بیماری های روده ای یک مساله با اهمیت در صنعت پرورش طیور می باشند، زیرا موجب کاهش راندمان تولید، افزایش تلفات و آلودگی تولیدات طیور جهت مصرف انسانی می شود. در پی افزایش نگرانی در مورد مقاومت باکتریایی و ممنوعیت استفاده از آنتی بیوتیک در اروپا، آمریکا و بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان، تمایل و علاقه برای یافتن راه حل هایی جهت جایگزینی آنتی بیوتیک ها در صنعت پرورش طیور افزایش یافت. در این زمینه پری بیوتیک ها جهت کاهش بیماری های روده ای طیور و آلودگی های تولیدات طیور سفارش شدند. در قرن اخیر یکی از چالش های اساسی متخصصین در زمینه صنعت دامپروری بخصوص طیور افزایش راندمان تولید می باشد. بدین منظور علم ژنتیک با افزایش پتانسیل ژنتیکی سعی در کاهش سن کشتار در طیور دارد و همچنین متخصصین تغذیه در تلاش هستند که با استفاده از روش های مختلف طیور را به این پتانسیل برسانند و اثرات منفی مربوط به تغذیه را حذف کنند. یکی از اثرات منفی مربوط به تغذیه در طیور، باکتری های مضر مربوط به دستگاه گوارش هستند. در سالهای گذشته آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از بیماری و همچنین استفاده از محرک های رشد در جوجه ها استفاده می شدند با این حال کوشش جهانی برای کاهش آنتی بیوتیک ها در تولید دام و طیور روند رو به رشدی را در پیش گرفته است. زیرا افزایش مقاومت به آنتی بیوتیک ها و باقیمانده آنها در تولیدات دامی برای مصرف کنندگان اثرات سویی را به همراه خواهد داشت. یکی از راههای کاهش میکروار گانیسم های مضر جلوگیری از جایگزین شدن آنها به جای میکروار گانیسم های مفید است که گسترش افزاینده های خوراکی زنده باکتریایی یا همان پروبیوتیک ها را درپی داشت، یافته های جدید مربوط به پروبیوتیک ها منجر به توسعه مفهومی بنام پری بیوتیک شد. پری بیوتیک ها اجزاء غذایی غیرقابل هضم محرک سلامتی و کربوهیدراتهای غذایی هستند که به صورت گروه های کمپلکس در اجزاء غذایی حاضر بوده و دارای خصوصیات فیزیولوژیکی و تغذیه ای مختلفی می باشند و پری بیوتیک ها منابع غذایی برای باکتری های سودمند هستند و از طریق تحریک رشد و برای حیوان تاثیرات سودمندی را به همراه دارند. امروز در سر تا سر دنیا با توجه به آلودگی هایی که ممکن است از طریق این عمل منتقل گردد از پری بیوتیک ها به منظور پیشگیری از برخی از بیماری ها استفاده می کنند.
پری بیوتیک چیست؟
پری بیوتیک ها طبق تعریف رسمی در سال 1995 به کربوئیدراتهای غیرقابل هضمی (بتا 1 و 3 گلوکان و مانان الیگوساکاریدها) اطلاق می شود که بوسیله میزبان هضم نمی شوند اما از طریق تحریک انتخابی، رشد و یا فعال نمودن یک یا تعداد محدودی از باکتری ها در دستگاه گوارش که عمدتا تولید کننده اسیدهای چرب با زنجیره کوتاهند، اثرات مثبت بر روی میزبان می گذارند. از پری بیوتیک های می توان به اینولین، صمغ های فیبری، رافتیلین، پیرودکسترین، زایلان، استاکیوز، مالتودکسترین، لاکتیلول، اینولین، گزیلواولیگوساکارید، لاکتو سو کروز، رافیتلوز، لاکتولوز و فروکتوالیگوساکارید اشاره کرد. به ترکیب پروبیوتیک و پری بیوتیک، سین بیوتیک می گویند.
تغییر در ترکیب میکروفلورهای روده ای بوسیله پری بیوتیک ها باعث غالب شدن باکتری های که پتانسیل تحریک رشد را دارند می شود مانند لاکتوباسیلوس ها. در انسان بیش از 88 درصد پری بیوتیک ها به سکوم می رسند. فروکتان های اینولین تنها پروبیوتیک های هستند که به عنوان اجزای غذای عامل معرفی می شوند و شامل اینولین طبیعی، اینولین تجزیه شده با آنزیم یا الیگوساکارید و فرکتوالیگو ساکارید سنتتیک می باشند. عمل اصلی پری بیوتیک ها تحریک فعالیت پروبیوتیک ها و افزایش اثرات سودمند آنها ست. در مورد تحریک افزایش میکروارگانیسم ها مفید پری بیوتیک ها بایستی بوسیله ارگانیسم های مفید دستگاه گوارش و همچنین پروبیوتیک ها مورد استفاده و مورد تخمیر قرار گیرند.
انواع افزودنی های غذایی
1-افزودنی هایی که استحکام، عمل آوری و خاصیت خوراک را تحت تاثیر قرار می دهندشامل: ضد قارچ ها، آنتی اکسیدانها و پلت چسبان ها می باشند.
2-افزودنی هایی که رشد بازده غذایی، متابولیسم و عملکرد حیوان را تحت تاثیر قرار می دهند که یکی از مهمترین این افزودنی ها پری بیوتیک ها هستند که بوسیله تحریک انتخابی رشد و یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری ها در کولون برای حیوان میزبان مفید واقع می شوند.
3-افزودنی هایی که سلامت حیوان را تغییر می دهند. مانند داروها.
4-افزودنی هایی که ذائقه مصرف کننده را تحت تاثیر قرار می دهند مانند گزانتوفیل ها.
امروزه مرغداران در معرض انتخاب بسیاری از افزودنی ها قرار گرفته اند که توسط شرکت های سازنده توصیه شده است. ولی اثرات استفاده از آنها و همچنین توجیه اقتصادی مصرف این افزودنی ها برای مرغداران به خوبی روشن نیست که دلیل اصلی در این امر عدم شناخت کافی از اثر این افزودنی ها می باشد. اغلب پری بیوتیک ها باعث بهبود عملکردی، بهبود سیستم ایمنی، بهبود کارایی هضم در روده، و بهبود هضم پروتئینی در روده می شوند. همچنین اثر پری بیوتیک ها زمانی اشکار می شود که حیوان در معرض کمبود ماده غذایی باشد.
نکته اساسی در مورد پری بیوتیک ها این است که بایستی به مقدار جزئی در جیره استفاده گردد تا فرمول جیره هایی که بر اساس مقدار انرژی و پروتئین تنظیم شده اند بر هم نخورد. برای جلوگیری از رسوب پری بیوتیک های استفاده شده از نوع نوشیدنی، باید این مواد به صورت کامل در آب حل شوند. اصلی ترین الیگوساکاریدهای پریب یوتیکی لاکتوسوکروز، گالاکتوالیگوساکاریدها، گلوکوالیگوساکاریدها، مانان الیگوساکاریدها و فروکتوالیگوساکاریدها می باشند.
نحوه عمل پری بیوتیک ها
جوجه های جوان نسبت به تهاجم عوامل بیماری زاد بسیار آسیب پذیر می باشند پس باید هر چه سریعتر جمعیت میکروارگانیسم های مفید در سیستم گوارشی آنها شکل بگیرد. پری بیوتیک ها ظرفیت بالایی در تعدیل کلنی های میکروبی روده و نیز کاهش کلنی سازی باکتری های بیماری زای روده دارند. پری بیوتیک ها با اتصال به گیرنده ها اجازه ایجاد کلنی را به باکتری های بیماری زا نداده و آنها را از حفره روده خارج می کنند. پری بیوتیک ها، سوبسترایی برای استفاده انتخابی باکتری های همزیست روده محسوب می گردد و این امر موجب کاهش باکتری های نامطلوبی مثل کلستریدیاهای مولد سم، باکتری های پروتئولیتیک و ای کولای میگردد. اثر اصلی پری بیوتیک ها، تخمیر انتخابی می باشد. به این ترتیب باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه در سکوم افزایش یافته و موجب کاهش pH مجرای گوارشی می گردند. این اثر پری بیوتیک های تخمیری بطور مستقیم بر روی میکروارگانیسم های حساس به اسیدهای آلی، اثر ضدمیکروبی نیز دارند.
خصوصیات پری بیوتیک ها
1-توسط آنزیم غیرقابل هضم باشند
2-به وسیله نسوج و بافتها غیرقابل جذب باشند
3-موجب توسعه و رشد انتخابی یک یا تعداد محدودی از باکتری های سودمند شوند
4-موجب تغییر و اصلاح سودمند باکتری های روده روی فعالیت آنها شوند.
پری بیوتیک ها اثرات مثبت خود را به دو شیوه اعمال می کنند.
1-توسط آنزیم های میزبان هضم نگردند ولی توسط باکتری های سودمند تخمیر شده و موجب تقویت آنها برای رقابت در محیط می شوند.
2-اختلال در اتصال باکتری های مضربه روده و تغییر در جمعیت میکروبی را به همراه خواهند داشت. این عمل را می توان با اضافه کردن ترکیبات حاوی مانوز به جیره تقویت بخشید.
تاثیرات مفید استفاده از پری بیوتیک ها در جوجه گوشتی
تحقیقات زیادی توسط محققان در مورد اثرات پری بیوتیک ها و اثرات آنها بر روی حیوانات مختلف صورت گرفته است برخی گزارشات حاکی از آن است که استفاده از پری بیوتیک ها می تواند
1-افزایش یکنواختی گله: جوجه هایی که در جیره روزانه خود پری بیوتیک مصرف می نمایند دارای یکنواختی بیشتری نسبت به گروه هی دیگر هستند.
2-کاهش سرعت عبور مواد خوراکی پروبیوتیک ها موجب کاهش سرعت عبور مواد خوراکی در لوله گوارشی می شود که این امر می تواند به هضم و جذب بیشتر مواد خوراکی کمک نماید.
3-حذف رقابتی: پری بیوتیک ها غذایی مناسب برای باکتری ههای مفید روده است و موجب برتری جمعیت میکروبی مفید روده می گردد بطوریکه جایگزینی آنها در روده موجب از بین رفتن یا کاهش باکتری های بیماری زا در روده می شود.
4-توسعه پرزهای روده ای، افزایش طول روده در جوجه و اصلاح باکتری های روده: افزودن پری بیوتیک ها به جیره موجب بهبود فعالیت لوله گوارشی می گردد که این امر منجر به افزایش تولید متابولیتهای باکتریایی ( اسیدهای چرب فرار ) می شود. این موضوع مرتبط با افزایش اندازه پرزهای روده ای می باشد که منجر به بهبود هضم و جذب می گردد
5-افزایش جذب انرژی و پروتئین: افزایش در جذب و ذخیره مواد معدنی خصوصا کلسیم و فسفر
6-تقویت و بهبود سیستم ایمنی: جوجه هایی که در جیره آنها پری بیوتیک استفاده می شود دارای افزایش چشمگیری در ایمونوگلوبین در دئودونوم خود در هنگام مواجهه با عفونت هستند.
7-اثر پری بیوتیک ها در مهار باکتری سالمونلا: در جوجه های جوان میکروفلور به طور کامل توسعه نیافته و توان مقابله با باکتری های بیماری زا را ندارد، پری بیوتیک موجب توسعه میکروفلور روده به سمت باکتری های مفید و نیز مانع از رشد باکتری های مضر همچون سالمونلا می گردد.
8-تداوم در افزایش وزن به هنگام استرس: پری بیوتیک ها علاوه بر مورد فوق موجب افزایش توسعه روده و باکتری های مفید در هنگام استرس و بروز کوکسیدیوز می گردد
9-کاهش سندرم آسیت: آزمایشات اخیر نشان داده پری بیوتیک به صورت معنی داری موجب کاهش سندرم آسیت در جوجه های گوشتی شده است احتمالا پری بیوتیک موجب کاهش مصرف اکسیژن بیشتری برای سایر بافتها در دسترس است
10-بوسیله افزایش میکروارگانیسم های مفید عملکرد رشد را بهبود می دهند.
11-نوع لاکتوسوکروز در جیره طیور باعث کاهش آمونیاک محیطی می شود.
12-با توجه به گرانی مواد حاوی پروتئین در جیره طیور گوشتی استفاده از پری بیوتیک ها، افزایش وزن بدن در اوایل پرورش در جیره های کم پروتئین را به همراه خواهد داشت.
13-بهبود ضریب تبدیل غذایی و بالا بودن سرعت رشد در جیره غذایی حاوی پری بیوتیک ( فرماکتو ).
14-بهبود خوراک مصرفی در بوقلمون و جوجه گوشتی را به همراه خواهد داشت.
15-مصرف پری بیوتیک های از نوع الیگوفروکتوز در جیره خروس های گوشتی باعث سنگین تر شدن جوجه ها بهبود بازده لاشه و کاهش درصد چربی بطنی می شود.
16-کمبود تلفات، بهبود لاشه پرکنده، کاهش آلودگی لاشه، کاهش سالمونیا
17-بهبود قابلیت هضم مواد الی و بهبود جذب مواد معدنی
18-افزایش تولید اسیدهای چرب فرار، افزایش سنتز ویتامین ب، کاهش کلسترول
نقش پری بیوتیک ها در بازار پسندی گوشت جوجه های گوشتی
تحقیقات انجام شده در مورد ژنتیک، تغذیه و مدیریت طیور برای بهبود وزن و صفات مربوط به لاشه رشد سریع طیور گوشتی را در سالهای اخیر در پی داشته است اما افزایش کمی در این امر کاهش کیفی گوشت را به دلیل افزایش تولید چربی لاشه در پی خواهد داشت. امروزه توجه خاصی به تست محرک های رشدی می شود که می توانند متابولیسم بدن را تغییر دهند زیرا سازمان بهداشت جهانی افزایش چربی لاشه را برای بدن نامطلوب و مضر دانسته و از آن به عنوان عامل مستعد کننده بیماری در انسان و خود حیوان عنوان کرده است. امروزه مصرف کننده گان به این مطالب پی برده اند که گوشت کم چربی را ترجیح می دهند. برای پرورش دهندگان افزایش چربی در جوجه گوشتی و سایر دام ها نوعی اصراف از لحاظ اقتصادی می باشد زیرا چربی اضافی در طی مراحل آماده سازی گوشت دور ریخته می شود و لاشه مصرفی کمتر بدست خواهد آمد.
از میان محرک های رشد پری بیوتیک ها ( از نوع فروکتانها، مانان الیگوساکارید ) بخاطر کاهش چربی حفره بطنی و همچنین کلسترول گوشت، LDL، HDL و کلسترول تخم مرغ از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
تاثیر پروبیوتیک ها در شرایط کمبود اکسیژن
جوجه های گوشتی در سالهای اخیر برای رشد سریع و بهبود ضریب تبدیل اصلاح شده اند امروزه برخلاف سال 1950 که جوجه های گوشتی در 14 هفتگی کشتار می شدند در 6 هفتگی کشتار می شوند. متاسفانه برخی اوقات ظرفیت ششهای جوجه های گوشتی قادر به رساندن اکسیژن کافی برای رشد سریع نمی باشد و بیماری آسیت را در پی خواهد داشت با توجه به اینکه دستگاه گوارش یکی از اصلی ترین بخش های مصرف کننده های اکسیژن است لذا افزودنی هایی که بتوانند بازده عمومی دستگاه گوارش را بهبود دهند در کاهش آسیت می تواند مفید باشد. نتایج نشان می دهد که مصرف پری بیوتیک ها در جوجه گوشتی باعث کاهش بیماری آسیت در شرایط کمبود اکسیژن ایفا کرده است. بنابراین محققین برای پرورش دهندگان جوجه گوشتی که قطعه جوجه زیادی در سالن نگهداری می کنند استفاده از پری بیوتیک ها توصیه می کنند.
برخی اثرات پری بیوتیک ها بر سلامت انسان
امروزه تحقیق در زمینه تولید فرآورده های پروبیوتیک به علت خواص تغذیه ای و درمانی روند رو به رشدی را دنبال می کند و تلاش برای قرار دادن مستمر پری بیوتیک ها در رژِیم غذائی روزانه افراد صورت می گیرد.
1.کاهش یبوست
2.تاثیر بر کاهش چربی خون
3.تاثیر بر روی بیماری های التهابی
4.تاثیر بر جذب عناصر مفید
5.تاثیر در کاهش سرطان
امید است:
با توجه به کارهای تحقیقاتی و کاربردی زیادی که در مورد استفاده از پری بیوتیک ها در کشور ژاپن، اروپا، ایالات متحده آمریکا صورت گرفته و موفق آمیز بوده است امید است که در کشور ما نیز با توجه به اهمیت مصرف آنها در جوجه گوشتی، مورد توجه ویژه پرورش دهندگان قرار گیرد.
تهیه و تدوین:
پری بیوتیک چیست؟
پری بیوتیک ها طبق تعریف رسمی در سال 1995 به کربوئیدراتهای غیرقابل هضمی (بتا 1 و 3 گلوکان و مانان الیگوساکاریدها) اطلاق می شود که بوسیله میزبان هضم نمی شوند اما از طریق تحریک انتخابی، رشد و یا فعال نمودن یک یا تعداد محدودی از باکتری ها در دستگاه گوارش که عمدتا تولید کننده اسیدهای چرب با زنجیره کوتاهند، اثرات مثبت بر روی میزبان می گذارند. از پری بیوتیک های می توان به اینولین، صمغ های فیبری، رافتیلین، پیرودکسترین، زایلان، استاکیوز، مالتودکسترین، لاکتیلول، اینولین، گزیلواولیگوساکارید، لاکتو سو کروز، رافیتلوز، لاکتولوز و فروکتوالیگوساکارید اشاره کرد. به ترکیب پروبیوتیک و پری بیوتیک، سین بیوتیک می گویند.
تغییر در ترکیب میکروفلورهای روده ای بوسیله پری بیوتیک ها باعث غالب شدن باکتری های که پتانسیل تحریک رشد را دارند می شود مانند لاکتوباسیلوس ها. در انسان بیش از 88 درصد پری بیوتیک ها به سکوم می رسند. فروکتان های اینولین تنها پروبیوتیک های هستند که به عنوان اجزای غذای عامل معرفی می شوند و شامل اینولین طبیعی، اینولین تجزیه شده با آنزیم یا الیگوساکارید و فرکتوالیگو ساکارید سنتتیک می باشند. عمل اصلی پری بیوتیک ها تحریک فعالیت پروبیوتیک ها و افزایش اثرات سودمند آنها ست. در مورد تحریک افزایش میکروارگانیسم ها مفید پری بیوتیک ها بایستی بوسیله ارگانیسم های مفید دستگاه گوارش و همچنین پروبیوتیک ها مورد استفاده و مورد تخمیر قرار گیرند.
انواع افزودنی های غذایی
1-افزودنی هایی که استحکام، عمل آوری و خاصیت خوراک را تحت تاثیر قرار می دهندشامل: ضد قارچ ها، آنتی اکسیدانها و پلت چسبان ها می باشند.
2-افزودنی هایی که رشد بازده غذایی، متابولیسم و عملکرد حیوان را تحت تاثیر قرار می دهند که یکی از مهمترین این افزودنی ها پری بیوتیک ها هستند که بوسیله تحریک انتخابی رشد و یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری ها در کولون برای حیوان میزبان مفید واقع می شوند.
3-افزودنی هایی که سلامت حیوان را تغییر می دهند. مانند داروها.
4-افزودنی هایی که ذائقه مصرف کننده را تحت تاثیر قرار می دهند مانند گزانتوفیل ها.
امروزه مرغداران در معرض انتخاب بسیاری از افزودنی ها قرار گرفته اند که توسط شرکت های سازنده توصیه شده است. ولی اثرات استفاده از آنها و همچنین توجیه اقتصادی مصرف این افزودنی ها برای مرغداران به خوبی روشن نیست که دلیل اصلی در این امر عدم شناخت کافی از اثر این افزودنی ها می باشد. اغلب پری بیوتیک ها باعث بهبود عملکردی، بهبود سیستم ایمنی، بهبود کارایی هضم در روده، و بهبود هضم پروتئینی در روده می شوند. همچنین اثر پری بیوتیک ها زمانی اشکار می شود که حیوان در معرض کمبود ماده غذایی باشد.
نکته اساسی در مورد پری بیوتیک ها این است که بایستی به مقدار جزئی در جیره استفاده گردد تا فرمول جیره هایی که بر اساس مقدار انرژی و پروتئین تنظیم شده اند بر هم نخورد. برای جلوگیری از رسوب پری بیوتیک های استفاده شده از نوع نوشیدنی، باید این مواد به صورت کامل در آب حل شوند. اصلی ترین الیگوساکاریدهای پریب یوتیکی لاکتوسوکروز، گالاکتوالیگوساکاریدها، گلوکوالیگوساکاریدها، مانان الیگوساکاریدها و فروکتوالیگوساکاریدها می باشند.
نحوه عمل پری بیوتیک ها
جوجه های جوان نسبت به تهاجم عوامل بیماری زاد بسیار آسیب پذیر می باشند پس باید هر چه سریعتر جمعیت میکروارگانیسم های مفید در سیستم گوارشی آنها شکل بگیرد. پری بیوتیک ها ظرفیت بالایی در تعدیل کلنی های میکروبی روده و نیز کاهش کلنی سازی باکتری های بیماری زای روده دارند. پری بیوتیک ها با اتصال به گیرنده ها اجازه ایجاد کلنی را به باکتری های بیماری زا نداده و آنها را از حفره روده خارج می کنند. پری بیوتیک ها، سوبسترایی برای استفاده انتخابی باکتری های همزیست روده محسوب می گردد و این امر موجب کاهش باکتری های نامطلوبی مثل کلستریدیاهای مولد سم، باکتری های پروتئولیتیک و ای کولای میگردد. اثر اصلی پری بیوتیک ها، تخمیر انتخابی می باشد. به این ترتیب باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه در سکوم افزایش یافته و موجب کاهش pH مجرای گوارشی می گردند. این اثر پری بیوتیک های تخمیری بطور مستقیم بر روی میکروارگانیسم های حساس به اسیدهای آلی، اثر ضدمیکروبی نیز دارند.
خصوصیات پری بیوتیک ها
1-توسط آنزیم غیرقابل هضم باشند
2-به وسیله نسوج و بافتها غیرقابل جذب باشند
3-موجب توسعه و رشد انتخابی یک یا تعداد محدودی از باکتری های سودمند شوند
4-موجب تغییر و اصلاح سودمند باکتری های روده روی فعالیت آنها شوند.
پری بیوتیک ها اثرات مثبت خود را به دو شیوه اعمال می کنند.
1-توسط آنزیم های میزبان هضم نگردند ولی توسط باکتری های سودمند تخمیر شده و موجب تقویت آنها برای رقابت در محیط می شوند.
2-اختلال در اتصال باکتری های مضربه روده و تغییر در جمعیت میکروبی را به همراه خواهند داشت. این عمل را می توان با اضافه کردن ترکیبات حاوی مانوز به جیره تقویت بخشید.
تاثیرات مفید استفاده از پری بیوتیک ها در جوجه گوشتی
تحقیقات زیادی توسط محققان در مورد اثرات پری بیوتیک ها و اثرات آنها بر روی حیوانات مختلف صورت گرفته است برخی گزارشات حاکی از آن است که استفاده از پری بیوتیک ها می تواند
1-افزایش یکنواختی گله: جوجه هایی که در جیره روزانه خود پری بیوتیک مصرف می نمایند دارای یکنواختی بیشتری نسبت به گروه هی دیگر هستند.
2-کاهش سرعت عبور مواد خوراکی پروبیوتیک ها موجب کاهش سرعت عبور مواد خوراکی در لوله گوارشی می شود که این امر می تواند به هضم و جذب بیشتر مواد خوراکی کمک نماید.
3-حذف رقابتی: پری بیوتیک ها غذایی مناسب برای باکتری ههای مفید روده است و موجب برتری جمعیت میکروبی مفید روده می گردد بطوریکه جایگزینی آنها در روده موجب از بین رفتن یا کاهش باکتری های بیماری زا در روده می شود.
4-توسعه پرزهای روده ای، افزایش طول روده در جوجه و اصلاح باکتری های روده: افزودن پری بیوتیک ها به جیره موجب بهبود فعالیت لوله گوارشی می گردد که این امر منجر به افزایش تولید متابولیتهای باکتریایی ( اسیدهای چرب فرار ) می شود. این موضوع مرتبط با افزایش اندازه پرزهای روده ای می باشد که منجر به بهبود هضم و جذب می گردد
5-افزایش جذب انرژی و پروتئین: افزایش در جذب و ذخیره مواد معدنی خصوصا کلسیم و فسفر
6-تقویت و بهبود سیستم ایمنی: جوجه هایی که در جیره آنها پری بیوتیک استفاده می شود دارای افزایش چشمگیری در ایمونوگلوبین در دئودونوم خود در هنگام مواجهه با عفونت هستند.
7-اثر پری بیوتیک ها در مهار باکتری سالمونلا: در جوجه های جوان میکروفلور به طور کامل توسعه نیافته و توان مقابله با باکتری های بیماری زا را ندارد، پری بیوتیک موجب توسعه میکروفلور روده به سمت باکتری های مفید و نیز مانع از رشد باکتری های مضر همچون سالمونلا می گردد.
8-تداوم در افزایش وزن به هنگام استرس: پری بیوتیک ها علاوه بر مورد فوق موجب افزایش توسعه روده و باکتری های مفید در هنگام استرس و بروز کوکسیدیوز می گردد
9-کاهش سندرم آسیت: آزمایشات اخیر نشان داده پری بیوتیک به صورت معنی داری موجب کاهش سندرم آسیت در جوجه های گوشتی شده است احتمالا پری بیوتیک موجب کاهش مصرف اکسیژن بیشتری برای سایر بافتها در دسترس است
10-بوسیله افزایش میکروارگانیسم های مفید عملکرد رشد را بهبود می دهند.
11-نوع لاکتوسوکروز در جیره طیور باعث کاهش آمونیاک محیطی می شود.
12-با توجه به گرانی مواد حاوی پروتئین در جیره طیور گوشتی استفاده از پری بیوتیک ها، افزایش وزن بدن در اوایل پرورش در جیره های کم پروتئین را به همراه خواهد داشت.
13-بهبود ضریب تبدیل غذایی و بالا بودن سرعت رشد در جیره غذایی حاوی پری بیوتیک ( فرماکتو ).
14-بهبود خوراک مصرفی در بوقلمون و جوجه گوشتی را به همراه خواهد داشت.
15-مصرف پری بیوتیک های از نوع الیگوفروکتوز در جیره خروس های گوشتی باعث سنگین تر شدن جوجه ها بهبود بازده لاشه و کاهش درصد چربی بطنی می شود.
16-کمبود تلفات، بهبود لاشه پرکنده، کاهش آلودگی لاشه، کاهش سالمونیا
17-بهبود قابلیت هضم مواد الی و بهبود جذب مواد معدنی
18-افزایش تولید اسیدهای چرب فرار، افزایش سنتز ویتامین ب، کاهش کلسترول
نقش پری بیوتیک ها در بازار پسندی گوشت جوجه های گوشتی
تحقیقات انجام شده در مورد ژنتیک، تغذیه و مدیریت طیور برای بهبود وزن و صفات مربوط به لاشه رشد سریع طیور گوشتی را در سالهای اخیر در پی داشته است اما افزایش کمی در این امر کاهش کیفی گوشت را به دلیل افزایش تولید چربی لاشه در پی خواهد داشت. امروزه توجه خاصی به تست محرک های رشدی می شود که می توانند متابولیسم بدن را تغییر دهند زیرا سازمان بهداشت جهانی افزایش چربی لاشه را برای بدن نامطلوب و مضر دانسته و از آن به عنوان عامل مستعد کننده بیماری در انسان و خود حیوان عنوان کرده است. امروزه مصرف کننده گان به این مطالب پی برده اند که گوشت کم چربی را ترجیح می دهند. برای پرورش دهندگان افزایش چربی در جوجه گوشتی و سایر دام ها نوعی اصراف از لحاظ اقتصادی می باشد زیرا چربی اضافی در طی مراحل آماده سازی گوشت دور ریخته می شود و لاشه مصرفی کمتر بدست خواهد آمد.
از میان محرک های رشد پری بیوتیک ها ( از نوع فروکتانها، مانان الیگوساکارید ) بخاطر کاهش چربی حفره بطنی و همچنین کلسترول گوشت، LDL، HDL و کلسترول تخم مرغ از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
تاثیر پروبیوتیک ها در شرایط کمبود اکسیژن
جوجه های گوشتی در سالهای اخیر برای رشد سریع و بهبود ضریب تبدیل اصلاح شده اند امروزه برخلاف سال 1950 که جوجه های گوشتی در 14 هفتگی کشتار می شدند در 6 هفتگی کشتار می شوند. متاسفانه برخی اوقات ظرفیت ششهای جوجه های گوشتی قادر به رساندن اکسیژن کافی برای رشد سریع نمی باشد و بیماری آسیت را در پی خواهد داشت با توجه به اینکه دستگاه گوارش یکی از اصلی ترین بخش های مصرف کننده های اکسیژن است لذا افزودنی هایی که بتوانند بازده عمومی دستگاه گوارش را بهبود دهند در کاهش آسیت می تواند مفید باشد. نتایج نشان می دهد که مصرف پری بیوتیک ها در جوجه گوشتی باعث کاهش بیماری آسیت در شرایط کمبود اکسیژن ایفا کرده است. بنابراین محققین برای پرورش دهندگان جوجه گوشتی که قطعه جوجه زیادی در سالن نگهداری می کنند استفاده از پری بیوتیک ها توصیه می کنند.
برخی اثرات پری بیوتیک ها بر سلامت انسان
امروزه تحقیق در زمینه تولید فرآورده های پروبیوتیک به علت خواص تغذیه ای و درمانی روند رو به رشدی را دنبال می کند و تلاش برای قرار دادن مستمر پری بیوتیک ها در رژِیم غذائی روزانه افراد صورت می گیرد.
1.کاهش یبوست
2.تاثیر بر کاهش چربی خون
3.تاثیر بر روی بیماری های التهابی
4.تاثیر بر جذب عناصر مفید
5.تاثیر در کاهش سرطان
امید است:
با توجه به کارهای تحقیقاتی و کاربردی زیادی که در مورد استفاده از پری بیوتیک ها در کشور ژاپن، اروپا، ایالات متحده آمریکا صورت گرفته و موفق آمیز بوده است امید است که در کشور ما نیز با توجه به اهمیت مصرف آنها در جوجه گوشتی، مورد توجه ویژه پرورش دهندگان قرار گیرد.
تهیه و تدوین:
سعادت صادقی – دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم دامی دانشگاه تبریز
سید عباس رافت – استادیار گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
پریناز قدیمی شاهسوار – دانشجوی کارشناسی علوم دامی دانشگاه تبریز
سید عباس رافت – استادیار گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
پریناز قدیمی شاهسوار – دانشجوی کارشناسی علوم دامی دانشگاه تبریز
