1- قرارگرفتن آبشخور در درب خروجی سالن شیردوشی:
همانطوری که می دانیم، شیر دارای بیش از 87 درصد آب می باشد، یعنی گاو در زمانی که شیردوشی اش تمام می شود، مقدار بسیار زیادی آب از دست داده است، بنابراین فوق العاده تشنه است و به مقدار بسیار زیادی آب احتیاج دارد، حال اگر محل قرار گرفتن آبشخور در خروجی سالن شیردوشی باشد، پس از خارج شدن از سالن شیردوشی شروع به نوشیدن آب می کند، و پس از آن به پای آخور رفته و خوراک مورد نیازخود را مصرف می نماید. در این حالت گاو می تواند بیشترین میزان خوراک مورد نیاز خود را مصرف نماید.
از نکاتی که در این زمینه باید حتما رعایت کرد، میزان فضای کافی برای آبشخور است، اگر آبشخور در محیط گاوداری دوطرفه باشد، یعنی گاو بتواند از هر دو طرف برای آبخوری استفاده نماید، بهتر است که طول هر طرف آبشخور به ازای هر راس گاو 30 سانتی متر در نظر گرفته شود و اگر از یک آبشخور استفاده می کند، بهتر است طول آبشخور برای هر راس گاو 60 سانتی متر در نظر گرفته شود. عمق آبشخور نیز باید بین 40 - 30 سانتی متر باشد تا هر لحظه آب تازه و سالم بتواند در داخل آبشخور در حال گردش باشد. بالای آبشخور سایه بان در نظر بگیرید تا کثافات هوا به داخل آب ریخته نشود، بالای آبشخور از یک لامپ مهتابی استفاده نمایید، چون گاو موجودی کنجکاو بوده و به مواد براق علاقه زیادی دارد، به همین دلیلی به سمت آبشخور کشیده می شود.
در این روش بهتر است عرض آبشخور را زیاد در نظر بگیرید و از درب خروجی سالن شیردوشی تا حدود 6 متر فاصله داشته باشد، تا فضای کافی برای خروج گاوها از سالن شیردوشی وجود داشته باشد و باعث ازدحام در سالن شیردوشی نشود. دلیل در نظرگرفتن آبشخورهای وسیع به این دلیل است که گاوها بتوانند از هر دوطرف آبشخور به طور همزمان استفاده نمایند.
2- قرار گرفتن آبشخور در وسط بهاربند:
اگر از وسط بهاربند به عنوان آبشخور استفاده می کنید، سعی کنید بسته به تراکم گاوها در بهاربند، ابعاد آبشخور را نیز به همان نسبت در نظر بگیرید تا از تراکم گاوها جلوگیری شود و نیز گاوهای ترسو و ریزجثه بتوانند آب مورد نیاز خود را استفاده نمایند. این روش بیشتر در مواقعی کاربرد دارد که قرار است گاوها به صورت طولانی مدت و در هوای گرم و زیر نورخورشید در محیط بهاربند باقی بمانند.
3- قرار گرفتن آبشخور در داخل سالن شیردوشی:
بسیاری از گاوداران گزارش کرده اند تامین آب در داخل سالن شیردوشی باعث تشویق گاوها برای ورود به داخل سالن می شود و تا هنگامی که گاوها شیردوشی می شوند، آب مورد نیاز خود را نیز دریافت می کنند، این عمل باعث می شود که گاو در مدت زمان 7 - 5 دقیقه ای که شیردوشی می شود، وزن زیاد خود بر روی پاهایش را تحمل نماید. در این روش بهتر است که لوله ای PVC به قطر 30 سانتی متر را به دونیم تقسیم کرده و بر روی نرده های جلویی گاوها در شیردوش نصب کرد و یک جریان دائم آب را برای مصرف دام ها فراهم نمود.
نکات استفاده از آب در محیط گاوداری
- از آب ولرم به جای آب خیلی سرد و یا خیلی گرم استفاده نمایید تا گاو حداکثر میزان آب مورد نیاز خود را استفاده نماید. استفاده از صفحات خنک کننده پلت کولر می تواند در کف آبشخور به این مورد کمک زیادی نماید. هیچ گاه از یخ آب در فصل زمستان برای گاوها استفاده ننمایید.
- گاو حداکثر آب خود را ظرف 4 ساعت اولیه پس از هر شیردوشی استفاده می نماید، بنابراین دقت نمایید که گاوها آب مورد نیاز خود را دریافت کرده باشند.
- اگر گاوها در محیط داخل گاوداری گروه بندی شده اند، بهتر است برای هر گروه از گاوها دو آبشخور در نظر گرفت تا از رقابت بین گاوها جلوگیری نمود. برای هر گروه حداقل 4 متر طول برای هر آبشخور در نظر بگیرید (بهتر است که طول هر طرف آبشخور به ازای هر راس گاو 30 سانتی متر در نظر گرفته شود و اگر از یک آبشخور استفاده می کند، بهتر است طول آبشخور برای هر راس گاو 60 سانتی متر در نظر گرفته شود).
- آب کثیف و بدبو برای گاوها مضراست و باعث ایجاد عفونت در بدن آنها و درگیر کردن گاوها به ورم پستان می شود، بنابراین از آب تمیز استفاده نمایید.
- سطح آبشخور را صاف و صیقلی در نظر بگیرید تا بتوان به راحتی هر چندمدت یکبار آن را کاملا تمیز نمود.
- اگر آبشخور مشکل رشد جلبک دارد بهتر است هر 14 روز یکبار، مقدار 90 گرم کلر به هر 1200 لیتر آب آشامیدنی اضافه کنید.
- اگر مخزن آب قبلا پر از جلبک شده است، آن را ابتدا تخلیه نمایید، سپس داخل آبشخور را با یک فنجان محلول سفیدکننده خانگی به ازای هر 20 لیتر آب به خوبی شستشو دهید. قبل از پرکردن مجدد آبشخور، ابتدا آن را به طور کامل بشویید تا اثر مواد شستشو دهنده پاک شود.
- یکی دیگر از راه های جلوگیری از رشد جلبک در داخل آبشخور، استفاده از نورهای ماوراء بنفش است.
- آبشخور را هر چند مدت یک بار کامل تخلیه نمایید، این عمل باعث جلوگیری از رشد جلبک و کثاقات در داخل آبشخور می شود.
- برای آبشخور یک خروجی آب در نظر بگیرید که متصل به سیستم فاضلاب گاوداری باشد، تا از آن راه، آب کثیف خارج شده و آب تمیز را به داخل آبشخور وارد نمایید.
- عمق آبشخور را 30 سانتی متر در نظر بگیرید تا جریان آب سالم و تمیز به طور دائم در داخل آبشخور در جریان باشد. عرض آبشخور را زیاد در نظر بگیرید، تا از تراکم گاوها در اطراف آبشخور، جلوگیری شود.
- بالای آبشخور را سایه بان بزنید تا از ریزش نزولات جوی و کثافات هوا به داخل آب جلوگیری نمایید.
- در بالای آبشخور یک لامپ مهتابی و یا یک لامپ کم مصرف نصب نمایید، تا سطح آب براق شده و گاو را برای نوشیدن آب به سمت خودش جذب نماید.
- از به وجود آمدن مناطقی که سرریز آب سبب ایجاد لجن، بستر مرطوب و یا کثیف شدن گاوها و خطر بروز ورم پستان شده جلوگیری کنید، به همین منظور بهتر است یک سکوی بتونی با عرض 3 متر در اطراف آبخوری تعبیه نمایید.
- میزان فشار آبشخورها را کنترل نمایید تا پس از شیردوشی مقدار کافی آب در هنگام اوج مصرف وجود داشته باشد. منبع اصلی بایستی بتواند در هر دقیقه 40 لیتر آب را تامین و پاسخگوی نیاز گاو و میزان ذخیره آب باشد. آبشخور در گله های کوچکتر، 30 - 10 درصد مخزن آب ظرفیت دارد و می تواند بدون استفاده از پمپ نیاز محدود آب را تامین کند.
- در صورتی که منبع آب و فشار مخزن نتواند جریان آب مورد نیاز را در اوج مصرف آب تامین کند، بایستی یک منبع آب متوسط تعبیه شود.
- در صورتی که آب شرب گاوها مشکل زا باشد، کیفیت آب مصرفی را مورد ارزیابی قراردهید، در هنگام اضافه کردن مواد ضدعفونی کننده مثل کلر، به تعادل آنیونی-کاتیونی آن دقت نمایید.
