گوسفند یکى از قدیمىترین حیواناتى است که توسط بشر اهلى شده است ، تاریخ اهلى کردن گوسفند را در حدود 10-8 هزار سال قبل از میلاد مسیح و در آسیاى میانه و چین ذکر کردهاند.
برخى از مورخان عقیده دارند که آریائىها از اولین اقوامى بودند که موفق به اهلى کردن گوسفند شدهاند کاوشهاى به عمل آمده در تپهٔ سیلک نزدیک کاشان وجود گوسفند در زمانهاى خیلى قدیم در ایران را تائید مىکند. بر اساس مدارک تاریخى بهدست آمده ، گوسفند قسمتى از نیازمندىهاى مردم بدوى و صحراگرد روزگار قدیم را از نظر پوست ، پشم ، گوشت و شیر تأمین مىکرده است.
داشتن غریزهٔ زندگى به حالت گروهى اهلى و سهولت کنترل این حیوان کار انسان را در اهلى کردن آن آسانتر کرده است. جثهٔ کوچک ، قابلیت رام شدن و بهرهاى که دارد باعث شده است که نظر انسان به این حیوان جلب و به اهلى کردن و بعد از آن به اصلاح آن اقدامات جدى بهعمل آورد.
گوسفند پس از اهلى شدن در تمام نقاط مختلف دنیا پخش شده است. با توجه به اینکه گوسفند اهلى شده در نقاط مختلف با هدفهاى گوناگون و در شرایط اقلیمى متفاوت مورد اصلاح قرار گرفته است ، در نتیجه این عوامل سبب شده است تغییرات قابل ملاحظهاى از نظر شکل ظاهری ، بزرگى و کوچکى جثه ، نوع و کیفیت تولیدات آن بهوجود آید. چنانچه در حال حاضر بیش از دویست نوع نژاد مشخص از گوسفند در نقاط مختلف دنیا وجود دارد که چنین تنوع نژادى در سایر حیوانات کمتر دیده مىشود.
از خصوصیات خوب این حیوان مقاومت آن در مقابل تغییرات شرایط مختلف جغرافیائى است که حیوان توانسته است خود را با محیطهاى مختلف تطبیق بدهد. در محیط با حرارت زیاد معمولاً پوشش بدن یا به شکل پشم ضخیم مانند نژاد ایرانى و یا مثل مرینوس داراى پشم بسیار ظریف است.
اگر پشم ضخیم و خشن باشد تارها از هم جدا بوده و عمل تعریف به خوبى انجام مىگیرد و بدن را سرد مىکند؛ بهعبارت دیگر ، وزش نسیم تا سطح پوست از لابلاى پشم عبور کرده و باعث تبخیر پوستى مىشود. در مواردى که پشم کاملاً ظریف و به هم فشرده باشد ، اولاً انرژى حرارتى در اثر تابش خورشید را دفع مىکند و در ثانى مانند عایقى مانع از تبادل حرارت از خارج به داخل بدن مىگردد. با توجه به این امر اینگونه پوششها کاملاً در محیط گرم سبب مقاومت حیوان در برابر گرما مىگردد.
در محیطهاى سرد جثهٔ گوسفند در شتر بوده و نسبت سطح به حجم کمتر است و در نتیجه حرارت بدن کمتر دفع مىگردد.
برخى از مورخان عقیده دارند که آریائىها از اولین اقوامى بودند که موفق به اهلى کردن گوسفند شدهاند کاوشهاى به عمل آمده در تپهٔ سیلک نزدیک کاشان وجود گوسفند در زمانهاى خیلى قدیم در ایران را تائید مىکند. بر اساس مدارک تاریخى بهدست آمده ، گوسفند قسمتى از نیازمندىهاى مردم بدوى و صحراگرد روزگار قدیم را از نظر پوست ، پشم ، گوشت و شیر تأمین مىکرده است.
داشتن غریزهٔ زندگى به حالت گروهى اهلى و سهولت کنترل این حیوان کار انسان را در اهلى کردن آن آسانتر کرده است. جثهٔ کوچک ، قابلیت رام شدن و بهرهاى که دارد باعث شده است که نظر انسان به این حیوان جلب و به اهلى کردن و بعد از آن به اصلاح آن اقدامات جدى بهعمل آورد.
گوسفند پس از اهلى شدن در تمام نقاط مختلف دنیا پخش شده است. با توجه به اینکه گوسفند اهلى شده در نقاط مختلف با هدفهاى گوناگون و در شرایط اقلیمى متفاوت مورد اصلاح قرار گرفته است ، در نتیجه این عوامل سبب شده است تغییرات قابل ملاحظهاى از نظر شکل ظاهری ، بزرگى و کوچکى جثه ، نوع و کیفیت تولیدات آن بهوجود آید. چنانچه در حال حاضر بیش از دویست نوع نژاد مشخص از گوسفند در نقاط مختلف دنیا وجود دارد که چنین تنوع نژادى در سایر حیوانات کمتر دیده مىشود.
از خصوصیات خوب این حیوان مقاومت آن در مقابل تغییرات شرایط مختلف جغرافیائى است که حیوان توانسته است خود را با محیطهاى مختلف تطبیق بدهد. در محیط با حرارت زیاد معمولاً پوشش بدن یا به شکل پشم ضخیم مانند نژاد ایرانى و یا مثل مرینوس داراى پشم بسیار ظریف است.
اگر پشم ضخیم و خشن باشد تارها از هم جدا بوده و عمل تعریف به خوبى انجام مىگیرد و بدن را سرد مىکند؛ بهعبارت دیگر ، وزش نسیم تا سطح پوست از لابلاى پشم عبور کرده و باعث تبخیر پوستى مىشود. در مواردى که پشم کاملاً ظریف و به هم فشرده باشد ، اولاً انرژى حرارتى در اثر تابش خورشید را دفع مىکند و در ثانى مانند عایقى مانع از تبادل حرارت از خارج به داخل بدن مىگردد. با توجه به این امر اینگونه پوششها کاملاً در محیط گرم سبب مقاومت حیوان در برابر گرما مىگردد.
در محیطهاى سرد جثهٔ گوسفند در شتر بوده و نسبت سطح به حجم کمتر است و در نتیجه حرارت بدن کمتر دفع مىگردد.
مزایاى پرورش گوسفند:
در مقایسه با سایر دامهاى اهلى پرورش گوسفند داراى مزایائى بهشرح زیر است:
۱. پشم و بره حاصل از گوسفند را مىتوان در تمام طول سال فروخت.
۲. براى شروع به گوسفنددارى به سرمایهٔ کمى نیاز است.
۳. گوسفند به تأسسیات کمتر و ارزان قیمتى نیاز دارد.
۴. در مقایسه با سایر حیوانات به جیرهٔ نگهدارى کمترى احتیاج دارد و بیشتر غذاى دریافتى را صرف تولید و رشد و نمو مىکند.
۵. گوسفند اکثراً از مراتعى استفاده مىکند که براى حیوانات دیگر کمتر قابل استفاده است.
۶. عادت گوسفند از نظر دفع فضولات ، بهویژه در نقاط مترفع چراگاه و یا مرتع از نظر تقویت خاک قسمتهاى نامبرده حائز اهمیت است.
معایب پرورش گوسفند:
۱.حیوانات مهاجم مثل گرگ بهراحتى مىتوانند به گوسفند حمله کنند.
۲. در مقایسه با سایر دامها گوسفند به انگلهاى داخلى خیلى حساس است.
۳. گوسفند در مقابل بیمارىها مقاومت چندانى ندارد.
۴. بهعلت تولید الیاف مصنوعی، قیمت پشم حاصل از گوسفند خیلى متغیر است.
ارسال کننده نامشخص