چکیده:
این مطالعه جهت تعیین اثرات بی کربنات سدیم افزوده شده به جیره بر تولید و کیفیت تخم مرغ در طول اواخر دوره تخمگذاری انجام شد. مرغان تخمگذار هایسکس براون(Hisex Brown) با سن 45 هفته بر اساس محل قفس گروه بندی شده و بطور تصادفی برای دریافت یکی از چهار جیره غذایی حاوی 0، 0.1 ، 0.2 یا 0.4 درصدجوش شیرین یه مدت 75 روز طراحی شدند. هر جیره (تیمار ) در 6 گروه تکرار شد و هر گروه شامل 2 قفس با 10 قطعه مرغ بود. پارامتر های مصرف خوراک(FI) و تولید تخم مرغ(EP) بطور روزانه ثبت شدند و وزن تخم مرغ(EW) هر هفته دو بار اندازه گیری شد. هر 25 روز یک بار یک نمونه 12 تخم مرغی از هر گروه (تکرار ) بطور تصادفی برای اندازه گیری وزن مخصوص(SG)، شاخص شکل (SI)، سختی پوسته(SS)، ضخامت پوسته(ST)، رنگ زرده(YC)،شاخص سفیده(AI)، شاخص زرده(YC) و واحد هاف (HU) جمع آوری شد. میزان تلفات(MR)و ضریب نسبت تبدیل غذایی(FCR) مرغانی که به آنها جیره های آزمایشی حاوی جوش شیرین داده شد نسبت به گروه شاهد( صفر درصد بیکربنات ) پایین تر بودند ؛ در حالیکه FI, EP و EW آنها بیشتر از گروه شاهد بود. با این حال ، با افزایش سطح بی کربنات سدیم جیره، میزان تلفات و ضریب تبدیل غذایی بطور خطی کاهش یافت و تولید و وزن تخم مرغ بطور خطی افزایش یافت و مصرف خوراک نیز بطور کوادراتیک(چهار برابر) افزایش یافت.وزن مخصوص و شاخص زرده تخم مرغ مرغان تخمگذاری که از جیره های آزمایشی حاوی بیکربنات استفاده کردند نسبت به گروه شاهد پایین تر بود. جیره های آزمایشی تاثیری بر SI, SS,ST, YC, AI و HU نگذاشت. با این حال، SG و YI بطور خطی کاهش یافت و AI بطور خطی با افزایش سطوح بیکربنات در جیره افزایش یافت. در پایان، افزایش سطح بیکربنات سدیم در جیره اثر مثبتی بر عملکرد تولید داشت و باعث تغییر در کیفیت لایه ی داخلی تخم مرغ شد ، اما باعث بهبود کیفیت پوسته در طول اواخر دوره تخمگذاری مرغ نشد.
مقدمه:
میزان تولید و وزن تخم مرغ با افزایش سن بترتیب کاهش و افزایش می یابد(Al Bustany &Elwinger, Summers &Leeson).کیفیت و ترکیب تخم مرغ نیز مطابق با سطح تولید و افزایش سن مرغ تغییر می کند. با افزایش سن نسبت زرده افزایش می یابد، در حالیکه نسبت سفیده و ضخامت پوسته کاهش می یابد(Akbar و همکاران ، 1983؛ Fletcher و همکاران، 1983). علیرغم نداشتن تفاوت در ضریب تبدیل غذایی، تخم مرغ های مرغان تخمگذار با وزن پوسته سنگین نسبت به تخم مرغ های مرغان تخمگذار با وزن پوسته سبک، سنگین تر و وزن پوسته و وزن مخصوص بیشتری داشتند (Abdullak و همکاران، 1994). فراوانی تخم مرغ های آلوده، ممکن است از 7 تا 11 درصد در طول تخمگذاری، مراحل جمع آوری و بسته بندی تخم مرغ افزایش یابد. هم ضخامت و هم سختی پوسته با افزایش سن مرغ کاهش می یابد (Carnarius و همکاران، 1996؛ De Ketelaere و همکاران، 2002 )، زیرا نیاز به ذخیره کلسیم برای ساخت پوسته با کمبود مواجه می شود(Roland ،1979 ، 1980 ). مطالعات فراوانی به توضیح تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در طول یک سیکل تخمگذاری متمرکز شده است. اگر چه کلسیم و فسفر دو ماده معدنی اصلی پر نیاز در تشکیل استخوان (Frost & Roland؛ 1991) هستند، با این وجود، مقاومت یا ضعف پوسته تخم مرغ بطور مستقیم بیشتر مربوط به فعالیت آنزیم کربونیک آنهیدراز است تا Ca+2- ATP ase و پروتئین باند شده به کلسیم در غده ی پوسته(Balnave و همکاران؛ 1992) و غلظت کلسیم سرم خون(Lennards و همکاران؛ 1981).
در طول تشکیل پوسته، غلظت های لاکتات و پیرووات پلاسما و فشار CO2 بسرعت افزایش می یابد و تغییرات اندکی در غلظت بی کربنات بوجود می آید، گاز ها و اسمولالیته خون و غلظت های سدیم و کلر کاهش می یابد و غلظت گلوکز، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در مایع ادراری افزایش می یابد(Arad و همکاران، 1989). درمرغان تخمگذاری که تخم مرغ های بدون پوسته دارند، مشخص شده است که دچار کمبود اکسیژن (هیپوکسیا) و دی اکسید کربن (هیپوکاپنیا) هستند و دارای غلظت بیکربنات پلاسما افزایش یافته از منابع کلیوی نه از پوسته تخم مرغ در طول تشکیل پوسته هستند (Rowlett & Simkiss, 1989). در یک مطالعه ی رادیو ایزوتوپ، Cipera در سال 1980 نشان داد که فعالیت C14 در پوسته ،زرده و سفیده، 1، 2 و 4 روز پس از تزریق کلسیم radiolabelled ظاهر شد. با این حال، کربنات باعث بیشترین فعالیت کربن 14 در پوسته، اسید های آمینه( گلایسین و لوسین) در سفیده و گلوکز و پالمیتات در زرده بترتیب شد.
بعلاوه افزودن مواد معدنی ماکرو و میکرو ( پر نیاز و کم نیاز )، نمک و ویتامین D ، تغییر توازن اسید – باز بدن بوسیله ی افزودن بیکربنات سدیم به جیره (Balnave & Muheereza, 1997;Davison & wideman,1992; Grizzle et al, 1992 ) روش های متداولی برای بهبود عملکرد تخمگذاری و کیفیت تخم مرغ هستند. در مورد آلکالوزیس، کاهش غلظت کلسیم یونیزه سرم خوناثرات منفی بر تشکیل پوسته می گذارد(Odom و همکاران، 1986). همچنین، حلالیت پایین تر کلسیم جیره میزان عبور آهسته تر آن، تشکیل پوسته تخم مرغ را محدود می کند(Gordon & Roland, 1997 ). متابولیسم کلسیم اسکلت و ادرارتاثیری بر کیفیت پوسته تخم مرغ نمی گذارد(Buss et al., 1980;Buss & Guyer,1984). اگرچه اثرات افزودن بی کربنات سدیم به جیره بر وضعیت تعدل اسید – باز بدن و عملکرد تولید در طول دوره پیک تولید بطور زیادی در مرغان تخمگذار بررسی شده است ، اما اطلاعات زیادی در مورد تاثیر بیکربنات سدیم در اواخر دوره تخمگذاری وجود ندارد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات افزایش سطوح بیکربنات سدیم به جیره مرغان تخمگذار بر عملکرد تولید و پارامتر های کیفیت تخم مرغ در اواخر دوره تخمگذاری بود.
مواد و روش ها:
پرنده، جیره و مدیریت: کمیته نظام تحقیقات دام وطیور دانشگاه اتاترک ترکیه این پروتوکل آزمایشی را تایید کرد. 240 مرغ تخمگذار سویه ی هایسکس براون در 54 هفتگی با یکنواختی 94% ( تعداد مرغ های توزین شده بین 1/1 – 9/0 درصد میانگین وزن بدن بود ) از مزرعه تحقیقاتی دانشگاه انتخاب شدند. مرغ ها بر اساس محل قفس ها ( cm46*46*50) گروه بندی شده و سپس بطور تصادفی برای دریافت یکی از چهار جیره غذایی آزمایشی ( جیره های با انرژی و پروتیین یکسان ) حاوی 0، 0.1 ، 0.2
