانی سلامت دام (OIE) که مسائلی را در ارتباط با منطقه، بخش و برنامههای دقیق و علمی نظارتی برای برقراری یک تجارت سالم در صنعت مرغداری بیان میکند نیز تأکید دارد.
با استناد به گزارشهای Rabobank(بررسیها و گزارشهای فصلی از دسامبر 2017 تا فصل اول 2018 میلادی) میتوان گفت که چشمانداز صنعت مرغداری جهان امیدوارکننده است؛ اما این مسئله مهم را نباید فراموش کرد که با همه امیدی که در این صنعت به چشم میخورد اما ادامه بیثباتی زاییده شده از آنفولانزای طیور در این صنعت، یک امر مهم و نگرانکننده است چراکه میتواند تأثیراتی مخرب بر بازار و سیاستهای کنترلی این صنعت داشته باشد.
افزایش تقاضای مصرفکنندگان و در پی آن کاهش میزان ذخایر گوشت مرغ و تخممرغ در جهان، نهتنها منجر به سودآوری و بهبود شرایط کارهایی میشود که با استانداردهای بالای امنیت زیستی مطابقت دارند،بلکه باعث رشد و تقویت میزان واردات گوشت مرغ و تخممرغ از کشورهای عاری از آنفولانزا میشود . همچنین این مسئله بر لزوم پذیرش اصول و قوانین سازمان جهانی سلامت دام (OIE) که مسائلی را در ارتباط با منطقه، بخش و برنامههای دقیق و علمی نظارتی برای برقراری یک تجارت سالم در صنعت مرغداری بیان میکند نیز تأکید دارد.
بیوسکیوریتی؛ یک سرمایهگذاری همهجانبه
بیوسکیوریتی یا همان امنیت زیستی مجموعهای از سیاستهای همهجانبه و تکنیکهایی است که از سرایت و شیوع عامل بیماریزا پیشگیری میکنند. امنیت زیستی اولین و مهمترین مانع در مقابل تمام بیماریها است و سلامت دستۀ طیور، رفاه حیوانات، افزایش میزان بازدهی و یک تولید مستمر و پایدار را به همراه دارد.
بیوسکیوریتی یا همان امنیت زیستی مجموعهای از سیاستهای همهجانبه و تکنیکهایی است که از سرایت و شیوع عامل بیماریزا پیشگیری میکنند. امنیت زیستی اولین و مهمترین مانع در مقابل تمام بیماریها است و سلامت دستۀ طیور، رفاه حیوانات، افزایش میزان بازدهی و یک تولید مستمر و پایدار را به همراه دارد.
نمودار 1- امنیت زیستی یک سرمایهگذاری است
تولیدات مرغداریهای مدرن سبب پیدایش یک جریان پیچیدۀ تجاری میشوند، جریانی که سلامت دستۀ طیور در آن از اهمیت بالایی برخوردار است و انگیزه اصلی آن بهینهسازی تولیدات، تضمین سودآوری، رقابت و پایداری است. امنیت زیستی به حفظ سلامت دستۀ طیور کمک بسزایی میکند و تولیدکنندگان طیور این نکته را بهخوبی دریافتهاند که این روش نهتنها شیوهای درست و کارساز است بلکه به آنها انگیزه لازم برای کار و فعالیت در این صنعت را میدهد.
مدیریت خطر و امنیت زیستی
شناخت عوامل بیماریزا نخستین گام درروند مدیریت خطر است. درواقع داشتن یک نقشه اجرایی کارآمد و استفاده از سیاستهای مناسب امنیت زیستی نقش مؤثری در از بین بردن خطر ابتلا به بیماری دارد، این نقشه باید، «راهکارهای نظارتی ویژه مدیریت بحران» را شامل شود تا با بهکارگیری این راهکارها بتوان میزان اثرگذاری و پیشرفت این نقشه را افزایش داد و نقشه را بهخوبی اجرا کرد.
شناخت عوامل بیماریزا نخستین گام درروند مدیریت خطر است. درواقع داشتن یک نقشه اجرایی کارآمد و استفاده از سیاستهای مناسب امنیت زیستی نقش مؤثری در از بین بردن خطر ابتلا به بیماری دارد، این نقشه باید، «راهکارهای نظارتی ویژه مدیریت بحران» را شامل شود تا با بهکارگیری این راهکارها بتوان میزان اثرگذاری و پیشرفت این نقشه را افزایش داد و نقشه را بهخوبی اجرا کرد.
نمودار 2 - مدیریت خطر و بیوسکیوریتی
درروند مدیریت خطر مسئله برآورد خطر از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه فرآیند برآورد خطر میتواند در جهت تشخیص نواقص، اصلاح پروتکلها، آموزشها و مدیریت کمکرسان باشد.
اصلاحات و تغییراتی که در این روند انجام میشود به خطرات ناشی از شیوع بیماری از مزرعههای نزدیک و مجاور بستگی دارد؛ و نکته مهم در این راستا این است که بدانیم که منظور از امنیت زیستی؛ جداسازی (محدود کردن تماس با سایر طیور)، کنترل حملونقل (احتمال سرایت بیماری از طریق وسایل نقلیه) و اصول بهداشتی (تمیز و ضدعفونی کردن وسایل و تجهیزات) است.
اصلاحات و تغییراتی که در این روند انجام میشود به خطرات ناشی از شیوع بیماری از مزرعههای نزدیک و مجاور بستگی دارد؛ و نکته مهم در این راستا این است که بدانیم که منظور از امنیت زیستی؛ جداسازی (محدود کردن تماس با سایر طیور)، کنترل حملونقل (احتمال سرایت بیماری از طریق وسایل نقلیه) و اصول بهداشتی (تمیز و ضدعفونی کردن وسایل و تجهیزات) است.
نمونهای از یک نقشۀ امنیت زیستی موفق
«سازمان ملی برنامهریزی بهبود مرغداری» وزارت کشاورزی ایالاتمتحده یا (NPIP) نمونهای مناسب از اصول حداقلی امنیت زیستی و رهنمودهای بازرسی و ممیزی را در اختیار مرغداران و فعالان عرصه طیور قرار داده است (http://www.poultryimprovement.org) این اصول با همکاری آژانسهای قانونگذار ایالتی که درزمینه این صنعت فعالیت میکنند تهیه و تدوینشده است. در نمودارشماره 3 میتوانید خطراتی احتمالی را که غالباً بهواسطۀ سیاستهای امنیت زیستی برطرف میشوند را مشاهده کنید.
«سازمان ملی برنامهریزی بهبود مرغداری» وزارت کشاورزی ایالاتمتحده یا (NPIP) نمونهای مناسب از اصول حداقلی امنیت زیستی و رهنمودهای بازرسی و ممیزی را در اختیار مرغداران و فعالان عرصه طیور قرار داده است (http://www.poultryimprovement.org) این اصول با همکاری آژانسهای قانونگذار ایالتی که درزمینه این صنعت فعالیت میکنند تهیه و تدوینشده است. در نمودارشماره 3 میتوانید خطراتی احتمالی را که غالباً بهواسطۀ سیاستهای امنیت زیستی برطرف میشوند را مشاهده کنید.
نمودار 3- عواملی که میتواند منجر به سرایت بیماری به مرغداریها شوند.
تهیه، تنظیم و اجرای یک نقشۀ امنیت زیستی موفق، نیازمند تعهد و احساس مسئولیت گروهی است و از طریق آموزش، کار گروهی، ارتباطات و بازخورد به دست میآید. یک برنامه امنیت زیستی نهتنها باید اجباری و درعینحال معقول باشد؛ بلکه لازم است که فعالیتهای عادی و روزمره را شامل شود و دائماً مورد بازرسی و تجدیدنظر قرار بگیرد و اصلاح شود.
در جریان ایجاد امنیت زیستی منظور از نظارت و کنترل این است که طیور هر مرغداری بهصورت مداوم مورد معاینه و بررسی قرار بگیرند تا وجود یا عدم وجود هرگونه آنفولانزای خفیف یا حاد (LPAI یا HPAI) در آنها مشخص شود. بهطورمعمول مؤسسات رسمی سلامت دام، ترکیبی از شیوههای نظارتی عامل و غیرعامل را بکار میگیرند و تولیدکنندگان نیز بهصورت داوطلبانه و یا اجباری در این زمینه همراهی میکنند.
نظارت غیرعامل در زمان افزایش میزان مرگومیر طیور اجرایی میشود در این زمان مرغداران شاهد نشانههای چون مشکلات تنفسی و افت تولید تخم مرغ هستند. درواقع منظور از نظارت غیرعامل؛ ارزیابی دستۀ طیور در مزرعه است تا بتوان علائم بیماری را تشخیص و به دامپزشکیها گزارش داد. همچنین در این راستا چنانچه پرندهای در اثر ابتلا به بیماری بمیرد آزمایشهایی پس از مرگ او انجام میشود و بهمنظور تشخیص نمونههایی به آزمایشگاه ارائه میشود.
و اما نظارت عامل همان نظارتهای روزمره و منظم است که بهمنظور وارسی وضعیت دستۀ طیور انجام میشود.
نکته مهم درروند این نظارت این است که حتی اگر این نظارت بر اساس یک برنامۀ نظارت رسمی هم نیست بهتر است با منابع آزمایشگاهی در ارتباط باشد تا آلودگی با ویروس HPAI یا LPAI، در کوتاهتر زمان ممکن تشخیص داده شود و یا احتمال تغییر نوع ویروس به HPAI را اعلام کند.
همچنین لازم است که یک برنامۀ امنیت زیستی توسط پروسۀ نظارت آزمایشگاهی که قادر است وضعیت بیماری یا هرگونه عفونت جدید در طیور را تشخیص دهد و راهحلی سریع بهمنظور پیشگیری از سرایت بیماری ارائه دهد، حمایت شود. نمودار 4 جزئیات بیشتری در رابطه با روشهای تشخیص آنفولانزای طیور در اختیار میگذارد.
اجرایی کردن و حفظ یک سیستم امنیت زیستی قوی و داشتن روال نظارتی و کنترل منظم، در تضمین رفاه حیوان و داشتن تولیدات مستمر مرغداری امری ضروری و غیرقابلانکار است.