ضریب تبدیل غذائی مهمترین معیار اقتصادی در ارزیابی سود آوری گله های پرورش جوجه های گوشتی می باشد،امروزه تولید کنندگان موفق آنهائی هستند،که گامهای اساسی در راه بهبود این ضریب غذائی را برداشته اند ، چرا که مستقیماٌ در کاهش هزینه ها ،که مهمترین آنها در واحد های پرورشی جوجه های گوشتی ،هزینه خوراک می باشد،دخیل است.
عوامل مختلفی در روی ضریب تبدیل غذائی در جوجه های گوشتی موثر می باشند،که در زیر به پاره ای از آنها اشاره می شود:
درجه حرارت سالن
شاید مهمترین عامل تاثیر گذار روی ضریب تبدیل غذائی در جوجه های گوشتی ،درجه حرارت محیطی می باشد.جوجه ها حیوانات خونگرم بوده و علی رغم تغییر درجه حرارت محیط اطراف ،درجه حرارت بدن آنها،ثابت باقی می ماند.و جوجه ها به همین علت علاقه مندند که کمترین تغییر در حرارت محیطی شان را داشته باشند.
در حرارت های پائین ،جوجه ها جهت تامین حرارت بدن خود ،ناگزیر به استفاده از مواد مغذی مصرفی هستند،که این دارای تاثیر سوئی در روی ضریب تبدیل غذائی می باشد.لذا بجهت کسب سود اقتصادی ،باید درجه حرارت متناسبی را در سالن برقرار کرد.،بعبارتی دیگرنگهداری جوجه ها در آسایش حرارتی ،از طریق جلو گیری از مصرف مواد انرزی زا ،بمنظور تولید حرارت بهبود قابل توجهی در ضریب تبدیل غذای حاصل می شود.
نظیر درجه حرارت های پائین ،درجه حرارت های بالا نیز دارای تاثیرات سوئی در روی ضریب تبدیل غذائی جوجه های گوشتی می باشد،چرا که در این شرایط نیز جوجه ها مجبورند،مقداری از انرژی غذائی خود را از طریق مکانیسم های بیولوژیکی صرف سرد کردن بدن خود نمائید،همان چیزیکه در درجه حرارت های پائین اتفاق می افتد.
کیفیت جیره های غذائی مصرفی
سویه های جد ید جوجه های گوشتی برای رشد سریع و اشتهای بالا انتخاب شده اند.اساس بیولوژیکی کنترل خوراک مصرفی در آنها کاملاٌ مشخص نیست.و نظریه اصلی در این خصوص عبارت از مصرف غذا تا حد سیر شدن و تامین انرژی مورد نیاز است.بنابراین جیره های غذائی مخصوصاٌ در مراحل آخر دوره پرورش اگر کیفیت خوبی نداشته باشند،می توانند تاثیرات سوئی در روی رشد و در نهایت ضریب تبدیل غذائی آنها از خود بجای گذارند.در خصوص اشتها به مصرف پروتئین جیره،،جوجه ها در این رابطه فعالیتی مشابه انرژی از خود نشان نمی دهند، و در جیره هائیکه کمبود پروتئین وجود دارد،با توجه به این موضوع ، تاثیرات سوء خود را در روی رشد و ضریب تبدیل غذائی می گذارد.اصولاٌ با مسن شدن ،جوجه ها فعالیت شان نیز کم می شود و آنها ترجیح می دهند،مدت زمان زیادی را به استراحت بپردازند، و از انرزی صرف شده ،برای انجام فعالیت های فیزیکی کاسته می شود.
اندازه ذرات غذائی در روی مقدار مصرف خوراک دارای تاثیرات خوبی است ،نشان داده شده است ،که با مسن شدن جوجه ها تمایل آنها به استفاده از غذاهای دارای اندازه غذائی بزرگتر، بیشتر می شود.ترکیبی از غذاهای پلت شده و آردی ،باعث می شود،تا آنها در هر نوبت غذائی ،مقدار خوراک بیشتری را مصرف بکنند.جرم حجمی غذا می تواند نشان دهنده ترکیب ایده آل نسبت اقلام خوراکی خرد شد و آردی در جیره های غذائی باشد،که بیشترین میزان این جرم حجمی در جیره های غذائی دوره رشد جوجه ها زمانی حاصل شد،که در آن 71 درصد اقلام غذائی خرد شده و 29 درصد اقلام خوراکی آرد شده بکار رفت.برای آخرین روزهای پرورشی جوجه ها این نسبت 65 درصد محاسبه گردید نشان داده شده است ،که میزان مواد مغذی مورد نیاز بازای هر گرم از وزن بدن با افزایش سن کاهش می یابد،جدول شماره 1 که از NRC سال 1994 اخذ شده است ،نشان دهنده این مطلب می باشد.
جدول 1 – خوراک مصرفی و تغییرات وزن در هفته های مختلف در جوجه های نر گوشتی
|
سن(روز) |
متوسط وزن بدن(گرم) |
تغییر وزن بدن(%) |
خوراک مصرفی هفتگی(گرم) |
خوراک مصرفی بازای هر گرم از وزن بدن(گرم) |
|
7-0 |
100 |
- |
135 |
35/1 |
|
14-8 |
264 |
100 |
290 |
10/1 |
|
21-15 |
531 |
55 |
487 |
92/0 |
|
28-22 |
886 |
39 |
704 |
79/0 |
|
35-29 |
1331 |
31 |
960 |
72/0 |
|
42-36 |
1832 |
22 |
1141 |
62/0 |
|
49-43 |
2339 |
16 |
1281 |
55/0 |
|
56-50 |
2834 |
12 |
1432 |
51/0 |
از لحاظ تاثیر اندازه فیزیکی ذرات در روی مصرف خوراک ،بهترین نتیجه را جیره حاوی 70 درصد اقلام غذائی خرد شده و 30 درصد آرد شده داده است.
آنچه که روشن است ،وجود عواملی که دارای تاثیرات سوئی در روی مصرف غذا می باشند،از این طریق میزان رشد را کاهش و موجبی خرابی ضریب تبدیل غذائی می شوند،و در نهایت باعث می شوند،که جوجه ها نتوانند پتانسیل های ژنتیکی خود را بروز دهند.
تلف شدن خوراک
پر کردذ زیاد از حد دانخوریها و یا ریختن خوراک در روی کارتن های مخصوص تغذیه در روزهای اول ،موجب تلف شدن بیشتر مواد خوراک و خرابی ضریب تبدیل غذائی می گردد.برای جلو گیری از این مسئله ،باید میزان کمتری غذا در دانخوریهای دستی ریخته و مدت حرکات دانخوریهای اتوماتیک را کم کرده و در عوض به تعداد این حرکات در واحد زمان افزود، که این باعث تحریک به مصرف زیاد توسط جوجه ها می گردد.و نیز آنها را به مصرف سریع غذا عادت می دهد.
نزدیکی بیش از حد دانخوریها به آبخوریها نیز در زمینه تلف شدن خوراک می تواند تاثیر گذار باشد.
تنظیم نشدن دقیق ارتفاع دانخوری با بزرگ شدن جوجه ها ،یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر تلفات خوراک محسوب می شود.
بیماریها و حذف از گله
سلامتی عمومی گله دارای تاثیر مثبتی در روی ضریب تبدیل غذائی می باشد.جوجه های مریض عملکرد خوبی را از خود نشان نمی دهند.لذا باید مرقب وقوع بیماریها در گله بوده و با اتخاذ تدابیری اولاٌ جلو بروز آنها را گرفت و در صورت وقوع در اولین فرصت به درمان و جلو گیری از انتشار آن با استفاده از ابزارها و راهکارهای مختلف اقدام کرد.
از واکسن ها و دارو ها به شکل صحیح استفاده شود،چرا که ،عدم استفاده مناسب از این ها موجب بروز واکنش های نامناسب در آنها شده و در نهایت رشد و ضریب تبدیل غذائی را تحت تاثیر قرار می دهد.
جوجه هائیکه از رشد خوبی برخوردار نیستند،باید در اولین فرصت شناسائی و حذف گردند.
University of Georgia Cooperative Extension Service.MARCH 1999.Factors Affecting Feed Conversion In Broiler.
