واژه ورم پستان به التهاب غده پستانی بدون توجه بعلت آن اطلاق میشود که بوسیله تغییرات فیزیکی شیمیائی ومعمولا میکربی شیر وهمچنین تغییرات حاصل از بیماری در بافت غده پستانی مشخص میشود
مهمترین تغییراتیکه در شیر ایجاد میشود عبارت است از:
تغییر رنگ وجود لخته و پیدایش تعداد زیادی لوکوسیت ( گلبول سفید)با علا ئم تورم گرمی درد وسفت شدن غده پستانی که بوسیله آزمایش ظاهری شیر میتوان آ نها راتشخیص داد . موارد زیادی از ورم پستانها را بسهولت نمیتوان مشخص کرد بطوریکه دارای نشانیهای درمانگاهی نیستند (ورم پستان مخفی) دراین نوع ورم پستانها به آزمایش غیر مستقیم یعنی شمارش گلبولهای سفید متوسل میشوند
اپیدمیولوژی
:
ورم پستان درتمام حیوانات پستاندار ماده بروز میکند ولی در گاوهای شیری دارای اهمیت اقتصادی است وآنهم بعلت خساراتی است که به صنعت تولید شیر وفرآورده ها ی آن وارد می شود . البته در اثر بیماری ورم پستان تلفات دامی نیز وجود دارد لکن زیان اقتصادی آ ن مربوط به تلفات به تنهائی نیست بلکه کاهش مقدار شیر پستان مبتلا و اختلال در فرآوری شیر عمده ترین خسارات را تشکیل میدهد . از جمله خسارات دیگر آن انتشار ورم پستا ن در سایر دامها ی گله و بعضا ایجاد گلو درد استرپتوکوکی ویا سل و بروسلور در انسان است
شیوع بیماری ورم پستان در اغلب کشورهاحدود 40 در صد است که در بعضی از کشورها تا 25 در صد آنرا کاهش داده اند .
بطور متوسط ابتلا هر کارتیه (قسمت ) از پستان به بیماری سبب کاهش 8 درصد تولید شیر آن کارتیه میگردد ویطور کلی در یک گاو مبتلا سبب کاهش 15 در صد از تولیدشیر میشود. ازطرفی زیان حاصل از تغییرات ترکیب شیر مثل کاهش چربی کاهش کازئین ولاکتوز و افزایش سرم شیر وپروتئین ها وافزایش کلرور ها نیز بایستی در نظر گرفت .
عوامل ایجاد ورم پستان
:
میکربها یکی از عوامل ایجاد ورم پستان هستند اما بتنهائی بعنوان عامل اولیه اورام پستان نمیباشند در بعضی موارد از شیر های بظاهر سالم هم میکرب جدا میشود عوامل ایجاد ورم پستان عبارتند از
1-عوامل مستعد کننده 2-عوامل عفونی
عوامل مستعد کننده :
الف-جراهاتیکه در سر پستانها یا پستا ن ایجاد میشود
ب- روش نگهداری (مدیریت بهداشت جایگاه .مدیریت بهداشت شیر دوشی)
پ-حساسیت مربوط به توارث
ت-روش تغذیه
:
2-عوامل عفونی
استرپتوکوک
ها مثل استرپتوکوک آگالاکتیه استرپتوکوک
اوبریس ودیسگالاکتیه وفکالیس وپنومو نیه
استافیلوکوک ها اورئوس
کلی فرمها اشرشیا کلی اسفروفوروس نکروفوروس یا فزی فرمها
کورینه باکتریها پیو ژنس وبویس
سودو موناس ها
مایکو باکتریومها توبر کولوسیس (سل)
میکو پلاسما آگالاکتیه واریته بویس
قارچها کاندیدا کریپتو کوکوس تریکوسپرون
باستثنا سل که از طریق خون انتشار مییابد در سایر موارد عفونت پستان اغلب از طریق مجرای پستان انجام میگیرد .
عفونت در ابتدا بصورت التهاب مشخص میشود ولی تا بروز التهاب سه مرحله وجود دارد
1-هجوم 2- عفونت 3- التهاب
هجوم مر حله ایست که میکرب از خارج سر پستا نها به مجاری شیر نفوذ میکند
عفونت مرحله ایست که میکرب رشد میکند و بافت پستانی را مورد تهاجم قرار میدهد
التهاب نتیجه رشد میکرب و افزایش آ ن وتخریب بافت پستا نی و نفوذ گلبولها ی سفید یا لکوسیتها جهت دفع عفونت میباشد
1 -
مرحله هجوم
الف- دراین مرحله بستگی به حضور وتعداد باکتریها ی مولد بیماری در محیط شیر دوشی که معمولا بوسیله مبتلا کردن هر یک از قسمتها ی چهار گانه پستا ن ومیزان آ لودگی پوست و سرپستا نها سنجیده میشود
ب- تعداد دفعا تی که سر پستا نها ی گاو بویژه نوک آ نها با این باکتری ها آ لوده میشوند که وابسته به میزان رعایت بهداشت در هنگام شیر دوشی میباشد{tor_sutitle} مهمترین خسارت از طریق کم شدن شیر تا حدود 15-8 درصد در طول 7 ماه دوره شیر واری است{/tor_sutitle}
ج- میزان ضا یعا ت اسفنکتر سر پستا نها که ورود باکتریها را در مجاری آ نها آ سان میکند و بستگی به ماشینها ی شیر دوشی ومیزان کردن نگاهداری ودرست کار کردن ماشین شیر دوشی ومراقبت از سرپستانها دارد
د- وضع اسفنکتر0سر پستا نها بویژه در مرحله پس از شیر دوشی که عضلات اسفنکتر در استراحت میباشند وشل بودن اسفنکترها سبب میشود هجوم میکربها را هم در نتیجه مکیدن و هم بواسطه تکثیر میکربی به داخل آ سا ن سا زد
ذ- حضور مواد ضد میکربی در مجرا ی سر پستا نها .
2- مرحله عفونت
الف- نوع میکرب که قدرت آ نرا در تکثیر در شیر مشخص میکند
ب- حساسیت میکرب عامل در برابر آ نتی بیو تیکها ی مورد استفاده که ممکن است مربوط به مقاومت طبیعی ویا اکتسابی میکرب در نتیجه مصرف نا مناسب آ نتی بیوتیکها حاصل شده باشد .
ج- وجود مواد حفاظت کننده در شیر (مواد ایمنی زا ) که ممکن است طبیعی باشند یا در نتیجه عفونت قبلی ویا مایه کوبی تولید گردند .
د- وجود تعداد زیادی لوکوسیت که در نتیجه تورم پستا ن قبلی ویا ضربه ها ی فیزیکی باشد.
ذ- مرحله شیر واری که عفونت در مرحله خشک شدن پستان با سهولت بیشتری صورت می گیرد زیرا در آ ن مرحله عمل فیزیکی سیلا ن وخروج شیر همراه با عفونت وجود ندارد .
3-مرحله التهاب
الف- بیماری زائی وقدرت هجوم میکرب .
