خلاصه:
هدف از این پژوهش،بررسی وارزیابی ویژگی های فیزیکی- شیمیایی(شامل چگالی،PH،اسیدیته،چربی،پروتئین،لاکتوز ومجموع مواد جامد بدون چربی) وترکیب اسیدهای چرب شیر(اسیدهای چرب 4تا20کربنه) در پاسخ به جیره غذایی علوفه ای(یونجه تیمار اول،جوتیمار2وسیلوی ذرت به عنوان تیمار3)بود وبرای این کار از 9نژاد بزشیری سانن در طرح مربع لاتین 3گانه استفاده شد(3حیوان در 2دوره) ودر تجزیه وتحلیل های تک متغیره هیچ اثری تیماری از نظر فیزیکی وشیمیایی وجود نداشت،ولی در آنالیزهای چند متغیره سه الگوی متفاوت مشخص شد:شیری که حاوی مقداری زیادی از اسیدهای چرب کوتاه زنجیر ومقدار کمی نیز اسیدهای بلند زنجیر نظیر اسیدهای چرب 17کربنه(1-امگا7)و18کربنه(2-امگا6)بود به عنوان تیمار 1در نظرگرفته شد ،شیری که میزان اسیدهای چرب کوتاه زنجیر،متوسط وبلند زنجیر برابری داشت(تیمار2)وشیری که مقدار بیشتری از اسیدهای چرب بلندزنجیررا داشت تیمار3در نظر گرفته شد.این نتایج نشان می دهد که منابع غذایی(علوفه ای)مورد استفاده ،روی ترکیب اسیدهای چرب شیر بزها موثر است در حالی که هیچ تاثیری بر خصوصیات فیزیکی وشیمیایی شیر آنها ندارد.اسیدهای چربی که بیشترین تاثیرپذیری را به تیمارها مختلف نشان دادند شامل اسیدهای چرب10-12-14-16-16(امگا7)،18و18(امگا6) کربنه بودند.
مقدمه:
کیفیت شیر رابا توجه به ترکیبات شیمیایی آن نظیر پروتئین،لاکتوزوچربی می سنجند.اخیرا به ترکیب اسیدهای چرب شیرکه به طور مستقیم روی سلامتی انسان تاثیر می گذارندنیز توجه ویژه ای شده است. وترکیب این اسیدها به عوامل مختلفی وابسته هستند که شامل مرحله شیردوشی،نژاد،تنوع ژنتیکی،سن،سلامت دام وتغذیه است.(گرومر1991،جنسن وهمکاران1991،پالمکویست وهمکاران1993،کیلژیان1995،مورفی وهمکاران1995).برخی آزمایش ها برای بررسی تاثیر جیره غذایی روی ترکیب وتولید شیر انجام شده است(اسپاین وپولان1995).در کشورهای اروپایی به منظور کاهش اثر اسیدهای چرب اشباع بر روی سلامتی انسان که به عنوان اجزای سازنده چربی ها می باشند تحقیقاتی صورت گرفته است(،کیلژیان1995،اسپاین وهمکاران1995).سامپیالو وهمکاران اهمیت وتاثیر منابع مختلف غذایی پروتئینی( نظیر یونجه)را روی ترکیب وتولید شیر در سال 1998گزارش داده اند.
مطالعات انجام شده در بزهایی که با علوفه های با کیفیت بالا وپایین تغذیه می شدند نشان داد که مصرف علوفه های با کیفیت پایین تاثیر منفی روی افزایش وزن وتولید شیر دارد.هم چنین این حیوانات اختلاف بیشتری در ارزشهای سلولهای بدنی نسبت به آنهایی که با علوفه های سیلویی وبا کیفیت تغذیه شده بودند نشان می دادند(هوسیان وهمکاران1996).علاوه بر این خوراک مصرفی تاثیر بیشتری بر کیفیت ارگانولپتیکی شیر بزها نیز داشت وسیلاژهای نامرغوب می توانند باعث صدمه زدن به این ویژگی شیر شود(سبب کاهش کیفیت شیر تولیدی در بزمیشود).واین یافته بسیار اهمیت دارد، چون محققان می توانند با استفاده از روش های آماده سازی شیر به دنبال کسب اطلاعا بیشتر درباره این تنوع کیفیت باشند.وهدف از این کار بررسی تاثیرات جیره های مختلف غذایی بر روی ترکیب وخصوصیات فیزیکی-شیمیایی شیر تولید نژاد سانن بود.
مواد و روشها:
حیوانات وتیمارها:برای انجام آزمایش از 9نژاد شیری سانن که به طورمتوسط50 کیلوگرم وزن داشتند استفاده شد.آنهابه طور جداگانه در اصطبل های(باکس) انفرادی قرار داده شدند، آب،غذا،املاح معدنی در اختیارشان گذاشته شدواندازه این باکس های انفرادی 3.75مترمربع به ازای هر حیوان بود. تیمارها از سه جیره علوفه ای یونجه،جو وسیلوی ذرت تشکیل شده بودند(طبق جدول 1).
جدول1:ترکیبات جیره غذایی آزمایش(براساس ماده خشک)
|
اجزا |
تیمارها(درصد) |
|||||||
|
یونجه |
جو |
سیلوی ذرت |
||||||
|
یونجه |
48.11 |
- |
- |
|||||
|
جو |
- |
50 |
- |
|||||
|
سبوس سویا |
20.74 |
25.75 |
28 |
|||||
|
دانه ذرت |
29.26 |
18.41 |
16.30 |
|||||
|
اوره |
- |
- |
0.97 |
|||||
|
کنجاله سویا |
0.30 |
3 |
- |
|||||
|
سنگ آهک |
0.14 |
1.65 |
2.83 |
|||||
|
دی کلسیم فسفات |
1.44 |
1.20 |
1.90 |
|||||
|
مواد مغذی |
||||||||
|
پروتئین قابل هضم(درصد) |
18 |
18 |
18 |
|||||
|
انرژی قابل هضم |
3.100 |
3.100 |
3.100 |
|||||
|
کلسیم(درصد) |
1.150 |
1.150 |
1.150 |
|||||
|
فسفر(درصد) |
0.600 |
0.600 |
0.600 |
|||||
|
|
|
|
|
|
||||
تغذیه ومدیریت:
علوفه مورد استفاده خرد قبل از دادن به حیوانات خرد وبا استفاده از توری مخصوص الک شد واین علوفه با مواد تشکیل دهنده کنسانتره مخلوط شد.حیوانات حدود 5درصد وزن زنده(براساس ماده خشک)، روزانه در دو نوبت 8صبح و16بعداز ظهر خوراک دریافت می کردند واین آزمایش در سه دوره 21روزه بود.دوره آداپتاسیون یا سازگاری در 14روز انجام شد(4روز باهم وروزهای 15،17،19،21) ودوره بعدی از روز22به بعد شروع میشد.هم چنین حیوانات در دو نوبت 8صبح و16بعداز ظهر دوشیده می شدند.
نمونه های شیر:
نمونه هایی از شیری که در هر نوبت دوشیده می شد گرفته میشد ودر فریزر گذاشته می شدتا ویژگیهای فیزیکی-شیمیایی وهم چنین ترکیب اسیدهای چرب آن مورد آزمایش قرار گیرد.
آنالیزهای فیزیکی-شیمیایی شیر:برای تجزیه وتحلیل(آنالیز) پروتئین خام،چربی،لاکتوز وهمچنین کل مواد جامد، نمونه های شیر در یک پلاستیک حدودا40میلی لیتری که حاوی مواد نگهدارنده نیز بود قرار داده شد.این آزمایش بنتلی2000 که اشعه مادون قرمز را در داخل خود دارد انجام شد وترکیبات الکتریکی آن توسط دستگاه فوتومولتی پلیر اندازه گیری شدوبعد از هموژنیزه کردن نمونه های شیر به وسیله اصولهای موسسه آدلفو تخمین زده شد(1995).
ترکیب اسیدهای چرب:
نمونه های شیر به مدت 10دقیقه (3000دور در هر دقیقه) سانتریفوژشد وپس از آن مایع شناورشده جمع آوری شد.بخش چربی آن شامل موارد زیر بود:استرهای متالیک به دست آمده از اسیدهای چرب به وسیله تبادل استری چربی در هپتان پتاسیم هیدروکسید ومتانول 2مول بر لیتر،آنالیزهای آماری در روش کروماتوگرانی با گاز سیلیس وبا استفاده از یک دستگاه آشکار کننده یونیزاسیون به دست آمد.دماهای دستگاه انژکتور وآشکار ساز به ترتیب220و245درجه سانتی گراد بودند.ستون دستگاه با دمای اولیه40درجه به ازای هر 3دقیقه شروع شد(این دما باید تا240درجه سانتیگراد می رسید).والگوی سیگماومناطق مربوطه به وسیله پردازش انتگرال سی جی-300مشخص میشد.
تجزیه وتحلیل های آماری:
در ابتدا یک طرح مربع لاتین(3در3) در نظرگرفته شده بودودر این مربع لاتین 3حیوان در 2دوره مورد آزمایش قرار می گرفتند(کوچران وکاکس1957).نتایج به دست آمده به وسیله پارامترهای تک متغیره وچند متغیره مورد مطالعه قرار گرفتند که مورد دوم با روشGLM، PRINCOMP وهم چنین از برنامه آماریSAS برای اندازه گیری استفاده شد.از آزمون توکی نیز برای مقایسه معنی دار بودن یا نبودن پارامتر ها به کار برده شد.
نتایج وبحث:
مقادیر پارامترهای فیزیکی –شیمیایی که شامل اسیدیته،چگالی،PH،پروتئین،لاکتوز ومجموع مواد جامد بوددر جدول 2آورده شده است.برای ویژگی اسیدیته هیچ تفاوتی بین تیمارها دیده نشد.این نتایج با آزمایش هایی که گونزالو-کریسو(1995) و لیمنز(1991) برای بررسی ترکیبات شیر بز سانن که ارتباط بین اسیدیته وکازئین انجام داده بودند مطابقت داشت.در رابطه با ویژگی تراکم، خوراک مصرفی هیچ تاثیر بر شیر بز سانن نداشت که این نتایج باآزمایش های Chornobai(1998) مطابقت داشت.(تراکم آن1.031 kg.m-3).
با توجه به بررسی های لیمنس(Le Mens1991) تراکم یا چگالی شیر بین1.026تا1.042نوسان داشته است وبراساس نتایج به دست آمده از شیر بزهایی که به صورت تنها،گله ای یا هر دوبا هم بوده اندتاثیر پذیری مربوط به عواملی نظیرفصل سال،حالت های فیزیولوژیکی دام ونژادبوده است.برای فاکتور چربی نیز نتایج مشابهی بین تیمارهای مختلف به دست آمد(P>0.05).این مقادیر وارزش ها با نتایج Damascenoوهمکارانش(1997)که تاثیر سطوح مخلف کنسانتره را روی شیر بزها آزمایش کرده بودند نزدیکی داشت وهم چنین مقادیر به دست آمده توسط کاروالهو نتو وهمکارانش(1993)،Chornobai(1998) به ترتیب 4و3.81درصد بودند. Palmquistوهمکارانش در سال 1993گزارش دادندکه تغییرات محتوای چربی مربوط به عوامل مختلفی نظیر مراحل شیر دهی،دما،مقدار شیر تولیدشده،نژاد ونوع خوراک مصرفی می باشد.
مقادیر PHشیر تقریبا6.48بوده است وهیچ گونه اختلافی میان تیمارهای مختلف نبوده است(با احتمال بالای0.05).با این وجود نتایج به دست آمده به وسیلهChornobai(1998) نشان دادمقدارPHدر شیر طبیعی متوسط6.7است.در اندازه گیری های لیمنس(1991)تغییرات PHدر طول دوره شیردهی در دو نژاد سانن وChamoisée بین6.8-6.5بوده است.
بر ای پروتئین نیز مقادیر بین تیمارهای مختلف(بر حسب درصد) مشابه بودند. Bonassiوهمکارانش(1996)، میزان پروتئین شیر را در دو نژاد سانن وپاردا(Parda)به طور متوسط3.11گرم (در 100گرم)گزارش دادند وسانگ وهمکارانش(1999)،متوسط پروتئین را در نژادهای آلپاین،نوبین(نژاد حبشه ای)،توگنبرگ وسانن 3.25درصدبه دست آوردند.
به طور متوسط لاکتوز شیر 4.17درصد بودولی در حال حاضر هیچ تفاوتی میان تیمارهای مختلف نیست.(نظر مترجم مقاله :در حال حاضر لاکتوز شیر ثابت در نظر گرفته می شود ونژادهای مختلف شاید در حد صدم تفاوت درصد لاکتوز داشته باشند) این نتایج مطابق تحقیقات دامسکنو وهمکارانش(1997)بود ولی با نتایج آزمایشات سانگ(1999)مغایرت داشت (مقادیر به دست آمده پایین تر بود).
برای فاکتور کل مواد جامد هیچ تاثیری مشاهده نشد.(اثر جیره غذایی بر مواد جامد) ومقدار آن حدود10.13درصد بود اما مقدار آن توسطChornobai(1998) به طور متوسط12.40درصدگزارش شده بود.
جدول2-مقادیر متوسط اسیدیته،تراکم،چربی،PH،پروتئین
لاکتوزوکل مواد جامداز نتایج تاثیر جیره غذایی برشیر بزها
|
پارامترها |
تیمار1(یونجه) |
تیمار2(جو) |
نظر خود را ثبت نمایید
|
